Photo credit: Foter.com
Cytryna zwyczajna – częścią pozyskiwaną z rośliny jest jej owoc. Głównie wykorzystywana jest w kuchni ze względu na jej charakterystyczny aromat i smak. Nie od dziś wiadomo, że zawiera witaminę C w znaczącej ilości, która wspomaga odporność na infekcje, przeziębienie i grypę.Stosuje się ją także w profilaktyce stwardnienia tętnic, problemach z krążeniem oraz niektórych stanach zapalnych. W swoim składzie zawiera także kwas cytrynowy, cukry, witaminę A, B, D oraz flawonoidy (hesperydynę). Odnotowano obecność potasu, pektyn i kumaryn w owocu. Olejek eteryczny zawiera około 40 różnych substancji, a wśród nich: limonen (do 90%), α-terpineol, α, β,γ -pinen, octan linalylu, citronelal, octan geranylu, p-cymen i β-myrcen. Poprawia smak leków, wyrobów cukierniczych i służy jako konserwant.
Zastosowanie lecznicze: Na główny plan wysuwa się użycie cytryny jako źródła witaminy C – jako środka zakwaszającego, wspomagającego układ odpornościowy, prewencji szkorbutu oraz dzięki hesperydynie – uszczelniającego naczynia krwionośne i środka o działaniu przeciwzapalnym.
Zastosowanie w medycynie tradycyjnej: w nieżycie żołądka, kamicy moczowej, dnie moczanowej, żółtaczce.
Sok służył jako płukanka na zapalenie jamy ustnej, zapaleniu gardła oraz na anginę (rozcieńczony z wodą lub nie).
Można użyć go zewnętrznie na różnego rodzaju wypryski, egzemy, grzybicę oraz na piegi i przebarwienia skórne.
Olejek cytrynowy ma znaczenie aromaterapeutyczne – relaksuje i poprawia nastrój, aktywizuje i dodaje energii. Jeśli dodamy go do innych olejków, będzie on skutecznie udrożniał nos i oczyszczał go podczas infekcji z towarzyszącym katarem. Sam olejek ma właściwości odkażające (na bakterie, wirusy, grzyby).
Olejek eteryczny może stanowić składnik naturalnych odświeżaczy do powietrza.
Zastosowanie w kuchni: Cytryna posiada szeroki wachlarz zastosowania w kulinariach. Zaczynając od wypieków, używana jest starta skórka lub aromat cytrynowy lub sok w celu nadania smaku ciastom, ciastkom, następnie służy do aromatyzacji napojów, herbaty, koniaku, wreszcie jako dodatek do potraw (ryby, mięso).
Przykłady potraw z cytrynką:
1. Lody z cytryną:
Składniki: 3 żółtka, sok z połówki cytryny, 100 g cukru pudru, garść liści bazylii,
500 ml śmietanki kremówki, czekolada gorzka.
W kąpieli wodnej ubić żółtka z cukrem, po czym wystudzić.Ubić 500ml śmietanki kremówki i wymieszać je razem. Utrzeć bazylię z sokiem z cytryny (może być limonka) w moździerzu. Przetrzeć je przez sitko i wlać do śmietanki z żółtkami. Zetrzeć czekoladę do miski i rozlać do pucharków i pozostawić w lodówce do zmrożenia.
2. Cytrynowy sos do ryby (np. do łososia):
Składniki:
– duża łyżka masła
– duża łyżka mąki
– dwie łyżki soku z cytryny
– dwie łyżki mleczka kokosowego
Sos przygotować podobnie jak beszamel. Rozpuścić masło i dodać mąkę. Lekko zasmażyć, dodać sok z cytryny i mleczko kokosowe cały czas mieszając, by nie powstały grudki. Dobrze zagrzać i nie doprowadzić do zagotowania.
Na pewno znacie sami wiele przepisów ze skórką lub sokiem z cytryny…
Zastosowanie w kosmetyce: Aromat cytrynowy lub pojedyncze składniki olejku eterycznego wzbogacają często zapach perfum.
Sok z cytryny ma znaczenie lecznicze dla różnego rodzaju wyprysków, zmian skórnych (wysusza, lekko dezynfekuje i rozjaśnia zmiany pigmentacyjne).
W stomatologii cytryna ma właściwości oczyszczające i wybielające. Wchodzi w skład past do zębów.
Kwaśna, a jednak cenna i wszechstronna ta cytryna…
Źródła:
A Hłobił, I Piecuch – Rocznik Ochrona Środowiska, 2010 – old.ros.edu.pl
Czikow P., Łaptiew J., Rośliny lecznicze i bogate w witaminy
L Andriyevska, B Juraszka, A Kowalczyk… – Rocznik Ochrona …, 2008 – ros.edu.pl
J Newerli-Guz, M Śmiechowska… – … Akademii Morskiej w …, 2009 – zeszyty.am.gdynia.pl
M Pachecka, R Pachecka… – Pediatria i Medycyna …, 2014 – psjd.icm.edu.pl
J Pytko-Polonczyk, B Muszyńska – Medicina Internacia Revuo, 2016 – infona.pl