Czystek siwy – surowiec o działaniu leczniczym stanowią głównie liście, czasem ziele. Zawiera w swoim składzie związki fenolowe (kwas elagowy i galusowy), garbniki, olejek eteryczny, żywice oraz flawonoidy. Jest źródłem polifenoli, które są naturalnymi przeciwutleniaczami. Ma działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, stąd może być stosowany podczas infekcji górnych dróg oddechowych, przeziębienia, grypy czy w celu łagodzenia objawów stanu zapalnego. Może być składnikiem diety antynowotworowej (istnieją doniesienia naukowe nad pewną aktywnością na raka gruczołu krokowego). Nie zastąpi jednak właściwej farmakoterapii. Prowadzone są badania nad wykorzystaniem czystka w leczeniu boreliozy. Ludy Afryki Północnej wykorzystywały napar przy leczeniu nadkażeniem Helicobacter pylori.
Zastosowanie w lecznictwie: Najczęstszą formą podania jest napar. Przyjemnie pachnie i smakuje mocno ziołowo.
Napar: 1 łyżeczkę surowca zalać 1 filiżanką gorącej wody. Zaparzać pod przykryciem około 10 minut. Odcedzić i pić świeży napar w ciągu dnia: 2-3 razy dziennie podczas infekcji.
Napar można pić w następujących schorzeniach: przy obniżonej odporności, dodatkowo w alergii, w grzybicach, infekcjach i zapaleniach. Ze względu na właściwości przeciwutleniające może być stosowany w miażdżycy i chorobach układu krążenia.
Podobne właściwości jak napar posiada nalewka (dla osób zainteresowanych jej zrobieniem autorski przepis na nią znanego farmakognosty można znaleźć na: http://rozanski.li/).
Odwar: 1 łyżkę surowca zagotować z 1 szklanką wody. Odcedzić i ostudzić. Stosować w formie okładu na chorobowo zmienioną skórę lub płukanki na gardło przy bólu gardła czy anginie. Odwar nadaje się także do picia, szczególnie na stany zapalne żołądka i jelit.
W badaniach na myszach niektóre gatunki czystka działały także ochronnie na wątrobę.
Ciekawostka: czystek znany jest i wykorzystywany od czasów biblijnych. Jedna z odmian ze względu na barwę płatków kwiatów nazywana jest łzami Chrystusa.
Zastosowanie w kuchni: Napar z czystka może służyć jako lecznicza herbata. Doskonale komponuje się z plasterkami cytrusów, miodem czy sokiem malinowym, które sprzyjają walce z przeziębieniem.
W celach uodparniających można pić ją regularnie. Jedni piją go codziennie, inni stosują kurację 2 tygodniową, po czym robią przerwę, podobnie jak w przypadku innych ziół stosowanych w celu podniesienia odporności (działanie nadal jest badane).
Zastosowanie w kosmetyce: Napar z czystka powoduje oczyszczenie organizmu z toksyn. Taki efekt wspomaga odchudzanie i walkę z trądzikiem.
Naturalne antyutleniacze opóźniają efekty starzenia, gdyż ogranicza rozkład kolagenu. Czystek wchodzi w skład kilku kremów przeciwzmarszczkowych.
Napar może służyć jako płukanka do jamy ustnej. Odkaża i ułatwia gojenie zmian skórnych i błon śluzowych. Można z niego wykonać okłady na chorobowo zmienione miejsca.
Kąpiel do stóp: wykonać napar około 1 litra. Moczyć w nim stopy. Zmniejsza ich potliwość, dzięki obecności garbników.
Niektóre gatunki czystka wykorzystuje się w przemyśle perfumeryjnym.
Czystek stał się bardzo modny w ostatnim czasie. Prastara roślina odzyskała blask reflektorów. Badania nad nią rokują bardzo ciekawe możliwości zastosowania i nadzieje dla wielu chorych. Nie mogę się doczekać działania na sobie czystka, bo od dziś zaczynamy pić z mężem z niego herbatkę…
