Cytryniec chiński – surowiec zielarski stanowi owoc oraz nasiona, czasem używa się również kory i liści. Owoce są bogate w kwasy organiczne, witaminę C i olejek eteryczny (najwięcej w korze). W nasionach odkryto związki takie jak: pochodne schizandryny (lignany) i schizandrole oraz witaminę E. W medycynie wschodniej stosuje się go w celu wzmocnienia organizmu, na depresję oraz jako środek ochronny na wątrobę. Pomocniczo wykorzystuje się go w celu poprawy ostrości widzenia, w chorobach serca i układu oddechowego. Zawiera substancje o działaniu przeciwutleniającym. Uznawany za środek podnoszący libido.
Zastosowanie w lecznictwie: Cytryniec chiński to jedna z najstarszych roślin opisanych w pierwszej chińskiej farmakopei. Wzmacnia organizm, dodaje energii, poprawia witalność. Łagodzi objawy depresji, zmniejsza senność. Korzystnie wpływa na objawy takie jak: zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi.
Można sporządzić z niego napar (1 łyżka owoców na 1 szklankę gorącej wody, długo parzyć, odcedzić) lub skorzystać z gotowych preparatów zawierających ekstrakt z cytryńca.
W Rosji sporządza się nalewkę z nasion lub owoców. Zaleca się spożycie 2 razy dzienne po 20-30 kropli. Wyciągi alkoholowe działają szybciej i mocniej. (http://www.drugs.com/npp/schisandra.html)
Farmakopea chińska podaje inne postaci leku zawierające cytryniec takie jak: ekstrakt lub nalewka (do 6g surowca na dobę).
Koreańczycy leczą nim choroby związane z układem krwionośnym w okresie menopauzy.
Wchodzi w skład złożonego preparatu chińskiego o właściwościach: przeciwirusowych, przeciwnowotworowych i immunomodulujących.
Cytryniec chiński nasila skurcze macicy, przez co może przyspieszać poród (nie należy jednak stosować go w ciąży i okresie karmienia). Wykazano w badaniach także jego korzystne działanie obniżające poziom cholesterolu i cukru, antyalergiczne oraz bakteriostatyczne.
W medycynie tradycyjnej Chin uważany jest za środek pobudzający aktywność seksualną, na nocne poty, leczący zbyt częste oddawanie moczu, na przewlekły kaszel i flegmę, biegunkę, brak apetytu, zaburzenia gastryczne, cukrzycę i wiele innych chorób.
Preparaty zawierające ekstrakt z owocu o pięciu smakach mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, np. midazolem, lekami immunosupresyjnymi i innymi.
Zastosowanie w kuchni: Owoce cytryńca to także składnik dżemów, kompotów czy innych domowych przetworów. Można dodawać je do napojów, kisieli, a także słodyczy. Kora i liście cytryńca są bogate w witaminę C. Przyrządza się z nich napary.
Zastosowanie w kosmetyce: Olejek eteryczny jest stosowany w przemyśle perfumeryjnym. Ze względu na obecność witamin i przeciwutleniaczy posiada właściwości przeciwstarzeniowe. Maseczki z owoców lub napary oczyszczają skórę i odświeżają ją.
Olejek eteryczny z cytryńca ma znaczenie w aromaterapii.
Cytryniec chiński bywa nazywany owocem o pięciu smakach czyli „wu-wei-zu”, gdyż jeden owoc łączy w sobie pięć różnych smaków:
1. słodki (okrywa)
2. kwaśny (miąższ)
3. gorzki (nasiona)
4. cierpki (nasiona)
5. słony (zmiana smaku podczas przechowywania).
W Japonii nazywany jest „kita-gomishi”, w Chinach hoy tsi, wzmacnia libido nie tylko u mężczyzn…?
Źródła:
Czikow P., Łaptiew J., Rośliny lecznicze i bogate w witaminy
Postępy Fitoterapii 3/2007, s. 155-167
G Nowak – herbapolonica.pl
JL Hancke, RA Burgos, F Ahumada – Fitoterapia, 1999 – Elsevier
http://www.czytelniamedyczna.pl/2639,surowce-roslinne-o-dzialaniu-adaptogennym-oraz-ocena-zawartosci-adaptogenow-w-ek.html
J Lutomski – Postępy Fitoterapii, 2002
SW Chan – International journal of food sciences and nutrition, 2012
Postępy Fitoterapii 1-2/2005, s. 42-49
https://www.standardprocess.com/MediHerb-Document-Library/Catalog-Files/herb-drug-interaction-chart.pdf