Tasznik pospolity – surowiec stanowi ziele zebrane w porze kwitnienia. Tasznik jest chwastem, który można spotkać niemalże wszędzie w naszym kraju. Jego właściwości lecznicze dotyczą jednak głównie medycyny tradycyjnej. W swoim składzie zawiera: garbniki, aminy, kwasy fenolowe, flawonoidy (diosminę i rutozyd), olejek eteryczny oraz aminokwasy. Zawiera znaczne ilości witaminy C. Bywa stosowany w zaburzeniach trawiennych, krwawieniach z dróg rodnych oraz w innych dolegliwościach kobiecych. Najczęściej jednak w praktyce spotyka się jego użycie zewnętrzne, głównie na trudno gojące rany, czy krwawienia z nosa.
Zastosowanie w lecznictwie: Świeży sok wyciśnięty z ziela tasznika ułatwia gojenie ran, drobnych ropni, wyprysków, czy owrzodzeń. Garbniki zawarte w zielu działają ściągająco, odkażająco i hamują drobne krwawienia. Flawonoidy z kolei przynoszą efekt przeciwzapalny.
Na częste krwotoki z nosa można wykonać z gazy tampon i nasączyć go świeżym sokiem, następnie zahamować krwawienie, jeśli nie jest zbyt obfite.
Na stany zapalne skóry i drobne zranienia można stosować okłady z naparu z tasznika.
Napar: 1 łyżeczkę rozdrobnionego ziela zalać około pół szklanki gorącej wody. Zaparzyć pod przykryciem. Po ostudzeniu przemywać nim skórę lub wykonać okład z gazy nasączonej letnim naparem na chorobowo zmienione miejsce. Napar można pić na dolegliwości menstruacyjne.
Jedną z postaci leku była niegdyś nalewka z ziela. Tak o niej pisano:
„Interesujący był sposób „wypiekania” nalewki z tasznika pospolitego (Capsella bursa -pastoris Med.) zwanego zozulnikiem – butelkę ze spirytusem i rozdrobnionym zielem wkładano w surowy bochenek chleba i wypiekano w piecu chlebowym. Po wyjęciu chleba z pieca lekarstwo było gotowe. Na wiosnę zapobiegawczo pito soki ze świeżych ziół, jedzono świeżą rutę z masłem i chlebem, lub barszcz gotowany z zielem rozchodnika pospolitego (Sedum acre L.).”
Nalewka z ziela tasznika wykonana metodą współczesną: świeżo zebrane ziele zmielić. Do 100 g miazgi dodać ½ szklanki spirytusu i wymieszać. Pozostawić w zamkniętym naczyniu w temperaturze pokojowej na 10 dni. Często mieszać. Pić na krwawienia miesiączkowe lub z przewodu pokarmowego.
Na ból brzucha kiedyś przykładano ziołowe kataplazmy lub kąpano się w wodzie z odwarem z tasznika pospolitego. Na kaszel pito odwar z ziela tasznika.
Medycyna tybetańska zalecała jego stosowanie na wymioty, na zaburzenia pracy nerek, jako środek wzmacniający, oczyszczający, w schorzeniach układu oddechowego oraz układu nerwowego. Do dziś w niektórych krajach przetwory z tasznika służą łagodzeniu obfitych miesiączek, czy mają za zadanie wzmacniać mięśnie macicy (prawdopodobnie poprzez obecność alkaloidów). Z tego względu nie zaleca się stosowania jej przetworów kobietom w ciąży oraz w okresie karmienia.
Tasznik wchodzi w skład mieszanek stosowanych pomocniczo w leczeniu przerostu gruczołu krokowego.
Zastosowanie w kuchni: Liście tasznika mają lekko gorzki smak. Przypominają w nim nieco rzeżuchę. W niektórych krajach np. w Iranie spożywa się je wraz z mięsem, zupą czy w sałatce. Dostarczają organizmowi niezbędnej witaminy C oraz soli mineralnych.
W niektórych kuracjach oczyszczających poleca się łączyć świeże liście tasznika z liśćmi mniszka w sałatkach z dodatkiem oliwy.
Nasiona tasznika mogą zastępować ziarnka pieprzu.
Sama jako dziecko zrywałam tasznik i smakowałam jego części, które nazywało się serduszkami. Podświadomie czułam, że ta roślina nie może być szkodliwa 🙂
Zastosowanie w kosmetyce: Tonik ściągający: wykonać napar, przemywać nim skórę.
Płukanka do gardła: wykonać napar z 1 łyżeczki koszyczków rumianku i 1 łyżeczki ziela tasznika. Po ostudzeniu do temperatury pokojowej płukać nim gardło. Płukanka działa ściągająco i przeciwzapalnie.
Kąpiel odświeżająca: wykonać napar (0,5l). Wlać do kąpieli. Czas kąpieli: 10 minut.
Tasznik, taszka, tobołek, …- mnie najbardziej rozbawiła jednak nazwa Chlebek Baby Jagi…a was?
Źródła:
1. E Pirożnikow – Medycyna Nowożytna: studia nad historią …, 2005
2. J Waniakowa – researchgate.net
3. A Grys, Z Łowicki, A Gryszczyńska, M Kania, A Parus – 2011 – depot.ceon.pl
4. J Lutomski – Postępy Fitoterapii, 2002
5. E Szot-Radziszewska – Analecta: studia i materiały z dziejów …, 2007
6. Postępy Fitoterapii 4/2012, s. 250-253
7. Journal of Ethnopharmacology 96 (2005) 145–150
8. E Miraldi, S Ferri, V Mostaghimi – Journal of Ethnopharmacology, 2001
9. Y Dogan, S Baslar, G Ay, HH Mert – Economic Botany, 2004
10. Kohlmünzer, Farmakognozja, wyd.V, 2000
11. Aleksander Ożarowski- Ziołolecznictwo. PZWL. Warszawa
12. Klasztorna apteka. Zioła ojca Kiliana.
13. Hanna Szymanderska, Z łąki na talerz, 2014.