Pieprz i… wanilia…, czyli o skarbie Azteków…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Wanilia płaskolistna – surowiec zielarski stanowi torebka, którą poddaje się procesowi suszenia i fermentacji, otrzymując tzw. laski wanilii. Podstawowymi substancjami zawartymi w owocach wanilii są: olejek eteryczny (w nim wanilina), garbniki (taniny), polifenole, śluzy i żywice. Inne gatunki wanilii mogą zawierać alkohol anyżowy i jego pochodne lub estry cynamonowe. Wanilia to przede wszystkim roślina przyprawowa i kulinarna. W lecznictwie stosowano jej alkoholowe przetwory na zaburzenia trawienia, na gorączkę, stres, czy nerwowość. Uznawana jest za środek wzmacniający, pobudzający i afrodyzjak.

Zastosowanie w lecznictwie: Główne działanie terapeutyczne to przede wszystkim poprawa trawienia poprzez zwiększenie wydzielania soków trawiennych. Uważa się także, że wzmacnia organizm, relaksuje i poprawia samopoczucie, wpływając korzystnie na psychikę.

Odrobina prawdy w tym musi być, bo prawie każdy czuje się znakomicie po zjedzeniu gałki lodów waniliowych lub wypiciu kawy z ich dodatkiem:).

Przepis na nalewkę waniliową wg dr Różańskiego:

„Tinctura Vanillae: 1 część rozdrobnionej laseczki waniliowej zalać 1 częścią alkoholu 40-50%, macerować 7-14 dni, przefiltrować. Dodać miód 1:1, wymieszać.  Zażywać 1-2 razy dziennie po 1 łyżeczce dla poprawy samopoczucia i trawienia.”

Aromat waniliowy wykorzystywany jest także jako corrigens (substancja poprawiająca smak leków).

Wykazano w badaniach aktywność przeciwbakteryjną i przeciwutleniającą ekstraktów wanilii.

W przeszłości wanilia uchodziła za środek wiatropędny, pobudzający i przeciwgorączkowy, na skurcze, bolesne miesiączki oraz histerię. Dodawano ją także do żywności oraz w celu obniżenia ilości cukru potrzebnego do słodzenia, zakładając, że miała hamować próchnicę.

Obecne doniesienia na jej temat wskazują, że może ona zapewniać uczucie sytości oraz być może wpływać korzystnie na poziom lipidów we krwi.

Zastosowanie w kuchni: Wanilia służy jako dodatek do słodyczy, ciast, ciastek, lodów, deserów, napojów, w tym kawy i herbaty. Aromatyzuje się nią także tytoń. Dodaje się ją do napojów alkoholowych, czasem przyprawia owoce morza.

1. Lody waniliowe: 

3 żółtka
esencja waniliowa lub aromat waniliowy / cukier waniliowy
100g cukru pudru
500 ml śmietanki kremówki

W kąpieli wodnej ubić żółtka z cukrem, esencją waniliową, następnie wystudzić. Ubić śmietanę kremówkę i połączyć z żółtkami. Przelać do pucharków i wstawić do zamrażalnika na 5h.

2. Krem waniliowy do tortu: 1 niepełna szklanka kawy rozpuszczalnej, 1 szklanka cukru, 1 kostka masła, pół laski wanilii, 50g kakao/czekolada. Zaparzyć kawę z cukrem, ogrzewać, dodając kakao, następnie wanilię. Jak syrop zgęstnieje, ostudzić i dodać masło, następnie utrzeć na jednolitą masę.

3. Galaretka z mleka: 2 niepełne szklanki mleka, 1/5 szklanki śmietanki, pół laski wanilii, 5 łyżek cukru, niewielka ilość wody, 3 łyżeczki żelatyny.

Namoczyć w zimnej wodzie żelatynę. Mleko zagotować z laską wanilii drobno pokrojoną. Przecedzić i połączyć z cukrem, żelatyną i śmietanką. Zagotować i rozlać do naczyń. Schłodzić.

Zastosowanie w kosmetyce: Wanilia stanowi niekiedy składnik kosmetyków do pielęgnacji ciała (żele do mycia, kremy, emulsje do ciała), ale głównie służy do wyrobu perfum.

Ciekawostką jest też fakt, że związki aromatyczne wanilii są toksyczne dla początkowego stadium rozwojowego komarów.

Aztekowie pilnie strzegli swojego skarbu, jakim była dla nich wanilia. Wiedzieli, że znakomicie komponuje się ona z czekoladą. Dopiero konkwistadorzy przywieźli ją ze sobą i rozpowszechnili w Europie.

