Chlebek Baby Jagi, czyli o pospolitym taszniku…

tasznik

Tasznik pospolity – surowiec stanowi ziele zebrane w porze kwitnienia. Tasznik jest chwastem, który można spotkać niemalże wszędzie w naszym kraju. Jego właściwości lecznicze dotyczą jednak głównie medycyny tradycyjnej. W swoim składzie zawiera: garbniki, aminy, kwasy fenolowe, flawonoidy (diosminę i rutozyd), olejek eteryczny oraz aminokwasy. Zawiera znaczne ilości witaminy C. Bywa stosowany w zaburzeniach trawiennych, krwawieniach z dróg rodnych oraz w innych dolegliwościach kobiecych. Najczęściej jednak w praktyce spotyka się jego użycie zewnętrzne, głównie na trudno gojące rany, czy krwawienia z nosa.

Zastosowanie w lecznictwie: Świeży sok wyciśnięty z ziela tasznika ułatwia gojenie ran, drobnych ropni, wyprysków, czy owrzodzeń. Garbniki zawarte w zielu działają ściągająco, odkażająco i hamują drobne krwawienia. Flawonoidy z kolei przynoszą efekt przeciwzapalny.

Na częste krwotoki z nosa można wykonać z gazy tampon i nasączyć go świeżym sokiem, następnie zahamować krwawienie, jeśli nie jest zbyt obfite.

Na stany zapalne skóry i drobne zranienia można stosować okłady z naparu z tasznika.

Napar: 1 łyżeczkę rozdrobnionego ziela zalać około pół szklanki gorącej wody. Zaparzyć pod przykryciem. Po ostudzeniu przemywać nim skórę lub wykonać okład z gazy nasączonej letnim naparem na chorobowo zmienione miejsce. Napar można pić na dolegliwości menstruacyjne.

Jedną z postaci leku była niegdyś nalewka z ziela. Tak o niej pisano:

„Interesujący był sposób „wypiekania” nalewki z tasznika pospolitego (Capsella bursa -pastoris Med.) zwanego zozulnikiem – butelkę ze spirytusem i rozdrobnionym zielem wkładano w surowy bochenek chleba i wypiekano w piecu chlebowym. Po wyjęciu chleba z pieca lekarstwo było gotowe. Na wiosnę zapobiegawczo pito soki ze świeżych ziół, jedzono świeżą rutę z masłem i chlebem, lub barszcz gotowany z zielem rozchodnika pospolitego (Sedum acre L.).”

Nalewka z ziela tasznika wykonana metodą współczesną: świeżo zebrane ziele zmielić. Do 100 g miazgi dodać ½ szklanki spirytusu i wymieszać.  Pozostawić w zamkniętym naczyniu w temperaturze pokojowej na 10 dni.  Często mieszać. Pić na krwawienia miesiączkowe lub z przewodu pokarmowego.

Na ból brzucha kiedyś  przykładano  ziołowe kataplazmy lub kąpano się w wodzie  z odwarem z tasznika pospolitego. Na kaszel pito odwar z ziela tasznika.

Medycyna tybetańska zalecała jego stosowanie na wymioty, na zaburzenia pracy nerek, jako środek wzmacniający, oczyszczający, w schorzeniach układu oddechowego oraz układu nerwowego. Do dziś w niektórych krajach przetwory z tasznika służą  łagodzeniu obfitych miesiączek, czy mają za zadanie wzmacniać mięśnie macicy (prawdopodobnie poprzez obecność alkaloidów). Z tego względu nie zaleca się stosowania jej przetworów kobietom w ciąży oraz w okresie karmienia.

Tasznik wchodzi w skład mieszanek stosowanych pomocniczo w leczeniu przerostu gruczołu krokowego.

Zastosowanie w kuchni: Liście tasznika mają lekko gorzki smak. Przypominają w nim nieco rzeżuchę. W niektórych krajach np. w Iranie spożywa się je wraz z mięsem, zupą czy w sałatce. Dostarczają organizmowi niezbędnej witaminy C oraz soli mineralnych.

W niektórych kuracjach oczyszczających poleca się łączyć świeże liście tasznika z liśćmi mniszka w sałatkach z dodatkiem oliwy.

