Oregano, lebiodka pospolita – surowcem zielarskim jest ziele. Głównym jego składnikiem jest olejek eteryczny, w którym dominują związki odkażające takie jak tymol, flawonoidy, garbniki oraz kwasy fenolowe. Ze względu na komponenty olejku oregano posiada właściwości wykrztuśne i odkażające. Garbniki działają przeciwbiegunkowo, zaś flawonoidy moczopędnie i żółciopędnie, łagodzą też stany skurczowe jelit, wzdęcia i zaburzenia pracy wątroby. Ostatnio bada się go pod kątem właściwości przeciwwirusowych.
Zastosowanie w lecznictwie: Napar – do użytku wewnętrznego na zaburzenia trawienia, utrudnione odkrztuszanie czy gazy: 1 łyżkę rozdrobnionego ziela zalać 1 szklanką gorącej wody, zaparzyć pod przykryciem, odcedzić i pić. Na brak apetytu pić 3 razy dziennie na czczo.
Napar do użytku zewnętrznego przynosi ulgę w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Olejek eteryczny wraz z tymolem rozcieńczony kilkukrotnie odkaża, wspomaga gojenie ran i łagodzi swędzenie skóry. Już w starożytności Grecy wykorzystywali jego właściwości odkażające i konserwowali za pomocą oregano żywność.
Zastosowanie w kuchni: Jest nieodzownym elementem kuchni śródziemnomorskiej, szczególnie potraw narodowych Włochów. Dodaje się go do pizzy, sosów pomidorowych, spaghetti, risotta, mięsa, gulaszu, konserw, kwaszonych ogórków, czy do sałatek. Ziele jest stosowane w produkcji wermutu, wódek i likierów. Stanowi składnik ziół prowansalskich. Dobrze współgra z tłustymi mięsami oraz rybami.
Spaghetti z pieczarkami: Sos: 50g masła roztopić i zeszklić na nim 2 pokrojone w kostkę cebule, dodać sos pomidorowy z butelki, 100g pieczarek w plasterkach, 3 cukinie w formie kostek, przyprawy: 1 łyżeczka suszonego oregano, 1 listek laurowy, sól, pieprz. Dusić do zmięknięcia składników i redukcji sosu.
Ugotować makaron w wodzie z solą i łyżką oliwy. Następnie przełożyć na patelnię i wymieszać z sosem. Posypać parmezanem po wyjęciu na talerze.
Paprykowe tortellini: Sos: Zeszklić 1 cebulę pokrojoną w kostkę na niewielkiej ilości oleju. Zmiksować z pomocą robota kuchennego składniki: 500g czerwonej papryki z puszki lub świeżej opieczonej w piekarniku i obranej ze skórki, 1 łyżkę świeżego oregano, 1 szklankę wody oraz 1 łyżeczkę miodu na jednolitą masę. Podgotować powstały sos oraz dodać pieprz i sól. Ugotować tortellini, odcedzić i wymieszać na patelni z sosem.
Ryba z oregano: dowolna ryba, polecam dorsza, marynata: 3 łyżki oleju, sól, pieprz, sok z cytryny, 1 łyżka musztardy, przyprawy: natka pietruszki, 1 łyżka oregano, dodatkowo: 3 łyżki masła, 2 łyżki bułki tartej. Filety umieścić w naczyniu żaroodpornym wysmarowanym olejem lub masłem, natrzeć marynatą i posypać przyprawami, następnie masłem w wiórkach i bułką tartą. Piec w rozgrzanym piekarniku do miękkości i na kolor złoty. Można też dodać warzywa: talarki marchewki, cebuli czy pokrojoną paprykę. Podawać z ryżem lub frytkami.
Toskańska zupa fasolowa: 1 cebula, 3 selery naciowe, 2 marchewki, puszka pomidorów rozdrobnionych, 1,5l bulionu warzywnego, 2 szklanki fasoli, 1 duża cukinia, sól czosnkowa, 1 łyżeczka oregano, pieprz, sól do smaku.
W woku zasmażyć: cebulę pokrojoną w kostkę, marchewkę w talarki oraz seler na drobno do miękkości pod przykryciem. Dodać do nich: cukinię w kostkach i fasolę (może być szparagowa lub dowolna odmiana). Następnie dodać pomidory z puszki, pogotować i doprawić. Na talerzach udekorować łyżeczką jogurtu naturalnego i posypać resztką oregano. Podawać z grzankami.
Zastosowanie w kosmetyce: Olejek eteryczny zawarty w zielu oregano znalazł użytek w produkcji wód toaletowych, pomadek, płukanek do ust (tymol), past czy mydeł. W zależności od pochodzenia rośliny różni się zapachem. Kwiaty lebiodki farbują na kolor pomarańczowy wełnę, zaś ziele na czarno.
Kąpiel odświeżająca: wsypać do wanny garść suszonego ziela do gorącej wody i kąpać się do 10 minut. Taki rytuał regeneruje ciało, orzeźwia i łagodzi zmiany skórne w tym trądzikowe i ropne. Zamiast surowca można użyć kilka kropel olejku eterycznego pozyskanego z niego.
W pizzy, z mięsem czy do ryby… Oregano wszędzie się odnajdzie w sytuacji… Można się od niego dużo nauczyć;)