W 1805r. tak o niej napisano: strąk iest przyprawą wiadomey czekolady (…) zażyty ma sposobność soki w ciele nieznacznie a prędko przenikać; pobudzić do gwałtownego poruszenia, rozcieńczać, rozpalać: i dlatego słabym osobom lekarze czokolaty z wanilią zakazują. Rozumnie zażyty wzmacnia delikatne części, pędzi wiatry, posila pamięć; najbardziej skutkuje w członku rodzajnym.”

Źródła:

http://www.drugs.com/npp/vanilla.html

Czikow P., Łaptiew J., Rośliny lecznicze i bogate w witaminy

 Sinha AK, Sharma UK, Sharma N. A comprehensive review on vanilla flavor: extraction, isolation and quantification of vanillin and others constituents. Int J Food Sci Nutr . 2008;59(4):299-326

 Sharma UK, Sharma N, Sinha AK, Kumar N, Gupta AP. Ultrafast UPLC-ESI-MS and HPLC with monolithic column for determination of principal flavor compounds in vanilla pods. J Sep Sci . 2009;32(20):3425-3431

Kumar A, Rawlings RD, Beaman DC. The mystery ingredients: sweeteners, flavorings, dyes, and preservatives in analgesic/antipyretic, antihistamine/decongestant, cough and cold, antidiarrheal, and liquid theophylline preparations. Pediatrics . 1993;91(5):927-933

Wanilia a samopoczucie (Vanilla)

Na libido- owoc o pięciu smakach…, czyli cytryniec chiński…

Schisandra

Cytryniec chiński – surowiec zielarski stanowi owoc oraz nasiona, czasem używa się również kory i liści. Owoce są bogate w kwasy organiczne, witaminę C i olejek eteryczny (najwięcej w korze). W nasionach odkryto związki takie jak: pochodne schizandryny (lignany) i schizandrole oraz witaminę E. W medycynie wschodniej stosuje się go w celu wzmocnienia organizmu, na depresję oraz jako środek ochronny na wątrobę. Pomocniczo wykorzystuje się go w celu poprawy ostrości widzenia, w chorobach serca i układu oddechowego. Zawiera substancje o działaniu przeciwutleniającym. Uznawany za środek podnoszący libido.

Zastosowanie w lecznictwie: Cytryniec chiński to jedna z najstarszych roślin opisanych w pierwszej chińskiej farmakopei. Wzmacnia organizm, dodaje energii, poprawia witalność. Łagodzi objawy depresji, zmniejsza senność. Korzystnie wpływa na objawy takie jak: zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi.

Można sporządzić z niego napar (1 łyżka owoców na 1 szklankę gorącej wody, długo parzyć, odcedzić) lub skorzystać z gotowych preparatów zawierających ekstrakt z cytryńca.

W Rosji sporządza się nalewkę z nasion lub owoców. Zaleca się spożycie 2 razy dzienne po 20-30 kropli.  Wyciągi alkoholowe działają szybciej i mocniej. (http://www.drugs.com/npp/schisandra.html)

Farmakopea chińska podaje inne postaci leku zawierające cytryniec takie jak: ekstrakt lub nalewka (do 6g surowca na dobę).

Koreańczycy leczą nim choroby związane z układem krwionośnym w okresie menopauzy.

Wchodzi w skład złożonego preparatu chińskiego o właściwościach: przeciwirusowych, przeciwnowotworowych i immunomodulujących.

Cytryniec chiński nasila skurcze macicy, przez co może przyspieszać poród (nie należy jednak stosować go w ciąży i okresie karmienia). Wykazano w badaniach także jego korzystne działanie obniżające poziom cholesterolu i cukru, antyalergiczne oraz bakteriostatyczne.

W medycynie tradycyjnej Chin uważany jest za środek pobudzający aktywność seksualną,  na nocne poty,  leczący zbyt częste oddawanie moczu, na  przewlekły kaszel i flegmę, biegunkę, brak apetytu, zaburzenia gastryczne, cukrzycę i wiele innych chorób.

Preparaty zawierające ekstrakt z owocu o pięciu smakach mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, np. midazolem, lekami immunosupresyjnymi i innymi.

Zastosowanie w kuchni: Owoce cytryńca to także składnik dżemów, kompotów czy innych domowych przetworów. Można dodawać je do napojów, kisieli, a także słodyczy. Kora i liście cytryńca są bogate w witaminę C. Przyrządza się z nich napary.

Zastosowanie w kosmetyce: Olejek eteryczny jest stosowany w przemyśle perfumeryjnym. Ze względu na obecność witamin i przeciwutleniaczy posiada właściwości przeciwstarzeniowe. Maseczki z owoców lub napary oczyszczają skórę i odświeżają ją.

