Borówka czernica, jagoda czarna- surowiec stanowi liść oraz owoc nazywany jagodą. W liściu dominują substancje z grupy garbników, flawonoidy, kwasy organiczne oraz neomyrtylina. Natomiast w owocu występują garbniki, antocyjany, kwasy organiczne, pektyny, witaminy C i B, minerały (magnez, potas, wapń, żelazo) oraz cukry. Zarówno owoc jak i liść działają ściągająco oraz przeciwbiegunkowo. Antocyjany w czarnej jagodzie dodatkowo uszczelniają drobne naczynka włosowate i wspomagają leczenie zaburzeń krążenia ocznego. Są pomocne przy utracie ostrości widzenia szczególnie o zmierzchu. Uważa się, iż neomyrtylina zawarta w liściu borówki obniża poziom glukozy we krwi.
Zastosowanie w lecznictwie: Najczęstszą postacią leku wykonywaną z borówki czernicy jest napar. Przygotowuje się go zalewając 2 łyżki wysuszonego surowca szklanką wrzątku i zaparza pod przykryciem. Znacznie silniej działający od niego jest odwar. Przygotowujemy go jak napar z tą różnicą, że gotujemy do 10 minut pod przykryciem. Pić 3 razy dziennie po posiłku. Zwalczają biegunkę, zatrucia, rozstrój żołądka oraz stany zapalne przewodu pokarmowego. W naszych domach przygotowuje się z nich soki oraz kompoty i podaje w wyżej wymienionych schorzeniach.
1 szklanka świeżych jagód spożywanych na dobę pokrywa pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C oraz zwalcza stany zapalne jamy ustnej.
Owoce poprawiają ostrość widzenia, przez co są polecane osobom mającym takie choroby jak: cukrzyca, jaskra, katarakta i inne. Mogą uczulać, choć alergia występuje rzadko. Głównymi jej objawami jest opuchnięcie powiek i ust oraz pokrzywka.
W medycynie ludowej okolic Kazimierza nad Wisłą używano ugotowanych liści borówki w formie lewatyw doodbytniczo. Taki odwar miał zwalczyć owsiki u dzieci. W tym celu można też podać do spożycia 4 szklanki świeżych owoców z cukrem. Zjadać 1 szklankę co 6 godzin. Po owocowej kuracji trwającej 3 dni zastosować środek przeczyszczający.
Zastosowanie w kuchni: Jagody używane są w kuchni bezpośrednio po zerwaniu z krzaka jak również przetworzone termicznie. Przygotowuje się z nich kompoty, soki, dżemy, powidła i zupy. Mogą służyć jako dodatek do makaronów czy do ryżu lub element dekoracyjny deserów. Stanowią nadzienie naleśników, pierogów, knedli. Barwi się nimi wina.
Nalewka jagodowa: 1l czarnych jagód, 1 kg cukru, spirytus. Oczyszczone owoce umieścić w naczyniu i zalać spirytusem do ich zakrycia. Pozostawić w słonecznym miejscu na miesiąc. Nalewkę oddzielić od owoców i przesączyć przez watę. Wlać do butelki, zamknąć korkiem i odczekać 1 miesiąc.
Deser jagodowy: 10 dag cukru, 6 jaj, sok z cytryny, skórka pomarańczowa, 1 dag żelatyny, 2 garście jagód, 1 łyżka rumu. Zasmażyć skórkę pomarańczową pokrojoną na małe kawałeczki. Ubić żółtka z cukrem, dodać skórkę i sok z cytryny. Zwilżyć uprzednio rozpuszczoną w małej ilości gorącej wodzie z rumem żelatynę odrobiną zimnej wody i pozostawić, aby napęczniała. Ubić na sztywno pianę z białek. Wymieszać wszystkie składniki. Na dno salaterki położyć jagody, dodać krem i na wierzchu udekorować jagodami.
Zapiekanka jagodowa: 25dag jagód, 1 jajko, 2 łyżki masła/margaryny, 25 dag jagód, 2 torebki ryżu, 1/2 szklanki cukru, cukier waniliowy, rodzynki, 1/4 szklanki śmietanki kremówki, cynamon, zapach rumowy lub 1-2 łyżki rumu.
Rodzynki namoczyć w wodzie z zapachem lub w rumie. Jagody zasypać połową ilości cukru i odstawić. Ugotować ryż i wymieszać z masłem. Utrzeć żółtka z resztą cukru, cukrem waniliowym, odrobiną cynamonu, dodać ryż i odcedzone rodzynki. Ubić białka na sztywną pianę i dołączyć do powstałej masy. Natłuścić formę i układać cienkie warstwy na przemian: ryżowa, jagodowa, ryżowa. Na wierzchu można polakierować odrobiną masła. Piec w 200°C 25 minut.
Mus z białej czekolady z sosem jagodowym: woda, 300g białej czekolady, 2 łyżki cukru, 3 jajka, 300g śmietanki kremówki, szklanka jagód, 1 łyżka cukru pudru. Na wolnym ogniu zagotować wodę z cukrem do konsystencji syropu. Rozdrobnioną białą czekoladę dodać do syropu i mieszać do jej rozpuszczenia. Ostudzić. Dodać żółtka i utrzeć. Odstawić. Ubić śmietankę, dodać i wymieszać. Ubić pianę z białek, dołączyć i wymieszać. Przełożyć do formy wyściełanej folią aluminiową i zamrozić na całą noc. Kwadrans przed podaniem wyjąć z zamrażalnika i pokroić. Zmiksować jagody z 1 łyżką cukru pudru. Dla poprawy konsystencji można przetrzeć jagody przez sito. Schłodzić. Podawać w jagodowym sosie kawałek musu.
Zastosowanie w kosmetyce: Jagody dzięki obecności witaminy C opóźniają procesy starzenia i pobudzają wytwarzanie kolagenu w skórze, co skutkuje efektem przeciwzmarszczkowym. Kwasy organiczne są natomiast korzystne w terapii trądziku. Powodują bowiem lekkie złuszczanie naskórka. Dzięki obecności garbników mają działanie odkażające, ściągające. Poleca się je również do cery naczyniowej, gdyż antocyjany zawarte w owocach uszczelniają drobne naczynka i poprawiają mikrokrążenie, zmniejszając tym zaczerwienia twarzy.
Maseczka z jagód: 2 łyżki owoców zmiksować w blenderze i nałożyć na twarz na 15 minut, po czym spłukać. Maseczka lekko złuszcza i odświeża cerę. Można wzbogacić ją 1 łyżką jogurtu. Takie połączenie poleca się skórze reaktywnej, skłonnej do podrażnień, cerze naczyniowej oraz alergicznej, lecz nie uczulonej na tę roślinę.
Niepozorne owoce kryją w sobie wielkie bogactwo substancji leczniczych i szereg zastosowań. Zatem jeśli nie w tym roku, to za rok: NA JAGODY!