Nasiona tasznika mogą zastępować ziarnka pieprzu.

Sama jako dziecko zrywałam tasznik i smakowałam jego części, które nazywało się serduszkami. Podświadomie czułam, że ta roślina nie może być szkodliwa 🙂

Zastosowanie w kosmetyce: Tonik ściągający: wykonać napar, przemywać nim skórę.

Płukanka do gardła: wykonać napar z 1 łyżeczki koszyczków rumianku i 1 łyżeczki ziela tasznika. Po ostudzeniu do temperatury pokojowej płukać nim gardło. Płukanka działa ściągająco i przeciwzapalnie.

Kąpiel odświeżająca: wykonać napar (0,5l). Wlać do kąpieli. Czas kąpieli: 10 minut.

Tasznik, taszka, tobołek, …- mnie najbardziej rozbawiła jednak nazwa Chlebek Baby Jagi…a was?

Źródła:

1. E Pirożnikow – Medycyna Nowożytna: studia nad historią …, 2005
2. J Waniakowa – researchgate.net
3. A Grys, Z Łowicki, A Gryszczyńska, M Kania, A Parus – 2011 – depot.ceon.pl
4. J Lutomski – Postępy Fitoterapii, 2002
5. E Szot-Radziszewska – Analecta: studia i materiały z dziejów …, 2007
6. Postępy Fitoterapii 4/2012, s. 250-253
7. Journal of Ethnopharmacology 96 (2005) 145–150
8. E Miraldi, S Ferri, V Mostaghimi – Journal of Ethnopharmacology, 2001
9. Y Dogan, S Baslar, G Ay, HH Mert – Economic Botany, 2004
10. Kohlmünzer, Farmakognozja, wyd.V, 2000
11. Aleksander Ożarowski- Ziołolecznictwo. PZWL. Warszawa
12. Klasztorna apteka. Zioła ojca Kiliana.
13. Hanna Szymanderska, Z łąki na talerz, 2014.

Do, re, mi, fa-sol-la…, czyli śpiewająco o fasoli…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Fasola zwyczajna – znaczenie lecznicze posiadają strąki bez nasion (owocnia). Zawierają w składzie aminokwasy (arginina, lizyna, leucyna), alantoinę, związki fenolowe, flawonoidy oraz minerały. Wśród tych ostatnich dominuje: chrom, potas i krzem. Fasola bywa stosowana jako środek moczopędny i zmniejszający poziom cukru we krwi. Wchodzi w skład mieszanek poprawiających metabolizm, na choroby nerek, na trądzik oraz kamicę.  Posiada również lektyny, które podnoszą odporność i mikroelementy niezbędne do funkcjonowania organizmu. W kuchni wykorzystuje się pełne strąki, najczęściej gotowane lub marynowane. Nasiona są źródłem białka.

Zastosowanie w lecznictwie:  Ze względu na działanie moczopędne surowiec może być użyty w rozmaitych schorzeniach nerek (infekcje, kamica). W tym celu można sporządzić odwar z 1 łyżki suszonej owocni fasoli, zalać 1 szklanką gorącej wody i gotować 10 minut pod przykryciem , odcedzić i pić 3 razy dziennie. Poza nasileniem diurezy oczyszcza krew, toteż można taki odwar włączyć do kuracji przeciwtrądzikowej lub na reumatyzm. Poprzez działanie moczopędne dodatkowo delikatnie obniża ciśnienie.

Zawarte w owocni składniki takie jak: aminokwasy (arginina), chrom, czy związki krzemu łagodnie obniżają poziom cukru. Należy sporządzić odwar – jak wyżej – 1 do 3 łyżek surowca i pić 3 razy dziennie.

Lizyna, która występuje w owocni uznawana jest za składnik antynowotworowy.

Przyznam szczerze, że na studiach trochę obcowałam z fasolą:) W ramach  wolnego czasu zgłębiałam wiedzę o ziołach i próbowałam oznaczać zawarte w owocni  aminokwasy. Jest ich cała gama. To był piękny czas poznawania roślin od innej strony.

Zastosowanie w kuchni: Największe znaczenie kulinarne mają nasiona. Są one bogate w białko i spożywa się je po ugotowaniu lub po innej obróbce (marynaty).

