Photo credit: Rum Bucolic Ape via Foter.com / CC BY-ND
Wierzba biała – surowiec zielarski stanowi kora. Bazie kotki to kwiatostany wierzby, które wykorzystuje się w tradycji Niedzieli Palmowej nazywanej też potocznie „Wierzbną” do ozdabiania palm wraz z barwinkiem czy kłosami zbóż. W składzie kory wierzby dominują związki z grupy glikozydów fenolowych (salicynę), kwasy fenolowe, flawonoidy, żywice oraz garbniki. Surowiec posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i często nazywany jest „naturalną aspiryną”. Wykorzystywany jest w mieszankach na przeziębienie, na bóle reumatyczne oraz pomocniczo w gorączce.
Zastosowanie w lecznictwie: Odwar: 5g surowca zalać 1 szklanką gorącej wody, następnie gotować pod przykryciem, przecedzić i pić trzy razy dziennie po posiłku. Wskazany przy przeziębieniu, gorączce, infekcjach górnych dróg oddechowych, bólach głowy, mięśni, na reumatyzm i na stany zapalne (już od Starożytności).
Salicylany hamują zlepianie płytek krwi i stanowią środek ochronny i przeciwmiażdżycowy.
Przeciwwskazania: u dzieci, w ciąży i podczas karmienia piersią, w przypadku uczulenia na salicylany i niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Ostrożnie w przypadku chorób takich jak: wrzody żołądka, choroby nerek, wątroby, choroby związane z zaburzeniem krzepliwości krwi (konieczna konsultacja z lekarzem) oraz z niektórymi lekami.
Medycyna tradycyjna zalecała połknięcie bazi po poświęceniu palmy, aby chroniło przed bólem gardła. Naparem z kory wierzby leczono gorączkę. Odwar służył jako płukanka na ból zębów. Przykładano także głowę do pnia drzewa podczas febry.
Zastosowanie w kuchni: Wierzba kojarzy się przede wszystkim ze Świętami Wielkanocnymi i Palmową Niedzielą. Jej gałązki służą jako ozdoba domu i składnik palem oraz koszyków (łoza). Pręty wierzbowe wykorzystywano do konstrukcji płotów. Wierzbowego drewna używano do wyrobu szufli do zboża i siedleczków, stołków, gwizdków, piszczałek, trąb (tzw”pierdzielów”). Gałązki drzewa to także uzupełnienie paszy zwierząt, a np. dla królików to materiał do ścierania zębów.
Muszę się przyznać, że jako dziecko zdarzało mi się spróbować liści wierzby, która rosła nieopodal domu mojej babci… miały cierpki i charakterystyczny smak…
Zastosowanie w kosmetyce: Kora wierzby to środek przeciwzapalny, ściągający, bakteriostatyczny i keratolityczny. W produktach kosmetycznych dodawany jest do preparatów na trądzik, matujących kremów pielęgnacyjnych i na łuszczycę w postaci ekstraktów. Zawierają ją także niektóre szampony do włosów tłustych.
W dawniejszych recepturach wykonywano okłady z odwarów z kory mieszanych ze śmietaną na oparzenia słoneczne. Rozgrzaną gałązką przypalano brodawki. Wykonywano kąpiele z dodatkiem kory wierzby oraz okłady z liści na reumatyzm i bóle gośćcowe. Okadzano się dymem z próchna przy puchlinie.
Odwar wykonany jak wyżej można stosować do przemywania ran z ropą.
Symbolika wierzby to odradzające się po zimie życie, słońce… ożywmy zatem nasze mieszkania pięknymi i zdrowymi baziami;)
Źródła:
M MARCINIAK – pogorzedynowskie.pl
Ożarowski A. Wierzba purpurowa jako roślina lecznicza. Herba Pol 1997; 43(2):184-6.
Komisja E. Salicis cortex (kora wierzby) Bundesanzeiger nr 228 z 05.12.1984, sprostowanie BAnz nr 164 z 01.09.1990. [W:] Rośliny lecznicze w fitoterapii. Kompendium roślin leczniczych uszeregowanych według zakresów stosowania na podstawie monografii opracowanych przez Komisję E Federalnego Urzędu Zdrowia RFN. IRiPZ. Poznań 2000.
J Baraniak, M Kania – Postępy Fitoterapii, 2011 – czytelniamedyczna.pl
A Dąbrowska, M Chernetskyy, R Sawicki, G Szymczak – KOSMETOLOGII – academia.edu