Dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy – surowiec stanowi młoda kora gałęzi i pni. Zbiera się ją na wiosnę, zanim powstaną liście. Głównym jej składnikiem są garbniki, żywice oraz kwasy fenolowe. Stosuje się ją przede wszystkim zewnętrznie ze względu na silne właściwości ściągające, przeciwzapalne oraz odkażające i fakt, że może w mocniejszej dawce u niektórych podrażniać przewód pokarmowy. Wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła, dziąseł, jamy ustnej, skóry i błon śluzowych. W starej korze występują inny rodzaj garbników: flobafeny. Są jednak nie aktywne pod względem leczniczym, dlatego zbiera się młodą korę.
Zastosowanie w lecznictwie: Głównie jest używany w schorzeniach dermatologicznych: odmrożeniach, wypryskach i stanach zapalnych skóry, błon śluzowych jamy ustnej i pochwy oraz krwawiących hemoroidach. Herbatką dębową można przemywać drobne zranienia i krwawienia z rany.
Nasiadówki na hemoroidy: do miednicy z ciepłą wodą wlać 1 szklankę odwaru z kory dębu i moczyć w nim partię ciała z żylakami około 10 minut. Stosować przez kilka dni.
Odwar: 1 łyżkę rozdrobnionej kory dębu zalać 1 szklanką wody i gotować około 15-20 minut pod przykryciem. Odcedzić i stosować do użytku zewnętrznego na zmiany skórne w formie okładów lub przemywań.
Płukanka do gardła i na chore dziąsła: przygotować odwar jak wyżej i rozcieńczyć go połową szklanki wody. Płukać 3 razy dziennie po posiłku. Przynosi ulgę w zapaleniu gardła, anginie, stanach zapalnych dziąseł, języka i zębów. Nie rozcieńczoną formą można wykonać przymoczkę to znaczy nasączony gazik trzymać w chorobowo zmienionym miejscu minimum 10 minut np. przy dziąśle, na ranę po protezie zębowej i tym podobne schorzenia. Dąb można łączyć z innymi ziołami takimi jak rumianek, szałwia czy tymianek.
Garbniki zawarte w korze dębu hamują także biegunkę oraz krwawienia z przewodu pokarmowego. Należy jednak przygotować odwar do picia z dwukrotnie mniejszej ilości surowca.
Należy też pamiętać o tym, że garbniki łączą się z niektórymi substancjami, lekami, witaminami i minerałami, które przyjmujemy i mogą zmniejszać lub likwidować ich działanie.
Moja babcia opowiadała mi, że okłady z odwaru z żołędzi używano na krwotoki z nosa. Namaczano nim chusteczkę i zatykano dziurki nosa na kilka minut. Krwawienia ustępowały na jakiś czas.
Odwary z dębu stosowane do użytku zewnętrznego wysuszają i ściągają skórę oraz hamują potliwość (do picia i na zewnątrz). Można moczyć w nim stopy z tendencją do przykrego zapachu i nadmiernej potliwości.
Zastosowanie w kuchni: W kuchni wykorzystuje się głównie liście dębu – jako dodatek do kiszonek. Są one jednak cierpkie w smaku i nie każdemu mogą odpowiadać. Z drewna wyrabia się beczki, w których leżakuje wino, whiskey. Owoce, czyli żołędzie stanowią korzystny składnik odżywczy, z którego czerpie wiele zwierząt. W Portugalii wyrabia się z nich mąkę, której używa się do pieczenia biszkoptów, placków i do zup. Prażone żołędzie można dodawać do wódki.
Z kolei poddane procesowi suszenia, prażenia i mielenia stanowiły kiedyś substytut kawy. Zebrałam dziś na spacerze z daleka od ulicy trochę żołędzi i planuję zrobić taką kawę…Osoby, które polecają taki napój, piszą na swoich blogach, że jest on łagodniejszy w smaku od naturalnej, dodatkowo łagodzi problemy żołądkowe. Jestem bardzo ciekawa jej smaku.
Zastosowanie w kosmetyce: Najczęściej kora dębowa wchodzi w skład płynów do higieny intymnej o działaniu odkażającym, pomocniczo stosowanym w infekcjach intymnych oraz preparatów płynnych i past stomatologicznych na parodontozę i krwawiące dziąsła.
Z kory można przygotować kąpiel leczniczą. Trzeba pamiętać, by nie stosować jej zbyt często oraz w rozległych ranach, gdyż przez skórę mogą dostawać się do organizmu substancje szkodliwe dla wątroby.
Kąpiel lecznicza: 1 łyżkę surowca zalać 2 szklankami wody i zagotować, po czym odcedzić i roztwór wlać do wanny. W kąpieli przebywać do 10 minut na raz. Zmniejsza wypryski, zmiany trądzikowe oraz łagodzi stany zapalne skóry w tym zmiany atopowe.
Wyciąg z kory dębu wchodzi w skład mieszanek koloryzujących do włosów, najczęściej w postaci płukanek lub szamponów. Barwi na brunatno i włosy i ręcznik. Osoby cierpiące na łojotok skóry głowy mogą z powodzeniem przemywać ją herbatką z kory dębu.
Dziś na spacerze widziałam dużo żołędzi, znaczy zgodnie z przysłowiem: na pewno ulepimy w zimie bałwana:)
