Goździki stanowią wysuszone pączki kwiatowe drzewa goździkowego. Głównym składnikiem jest w nich olejek eteryczny, który zawiera substancję o nazwie eugenol, wykorzystywaną w lecznictwie oraz garbniki. Eugenol posiada właściwości odkażające i zmniejsza miejscowo ból (również przy anginie). Te cechy znalazły zastosowanie w stomatologii i dlatego eugenol wchodzi w skład materiałów do wypełnień czasowych, do odkażania kanałów korzeniowych przy zgorzeli zęba lub impregnacji zębiny. W potocznym użyciu można stąd właśnie żuć goździki przy bólu zęba.
Zastosowanie w lecznictwie: Goździki pobudzają proces trawienia, przede wszystkim poprzez zwiększenie wydzielania soku żołądkowego oraz łagodzenie wzdęć. Pobudzają pracę jelit i chronią je przed pasożytami. Zmniejszają mdłości, odbijanie i poprawiają czynność wątroby. Można je stosować bezpośrednio lub w formie naparu.
Napar: 1 łyżeczkę goździków zalać 1 filiżanką wody i zaparzać pod przykryciem. Pić na problemy trawienne oraz w celu odkażenia błon śluzowych jamy ustnej i przewodu pokarmowego. Wspomaga również odkrztuszanie i rozgrzewa.
Olejek goździkowy, dodany do oliwy z oliwek lub oleju lnianego i wmasowany, ułatwia gojenie oraz łagodzi stany zapalne. Zmieszany natomiast w równym stosunku z oliwką i wtarty w skórę, przynosi ulgę w bólach reumatycznych i zmęczeniu mięśni. Podobny efekt uzyskamy, jeśli dodamy go do rozcieńczonego spirytusu.
Na ból głowy wystarczy go powąchać lub niewielką ilość wmasować w skronie. Uwaga jednak na uczulenia – u osób wrażliwych, może je wywołać.
Medycyna tradycyjna podaje jeszcze inne zastosowania goździków: na grzybicę stóp, na afty, na chorobę lokomocyjną oraz na zaprzestanie palenia tytoniu.
Najciekawszym użyciem jest jednak wykorzystanie go w połogu w celu obkurczenia macicy po porodzie. Masowano olejkiem goździkowym brzuch rodzącej…
W medycynie Chin leczono nimi biegunkę.
W moim domu goździków używa się także jako naturalnych odświeżaczy jamy ustnej, chociażby po spożyciu ryby, czosnku lub cebuli. W tym celu należy po umyciu zębów żuć goździk jak najdłużej. O działaniu na ból zęba pierwszy raz usłyszałam od mamy jako dziecko.
Zastosowanie w kuchni: Goździki są przyprawą, która nadaje charakterystyczny smak kompotom, konfiturom, grzańcom czy marynatom oraz ciastom takim jak: piernik, ciasteczka korzenne i inne wypieki.
1. Herbatka zimowa: przygotować napar z herbaty czarnej liściastej. Wlać go do filiżanki. Dodać domowy sok malinowy. Pokroić pomarańczę w plasterki. W każdy plasterek powkładać 6-8 goździków. Wrzucić plasterek do herbaty i poczekać na uwolnienie aromatu.
To nasza ulubiona herbatka rozgrzewająca i poprawiająca nastrój w ponure jesienno – zimowe wieczory. Pijemy ją także przy przeziębieniu i gorączce oraz kiedy jest nam zimno i jakaś infekcja wisi w powietrzu. Dziś też, bo chyba coś przyniosłam z apteki do domu…
2. Likierek goździkowy: składniki: goździki ogrodowe, goździki suszone, cytryna, 1kg cukru, spirytus, woda.
Płatki kwiatów czerwonych goździków umieścić do połowy w gąsiorku i zalać je spirytusem nad kwiatki. Zamknąć i zostawić na 3 dni w jasnym miejscu. Nalewkę zlać, a płatki wyrzucić. Wykonać od początku czynności zalewając płatki otrzymanym roztworem. Po trzecim razie dodać 12 goździków jako przyprawy. Z cukru i 2 szklanek wody przyrządzić syrop i wlać do niego nalewkę. Wlać do butelki i zamknąć. Musi leżakować 2 tygodnie.
3. Deser z owoców i musli: 100g moreli, 100g suszonych owoców: śliwek, brzoskwiń, 50g suszonych jabłek i innych owoców, 2 niepełne szklanki sok jabłkowego, 5 goździków, cynamon, 100g płatków owsianych, 1 szklanka jogurtu naturalnego. Do smaku kardamon.
Owoce zagotować w soku jabłkowym. Dodać przyprawy i gotować z nimi. Owoce muszą być miękkie. Po ostudzeniu i oddzieleniu od przypraw schłodzić w lodówce. Wkładać na przemian z jogurtem i musli do pucharków. Można posypać orzechami włoskimi. Deser dobrze zrobi leniwym jelitom.:)
4. Piernik z Inką (przepis od teściowej): 30 dag cukru, 60 dag mąki, 3 jajka, 4 dag masła, 30 dag miodu, kawa Inka, proszek do pieczenia, przyprawa do piernika lub mieszanka sproszkowanych przypraw: cynamonu, goździków i imbiru (około 1-2 łyżeczek).
Masło ucierać z cukrem. Kolejno dodać jajka, mąkę, proszek do pieczenia, miód, przyprawy oraz niepełne 2 szklanki naparu z kawy Inki i wymieszać. Przenieść na blachę wysmarowaną masłem i oprószoną bułką tartą. Piec około 50 minut w 180ºC w rozgrzanym piekarniku. Posypać płatkami migdałów.
Zastosowanie w kosmetyce: Odwar z goździków powoduje zmniejszenie potliwości stóp. W tym celu 2 łyżki goździków zalać 2 szklankami wody i gotować 15-20 minut. Po ostudzeniu zanurzyć stopy w naparze i trzymać 5-10 minut. Osuszyć. Powtarzać kurację 1 raz w tygodniu.
Eugenol zawarty w olejku eterycznym wchodzi w skład preparatów do higieny jamy ustnej takich jak płyny czy pasty. W przemyśle perfumeryjnym wchodzi w skład wód toaletowych. Znajdziemy go także w niektórych kosmetykach o działaniu przeciwzmarszczkowym. Usuwa bowiem wolne rodniki.
Napar ze zmielonych goździków dodany do kąpieli powoduje efekt odświeżający.
Olejek goździkowy odstrasza także owady (komary).
Gdy zaboli ząb, mamy kaprys na piernik lub herbatkę rozgrzewającą – z pomocą przyjdzie goździk – mały, lecz konkretny w działaniu…