Dziurawiec zwyczajny – surowiec zielarski stanowi ziele. Nazywano go świętojańskim zielem, dzwońcem lub polną rutą. Zawiera w swoim składzie: antrazwiązki (hyperycyna), flawonoidy (hyperozyd= hiperozyd), olejek eteryczny (terpeny), garbniki i kwasy fenolowe oraz ksantony. Roztwory alkoholowe (intractum) lub olejowe zmniejszają nastrój depresyjny, stany lękowe, zaburzenia snu, w tym powiązane z menopauzą. Roztwory olejowe łagodzą oparzenia i ułatwiają gojenie ran. Roztwory wodne (soki, napary) stanowią pomoc w leczeniu stanów zapalnych wątroby i zaburzeniach w obrębie dróg żółciowych. Poprawiają także trawienie, działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit oraz dróg moczowych. Poleca się picie herbatki z dziurawca profilaktycznie w zespole jelita wrażliwego oraz kamicy nerkowej.
Zastosowanie w lecznictwie: Napar: 1 łyżeczkę suszonego ziela dziurawca zalać 1 szklanką gorącej wody. Zaparzyć pod przykryciem, odcedzić. Pić na dolegliwości trawienne, jako środek żółciopędny, rozkurczowy.
Unikać ekspozycji na promieniowanie UV, zwłaszcza latem (mogą wystąpić przebarwienia lub fotouczulenia) – podczas kuracji roztworami alkoholowymi i olejowymi. Nie stosować w ciąży, podczas karmienia piersią, u małych dzieci oraz przy terapii lekami, które mogą wchodzić w interakcję z dziurawcem (przy stosowaniu warfaryny, cyklosporyn, niektórych hormonów, dekstrometorfanu, teofiliny, digoksyny, antydepresantów).
Należy pamiętać o działaniach niepożądanych takich jak alergia, zmęczenie i inne.
W medycynie ludowej dziurawiec stosowano także na otyłość, cukrzycę oraz jako środek ściągający (na biegunkę), antybakteryjny, przeciwrobaczy oraz witalizujący. Nasze babcie stosowały go także na grypę, gościec, na bóle migrenowe oraz obfite miesiączki.
Nalewka na bóle reumatyczne: 200g ziela dziurawca zalać 1l spirytusu, odstawić na tydzień. Przecedzić przez gazę. Nacierać bolące miejsca.
Według badań dziurawiec działa także przeciwwirusowo.
Zastosowanie w kuchni: Na wschodzie Europy dziurawiec bywa dodawany do wódek
Zastosowanie w kosmetyce: Odwar z dziurawca może być stosowany zewnętrznie do przemywania skóry, na stany zapalne oraz trudno gojące rany. Można płukać nim gardło, jamę ustną (stany zapalne dziąseł, przykry zapach).
Odwar: 10g suszonego dziurawca zagotować z pół szklanki wody. Odcedzić i ostudzić. Stosować zewnętrznie.
Olej z dziurawca (czerwony olej): zerwać świeże ziele, zmiażdżyć i wycisnąć sok. Dodać olej roślinny (200ml). Odstawić na 3-4 tygodnie na słońcu. Przesączyć przez gazę do ciemnej butelki. Stosować zewnętrznie na zmiany skórne, owrzodzenia, oparzenia. Wykonać przedtem próbę na skórze w celu wykluczenia alergii na surowiec.
Niebawem 24 czerwca – czas od którego zwykle zbierano surowiec, aż do końca sierpnia. Jednym Sobótka kojarzy się z poszukiwaniem kwiatu paproci, innym ze „świętojańskim zielem”.
Idąc w ślad za moim rodzimym wieszczem Janem Kochanowskim pozostaje zakończyć jego słowami: „Święta przed tym ludzie czcili, A przedsię wszytko zrobili; A ziemia hojnie rodziła, Bo pobożność Bogu miła.”
z ” Pieśni świętojańskiej o sobótce” Jana Kochanowskiego