Oleum Olivarum – olej tłoczony z owoców (z miąższu z pestką) oliwki europejskiej (na zimno lub odpowiednio na gorąco). W jego składzie występują: jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz witamina E. W oliwie z pierwszego tłoczenia występują również inne związki, takie jak: polifenole oraz wolne kwasy fenolowe. To ona dostarcza organizmowi niezbędnej ilości NNKT. Substancja o nazwie oleeuropeina działa przeciwmiażdżycowo i jest antyutleniaczem. Kwasy tłuszczowe zawarte w oliwie obniżają cholesterol, korzystnie wpływają na naczynia krwionośne oraz posiadają właściwości przeciwzapalne. Sterole w badaniach wykazują aktywność przeciwnowotworową. Podobnie jak oliwę w lecznictwie wykorzystuje się liście oliwki, głównie w formie ekstraktów w celu obniżenia ciśnienia krwi oraz jako środek moczopędny.
Poza walorami smakowymi i wykorzystaniem w potrawach od wielu lat oliwa z oliwek ceniona jest jako naturalny składnik diety ochronnej dla układu krwionośnego oraz składnik kosmetyków i rozpuszczalnik dla substancji.
Zastosowanie w lecznictwie: Oliwa zastosowana do użytku wewnętrznego jest przede wszystkim środkiem wspomagającym zwalczanie zaparć. Reguluje trawienie, łagodzi wzdęcia oraz stany zapalne przewodu pokarmowego. W większych dawkach działa żółciopędnie. Wspomaga leczenie schorzeń takich jak: wrzody żołądka i dwunastnicy, kamica żółciowa czy utrudnione lub rzadkie oddawanie stolca (obstrukcja).
Zmniejsza także zły cholesterol, przez co obniża ryzyko miażdżycy, udaru czy zawału serca. Działa przeciwzakrzepowo i redukuje ciśnienie krwi (wielonienasycone kwasy tłuszczowe). Poprzez obecność polifenoli ochrania komórki wątroby.
Uważa się, że wywiera istotny wpływ na obniżenie zachorowalności na choroby alergiczne (astmę).
Może być spożywana przez cukrzyków, gdyż według badań uczestniczy w regulacji poziomu cukru w surowicy krwi.
Oliwa z oliwek może być stosowana zewnętrznie do nacierania (sama lub z dodatkiem świeżego startego czosnku) na bóle stawowe, urazy. Jest też środkiem łagodzącym ukąszenia owadów.
Medycyna tradycyjna poleca także jej stosowanie jako preparatu do rozpuszczania woskowiny usznej oraz na bolące nerki (smarowanie ciepłą oliwą).
Zastosowanie w kuchni: Oliwa ma bardzo szerokie zastosowanie w kuchni zarówno jako składnik sałatek, surówek, pesto czy sosów.
Sałatka z tuńczyka inaczej: Składniki: tuńczyk w puszce (najlepiej 2), makaron, papryka świeża, czosnek, kalafior, oliwa z oliwek, sól, pieprz, cukier (ewentualnie).
Różyczki kalafiora gotować około 6 minut w wodzie z solą. Ugotować makaron. Posiekany czosnek lekko zrumienić na oliwie i wymieszać z makaronem. Dodać tuńczyka, pokrojoną drobno paprykę i kalafior, sól i pieprz. Wymieszać.
Sos cygański: cebula, ketchup/sos pomidorowy, filety śledziowe, ogórek konserwowy, oliwa, sól, pieprz, musztarda. Pokroić na drobno cebulę, ogórek i filety. Dodać do nich oliwę i ketchup/sos pomidorowy i doprawić do smaku.
„Kostki lodu” z oliwy: świeże zioła (dowolna kompozycja) umieścić w foremce do lodu na wysokość 3/4. Uzupełnić objętość oliwą prawie do pełna. Włożyć do zamrażalnika i głęboko mrozić. Takie „kostki lodu” służą jako domowa przyprawa do dań smażonych lub pieczonych. Pozwala dłużej cieszyć się smakiem świeżych ziół nawet zimą:)
Zastosowanie w kosmetyce: Oliwa doskonale natłuszcza i uelastycznia skórę. Tworzy warstwę ochronną przed podrażnieniami. Opóźnia efekty starzenia (polifenole) oraz nadaje skórze gładkość.
Można stosować ją zewnętrznie przy takich schorzeniach jak: opryszczka, egzemy, ciemieniucha, zmiany łuszczące się. Dodaje się ją do maseczek do włosów, kremów, masek do twarzy, oliwek, szamponów na suche i zniszczone włosy i preparatów pielęgnacyjnych na paznokcie.
Maska na zniszczone końcówki włosów: wymieszać niewielką ilość oliwy z oliwek z olejem arganowym i wetrzeć w końcówki włosów.
Maseczka na spierzchnięte usta: 1 łyżeczkę miodu np. lipowego wymieszać z 1 łyżeczką oliwy. Nałożyć na usta na 15 minut. Nadmiar usunąć.
Oliwka na suche dłonie: zmieszać oliwę z oliwek z 1 łyżką oleju z wiesiołka. Dodać do nich kilka kropel płynnej witaminy E. Wymieszać. Nałożyć na dłonie i wmasować.
Najprostszy peeling to oliwa wymieszana z solą morską.
Oliwa w naszej kuchni to prawie standard. W dobrze zbilansowanej diecie nie powinno jej zabraknąć. Słuszne może kiedyś okazać się przysłowie:
Oliwa zawsze sprawiedliwa, na wierzch wypływa…
Źródła:
Farmakopea Polska Wyd. VIII, tom III.
K. Blecha, I.Wawer, Profilaktyka zdrowotna i fitoterapia, 2011.
Lamer- Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J. red., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, Warszawa 2007, 51-55.
Postępy Fitoterapii 3/2007, s. 168-171
Postępy Fitoterapii 1/2010, s. 30-37
A. McIntyre Apteczka babuni w pospolitych dolegliwościach, 1997
Bohumir Hlava- Rośliny kosmetyczne PWRiL. Warszawa; Zioła z apteki natury
