Słonecznik zwyczajny – surowiec zielarski stanowią nasiona, z których pozyskiwany jest olej słonecznikowy. Jest on bogaty w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3 i 6 o właściwych proporcjach) oraz w witaminę E – naturalny przeciwutleniacz, sterole (w tym stigmasterol). W nasionach występuje także kwas foliowy, związki fenolowe (kwas kawowy, kwas chlorogenowy) oraz aminokwasy. Kwiaty zawierają olejek eteryczny, karoteny oraz flawonoidy. Uważa się, że olej słonecznikowy wpływa korzystnie na poziom cholesterolu, na prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośne przez poprawę profilu lipidowego krwi, dodaje energii, korzystnie wpływa na skórę i chroni przed miażdżycą. Jest to olej jadalny, powszechnie używany w kuchni. Podobnie nasiona są spożywane przez ludzi i zwierzęta (w paszach).
Zastosowanie w lecznictwie: Olej słonecznikowy – spożywany w pokarmach wspomaga utrzymanie odpowiedniego poziomu cholesterolu, a tym samym chroni nasz układ krwionośny i zapobiega miażdżycy.
Odwar z kwiatów był stosowany w celu obniżenia gorączki. Do użytku zewnętrznego sporządzano napar, którym przemywano zmiany zapalne skóry oraz wypryski przy trądziku. Z kwiatów wykonywano także nalewki.
Nasiona traktowano jako środek moczopędny, w leczeniu chorób gardła i kaszlu. W medycynie ludowej Wenezueli słonecznik uznawany jest za roślinę niezbędną w diecie antynowotworowej.
Kwiaty i nasiona w niektórych krajach służą za afrodyzjak, jako środek wykrztuśny, odkażający, na choroby układu moczowo-płciowego.
Ozonizowany olej słonecznikowy wchodzi w skład preparatów przeciwgrzybicznych.
Medycyna tradycyjna wykorzystuje olej słonecznikowy w szerszym zakresie terapeutycznym(„ssanie oleju”).
Zastosowanie w kuchni: Olej słonecznikowy doskonale nadaje się do wykończenia sałatek. Pestki słonecznika mają zastosowanie zarówno w wyrobach cukierniczych, piekarniczych oraz prażone są dodawane do sałatek.
Sałatka z kurczaka z kuskusem: Składniki: 1/2 szklanki kaszy kuskus, 1 cytryna(sok), 1 mango, 2 płaskie łyżki oleju, natka pietruszki, pierś z kurczaka, pomidor, odrobina masła, gałka muszkatołowa, pieprz, cayenne, cukier.
Wykonanie: Kaszkę kuskus zalać 1 szklanką wrzątku z sokiem z cytryny, odstawić do spęcznienia. Odcedzić. Pokroić w kostkę obrany ze skórki pomidor. Mango bez pestki pokroić na drobno. Sos: olej, przyprawy ubić trzepaczką. Zalać nim kaszkę. Zasmażyć pierś z kurczaka na oleju z dodatkiem masła. Posolić i pokroić w paski. Dodać do kaszki mango, pomidor oraz natkę. Podawać kaszkę z paskami mięsa.
Cukiniowy misz-masz: Składniki: 1 duża cukinia, 2 średnie pomidory, 1 cebula, 2 ząbki czosnku, olej słonecznikowy (1 łyżka), suszone pomidory, ewentualnie mięso lub drobno posiekana szynka, śmietana, sól, pieprz, bazylia, majeranek, cząber, oregano, tymianek, mięta, odrobina chilli.
Wykonanie: lekko rozgrzać olej na patelni, wykonać makaron z cukinii za pomocą obieraczki (ciąć cienkie paski cukinii). Pokroić drobno cebulę. Delikatnie podsmażyć cukinię wraz z solą, potem cebulę, następnie drobno posiekany czosnek, sparzone pomidory pokrojone w kosteczkę(tu ewentualnie obsmażone mięso). Smażyć do miękkości i rozpadu pomidorów. Dodać suszone pomidory i 2 łyżki stołowe śmietany 18%. Na końcu dodać przyprawy, podsmażyć jeszcze kilka minut i podawać na ciepło.
(będzie bez zdjęcia, bo z rozpędu zjedliśmy na kolację)
Zastosowanie w kosmetyce: Olej słonecznikowy może wchodzić w skład odżywek do pielęgnacji włosów i domowych kosmetyków natłuszczających. Działa ochronnie na skórę, zmiękcza zgrubiały naskórek, nadaje skórze elastyczność.
Peeling do zimnych stóp: 2 łyżki oleju słonecznikowego, 1 łyżeczka czubata świeżo zmielonej kawy, 1-2 krople olejku lawendowego. Składniki wymieszać. Wmasować w stopy energicznie. Peeling delikatnie złuszcza oraz dodatkowo miejscowo pobudza krążenie i rozgrzewa.
Odżywka na końcówki włosów: 1 łyżka oleju z awokado, 1 łyżka oleju słonecznikowego, 1 łyżka oleju arganowego, 2 krople witaminy E. Składniki wymieszać. Stosować na suche, rozdwajające się końcówki 2 razy w tygodniu.
Wosk z nasion wchodzi w skład szminek. Ekstrakt z nasion słonecznika wchodzi w skład kosmetyków, sprayów.
Słoneczniki śmieją się do nas…
„W każdym liściu, nawet listku
świeci się jak serce wszystko.”
Źródła:
K Krygier, M. Wroniak, K Dobczynski, I Kielt… – … Oleiste-Oilseed Crops, 1998 – agro.icm.edu.pl
http://www.beauty-review.nl/wp-content/uploads/2014/05/Plant-Derived-Fatty-Acid-Oils-as-Used-in-Cosmetics.pdf
http://www.cir-safety.org/sites/default/files/Helian_092015_SLR.pdf