„Kurczakowa” z fasolą: ½l rosołu z kurczaka, brokuły, por lub cebula,  3 marchewki, sos sojowy, pół szklanki ryżu, 2 garście wyłuskanej fasoli, białe wino, 2 łyżki masła i mąki, mandarynki w puszce, przyprawy: curry, imbir, szafran.

Warzywa ugotować w rosole, osobno ryż. Fasolę namoczyć, zagotować i odcedzić. Wykonać zasmażkę z masła i mąki, dodać ją do rosołu wraz z sosem sojowym i winem. Dodać ryż na sypko, mięsko z kurczaka, fasolę oraz mandarynki, doprawić.

Sałatka z fasoli: 1 szklanka fasoli, rzodkiewki, 1 filet śledziowy, 1 łyżka śmietany lub jogurtu naturalnego, koncentrat pomidorowy, natka pietruszki,sól, pieprz.

Fasolę namoczyć, zagotować, odstawić na 2 godziny, ugotować, odlać wodę i wystudzić. Składniki stałe pokroić w kostkę, wymieszać z fasolą, śmietaną, koncentratem, przyprawami i posypać natką.

Kasza jęczmienna z fasolą: kasza jęczmienna ok. 1 szklanki, ½ szklanki fasoli, 10 dag kiełbasy, 2 cebule, koncentrat/przecier pomidorowy, przyprawy (sól, pieprz)

Ugotować kaszę, fasolę j.w., cebulę pokrojoną w kostkę zasmażyć z kiełbasą w plasterkach i koncentratem na małej ilości oleju. Dodać fasolę i przyprawić. Podawać na kaszy.

Zastosowanie w kosmetyce:  Ze względu na obecność substancji białkowych oraz witamin i minerałów owocnia fasoli stanowi ich bogate źródło. Związki te odżywiają skórę, krzemiany zaś wzmacniają wytwory skóry: włosy i paznokcie. W tym celu należy pić odwar sporządzony jak wyżej.

Owocnię fasoli można zastosować również do użytku zewnętrznego.

Aby wykonane kosmetyki  nie utraciły cennych właściwości proponuję zalać surowiec letnią wodą i pozostawić na 1 dzień. Odcedzić i przemywać twarz jak tonikiem. Ma właściwości gojące (alantoina).

Maseczka regenerująca z fasoli: ugotować namoczoną i wyłuskaną fasolę (utraci niestety część składników), utrzeć ją na papkę w miseczce i dodać 1 łyżkę oliwy z oliwek. Nałożyć na twarz na 15 minut, po czym zmyć delikatnie wacikiem. Maseczka ma właściwości natłuszczające i odżywcze.

Inne odmiany fasoli są stosowane w Indiach na przykład na wypadanie włosów.

Fa-so-la to gama substancji niezbędnych w diecie i zapewniających odpowiednią równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. Nie przepadam za fasolką po bretońsku lub zupą fasolową, ale w innej postaci, w sałatce, po namoczeniu, bez wzdęć, czemu nie… a odwar… sami wiecie…

fasola

Dorsz na styl włoski, czyli o tym jak połączyć smaki Italii ze świętami…

Dorsz na styl włoski:

Składniki: 60dag filetów z dorsza, 3 karczochy, 1 puszka groszku konserwowego, 4 jaja, 5  ziemniaków, 5 pomidorów, 1 cytryna, sos winegret, czosnek, przyprawy(tu inwencja twórcza).

Jajka ugotować. Rybę ugotować w wodzie z przyprawami i czosnkiem. Karczochy gotować w gorącej wodzie z dodatkiem soli i soku z cytryny. Jajka i ziemniaki pokroić na drobno. Pomidory obrać ze skórki i pokroić. Składniki wymieszać, dodać do nich filety pokrojone na kawałki i karczochy podzielone na części oraz groszek. Dodać sos i przyprawy dowolnie do smaku. Jeśli ktoś lubi coś zielonego w sałatce, to może dodać świeże liście szpinaku lub seler naciowy.

Taka zdrowa sałatka sprawi, że w najbliższe święta nie obciążymy zbytnio wątroby, zaś karczoch wspomoże jej właściwe funkcjonowanie.