Ostropest plamisty – surowiec zielarski stanowią owoce. Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego: południowej i południowo-wschodniej Europy, Afryki Północnej, Azji Zachodniej oraz niektórych rejonów Azji Środkowej.
Zawierają w swoim składzie: sylimarynę (zespół związków o budowie flawonolignanów), flawonoidy, aminy, (histaminę, tyraminę), kwasy organiczne. Występują w nich także witaminy C i K, fitosterole, śluzy i garbniki. Olej posiada znaczną ilość kwasu linolowego.
Zastosowanie w lecznictwie:
Ostropest ma działanie ochronne na wątrobę. Poleca się go w chorobach takich jak: marskość wątroby, alkoholowe i niealkoholowe stłuszczenie wątroby, stany zapalne dróg żółciowych, żółtaczka i kamica.
Jest wskazany dla osób pracujących w niekorzystnych warunkach (chemikalia) oraz przyjmujących dużo leków.
Kompleks związków o budowie sylimaryny posiada działanie żółciopędne, żółciotwórcze, przeciwzapalne, odtruwające oraz ochronne na wątrobę. Wykazuje także działanie przeciwskurczowe, wspomaga wypróżnianie.
Powoduje obniżenie cholesterolu i przeciwdziała rozwojowi miażdżycy. Łagodzi kolki oraz zapobiega odkładaniu się kamieni w drogach żółciowych.
Uważa się też, że ostropest pobudza wydzielanie soków trawiennych i wspomaga zachowanie właściwej przemiany materii.
Flawonoidy ostropestu korzystnie oddziałują na drogi moczowe.
Medycyna tradycyjna poleca spożywanie wyciągów z ostropestu przy krwawieniach z nosa, hemoroidach oraz obfitych miesiączkach.
W badaniach in vitro wykazano hamowanie podziałów komórek nowotworowych poprzez sylimarynę.
Dawka dobowa wg WHO: doustnie 12-15g surowca.
Zastosowanie w kuchni:
Najczęściej stosowaną formą podania jest sok. Z dolnych liści ostropestu można przyrządzić sałatkę. Stanowić może doskonały dodatek do ciężkiego posiłku.
Ostropestowa jajecznica: 2 jajka, bekon, cebulka, posiekane liście ostropestu. Usmażyć na tłuszczu własnym bekon, dodać posiekaną cebulkę, jajka oraz ostropest. Całość doprawić.
Jako młody farmaceuta – zielarz przyszło mi kiedyś na studiach opiekować się wybraną roślinę. Wylosowałam ostropest. Bardzo go wtedy polubiłam, choć nie było z nim łatwo się zaprzyjaźnić…
Zastosowanie w kosmetyce:
Olej z ostropestu bywa stosowany w kosmetyce ze względu na podobne właściwości do oleju z nasion wiesiołka. Natłuszcza skórę i uelastycznia ją.
W stosunku do cery naczyniowej i podrażnionej zawarte w owocach związki mogą zmniejszać rumień i rozjaśniać przebarwienia.
Spożywanie ostropestu dostarcza organizmowi antyutleniaczy- opóźniających efekty starzenia. Flawonolignany spotyka się już w kremach, maściach i maseczkach. Obok właściwości przeciwzmarszczkowych wykorzystuje się w nich zdolności fotoochronne i regenerujące po zbyt długiej ekspozycji na słońce.
Ciekawostka:
Łacińska nazwa Silybum marianum pochodzi od Matki Boskiej. Według opowieści podczas karmienia dzieciątka w szopie krople mleka upadły jej na liście ostropestu i stały się przyczyną na nich białych plam.
Ostropest można nazwać osobistym ochroniarzem wątroby – dba o nią osobiście i chroni przed niekorzystnym działaniem różnych czynników zewnętrznych. W końcu wątrobę ma się tylko jedną…