Jasnota biała – surowiec zielarski stanowi kwiat, a w zasadzie korona kwiatowa wraz z pręcikami, zebrana w suchy dzień. W swoim składzie zawiera związki z grupy flawonoidów (rutozyd), fenolokwasy, irydoidy, garbniki, saponiny oraz związki terpenowe i wiele innych. Ze względu na obecność flawonoidów surowiec wykazuje działanie przeciwzapalne i bywa stosowany zewnętrznie na różnego rodzaju schorzenia dermatologiczne, na stany zapalne skóry i błon śluzowych, w tym dróg rodnych. Wspomaga także usuwanie zalegającej wydzieliny z oskrzeli. Stanowi składnik mieszanek do płukania jamy ustnej o działaniu odkażającym.
Zastosowanie w lecznictwie: Kwiat jasnoty białej łagodzi stany zapalne:
– jamy ustnej i gardła,
– skóry,
– pochwy,
– przewodu pokarmowego
– układu moczowego
– układu oddechowego
– żył
– pomocniczo używa się go w reumatyzmie
– na obrzęki i siniaki.
Napar: 1 łyżeczkę kwiatów jasnoty białej zalać 1 filiżanką gorącej wody, zaparzyć pod przykryciem, odcedzić. Pić przy zalegającej wydzielinie w celu ułatwienia odkrztuszenia oraz na stany zapalne przewodu pokarmowego. Wspomagająco na kaszel u palaczy.
Napar można stosować do użytku zewnętrznego jako okład lub do przemywania skóry z problemami: wypryskami, trądzikiem oraz na obrzęki, stany zapalne czy siniaki. Napar z 1 łyżki surowca może służyć do nasiadówek lub podmywań w przypadku stanów zapalnych pochwy czy pomocniczo w hemoroidach (uszczelnia drobne naczynka krwionośne).
Wyciąg z surowca wykazuje działanie kurczące na macicę i stanowi on środek wspomagający leczenie zaburzeń miesiączkowych. Odwar z kwiatów jasnoty zmniejsza krwawienia przy obfitych miesiączkach (proporcje: 2 łyżki surowca, na 0,5l wody, pić kilka razy dziennie). Hamuje także mikrokrwawienia z dróg rodnych.
W lecznictwie ludowym Ukrainy napary z kwiatów jasnoty białej, nazywanej głuchą pokrzywą, podawano na febrę. W Bułgarii natomiast surowiec w formie herbatki jest do dziś stosowany jako środek moczopędny, ściągający, wzmacniający, hamujący krwawienia oraz wzmagający skurcze macicy. W Turcji lokalna jego nazwa to ballibaba i jest używany w leczeniu reumatyzmu i dny moczanowej.
W Iranie jasnota biała wykorzystywana jest jako środek przeciwbólowy i obniżający poziom cukru.
Zastosowanie w kuchni: Jasnota biała jest rośliną jadalną. Można spożywać zarówno kwiaty, jak i liście.
W odróżnieniu od pokrzywy liście są mniej smaczne, gorzkie i z dziwnym posmakiem. Kwiaty są słodsze- pewnie znajdzie się ktoś, kto w dzieciństwie zrywał kwiaty i wypijał z nich nektar;)
Liście można dodać do: sałatek, surówek, sosów i zupy.
Zastosowanie w kosmetyce: Jasnota biała jest wykorzystywana do kąpieli relaksujących (jeśli ktoś śledzi wpisy to pamięta niedawny wraz z proporcjami). Warto też wspomnieć jej korzystny wpływ na problemy skórne takie jak: wypryski, trądzik, zmiany zapalne. Napar z kwiatów można potraktować jak tonik i przemywać nim twarz 2 razy dziennie.
W medycynie tradycyjnej naparu z kwiatów jasnoty używano jako płukanki do włosów, w celu poprawy kondycji i ich wyglądu.
Do dziś ekstrakt z kwiatów jasnoty jest składnikiem szamponów do włosów.
Jasnota biała to roślina przydrożna. Przypomina w wyglądzie pokrzywę, ale nie parzy. Przykuła moją uwagę ze względu na duży potencjał zastosowań.
Źródła:
1. Matławska I. Farmakognozja, 2005
2. Journal of Ethnopharmacology 82 (2002) 51/53
3. J Lutomski – Postępy Fitoterapii, 2002
4. E Szot-Radziszewska – Analecta: studia i materiały z dziejów…, 2007
5. ML Leporatti, S Ivancheva – Journal of ethnopharmacology, 2003 – Elsevier
6. PLANTS USED AS ANALGESIC IN THE FOLK MEDICINE OF TURKEY KHC BAfiER – Proceedings of the IVth International Congress of Ethnobotany (ICEB 2005) 21-26 August 2005 Istanbul
7. Journal of Medicinal Plants Research Vol. 7(7), pp. 284-289, 17 February, 2013