Olejek eteryczny z cytryńca ma znaczenie w aromaterapii.

Cytryniec chiński bywa nazywany owocem o pięciu smakach czyli „wu-wei-zu”, gdyż jeden owoc łączy w sobie pięć różnych smaków:

1. słodki (okrywa)

2. kwaśny (miąższ)

3. gorzki (nasiona)

4. cierpki (nasiona)

5. słony (zmiana smaku podczas przechowywania).

W Japonii nazywany jest „kita-gomishi”, w Chinach  hoy tsi, wzmacnia libido nie tylko u mężczyzn…?

Źródła:

Czikow P., Łaptiew J., Rośliny lecznicze i bogate w witaminy

Postępy Fitoterapii 3/2007, s. 155-167

G Nowak – herbapolonica.pl

JL Hancke, RA Burgos, F Ahumada – Fitoterapia, 1999 – Elsevier

http://www.czytelniamedyczna.pl/2639,surowce-roslinne-o-dzialaniu-adaptogennym-oraz-ocena-zawartosci-adaptogenow-w-ek.html

J Lutomski – Postępy Fitoterapii, 2002

SW Chan – International journal of food sciences and nutrition, 2012

Postępy Fitoterapii 1-2/2005, s. 42-49

https://www.standardprocess.com/MediHerb-Document-Library/Catalog-Files/herb-drug-interaction-chart.pdf

Na zimowe osłabienie… rzeżucha…

rzezuchaPrawie każdy wie, jak uprawiać rzeżuchę w domowym zaciszu. Warzywo to jest bardzo zdrowe i nie wymaga zbytniej troski.

Pieprzyca siewna, czyli potocznie rzeżucha jest źródłem:

1. witamin: B1, C, K, A, E.

2. minerałów: wapń, magnez, żelazo, chrom

3. zawiera jod i siarkę

4. posiada cukry i białka

5. w nasionach zawarty jest olej

Działanie lecznicze:

1. pobudza trawienie (zwiększa wydzielanie soków trawiennych) i wzmaga apetyt

2. nasila diurezę (wydalanie moczu) i przez to łagodnie obniża ciśnienie

3. przyspiesza przemianę materii i łagodzi objawy trądziku

4. działa żółciopędnie i żółciotwórczo

5. poprawia wygląd skóry i jej wytworów

6. stosowana w kuracjach oczyszczających

7. w medycynie tradycyjnej używana jako środek wykrztuśny (całe ziele)

8. bada się ją pod kątem ochronnego działania na wątrobę

9. zaleca się ją w diecie u osób chorych na reumatyzm i dnę moczanową (oczyszcza krew) oraz antyrakowej

10. ze względu na zawartość witaminy E uważa się, że zwiększa szanse na posiadanie potomka, podnosi aktywność seksualną oraz reguluje cykl u kobiet:)

11. „Apteczka babuni” poleca ją także na ból zęba, jako okłady na zmiany skórne, na wysypki oraz na krwawiące dziąsła (żucie rzeżuchy), zaś sok na piegi.

Dzięki wartości odżywczej i budulcowej, ożywczej i dodającej wigoru warto po nią sięgnąć, gdy odczuwamy zimowe osłabienie. Już egipscy niewolnicy pili z niej sok, żeby mieć siłę pracować.

Pasuje do kanapek, sałatek, jajek, surówek i innych zdrowych dań. Można też wykonać z niej napar i stosować zewnętrznie.

Warto używać soku z brzozy…

Sok z brzozy – Succus Betulae- oskoła...

jak go nie nazwiemy,

warto stosować bo:

1. jest bogaty w witaminy i minerały (magnez, potas, żelazo, witaminy z grupy B, C)

2. zawiera cenne składniki budulcowe: aminokwasy i białka oraz energetyczne: cukry

3. wzmacnia organizm

4. wspomaga prawidłowy metabolizm

5. poprawia pracę nerek

6. oczyszcza organizm

7. pomaga w walce z reumatyzmem i dną moczanową

8. zewnętrznie zmniejsza przebarwienia w tym piegi (o czym przekonałam się na sobie)

9. pomaga zwalczać trądzik i inne zmiany skórne

10. zwiększa odporność

11. jest składnikiem diety przeciwnowotworowej

12. chroni układ krwionośny (zawiera antyoksydanty)

13. łagodzi objawy ze strony przewodu pokarmowego

14. jest korzystny przy infekcji (zawiera witaminę C)

i jak na ziołowe lekarstwo jest całkiem smaczny…

Zatem: Wasze zdrowie!!!

 OLYMPUS DIGITAL CAMERA