Na niestrawność i do musztardy- gorczyca biała…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Gorczyca biała – surowiec zielarski stanowią nasiona. Zawierają one związki z grupy glukozynolatów, śluz, związki mineralne, witaminy, przeciwutleniacze oraz olej tłusty. Ma palący gorzki smak, stąd nazwa gorczyca. Rozgryzione nasiona pobudzają czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększają apetyt, przyspieszają trawienie. Całe nasiona z kolei łagodzą stany zapalne i chronią błonę śluzową żołądka oraz niwelują zaparcia. Stosowane zewnętrznie działają drażniąco na skórę. Gorczyca to także powszechny dodatek do marynat i sosów. W Starożytności dodawano ją do potraw i napojów w przekonaniu, że jest afrodyzjakiem. Dziś powraca się do niej.

Zastosowanie w lecznictwie: Najprostszą formą podania jest zjedzenie nasionek gorczycy. Rozgryzione nasiona wpływają korzystnie na trawienie, gdyż zwiększają wydzielanie soku żołądkowego. Dzięki obecności śluzu nie drażnią  przy tym błony śluzowej.

Połknięte całe nasiona zmniejszają stan zapalny oraz ułatwiają wypróżnianie. Korzystnie wpływają także na pracę wątroby i łagodzą wzdęcia. Spożycie w racjonalnych ilościach nie powoduje działań niepożądanych (inaczej niż w przypadku gorczycy czarnej, ale o niej kiedy indziej…)

Gorczyca biała może być stosowana zewnętrznie w formie okładów. W tym celu należy rozdrobić nasiona (4 łyżki stołowe) i dodać małą ilość ciepłej wody, tak aby powstała odpowiednia konsystencja papki. Następnie nakładać na bolące miejsca, takie jak: stawy, mięśnie na czas 10-15 minut. Stosować do około 2 tygodni. (wytyczne Komisji Europejskiej).

Domowym sposobem jest także moczenie bolących stóp w ciepłym naparze z nasion oraz tzw. poduszki gorczycowe na reumatyzm (poduszki wypełnione ziarnami gorczycy).

O jej korzystnych właściwościach wspominają także dawne podręczniki weterynaryjne.

Na chrypkę i kaszel na wsi zażywano ziarna gorczycy utarte z miodem oraz pomocniczo przy infekcjach jako środka bakteriobójczego.

Napar z nasion służył jako domowa płukanka na stany zapalne gardła. Na Ukrainie wdychano tabakę z dodatkiem sproszkowanej gorczycy na katar.

Ze względu na korzyści płynące z jej stosowania bywa zaliczana do składników diety antynowotworowej.

Zastosowanie w kuchni: Gorczyca to przede wszystkim przyprawa i naturalny konserwant. Każdy wie, że dodaje się ją do marynat, ogórków konserwowych, do kiełbas, wędlin, mięs, ryb czy warzyw konserwowych (takich jak: papryka, buraki, kapusta, pikle) lub grzybków. Liście tej rośliny dodawane są do sałatek lub past ziołowych. Gorczyca biała jak i inne jej odmiany stanowi składnik musztardy oraz pieprzu ziołowego.

Ulubioną marynatą do pieczonego mięsa przez mojego męża jest właśnie ta z dodatkiem gorczycy białej. Mięso po upieczeniu jest dużo bardziej kruche…

Niegdyś: „Liście lebiody drobno krajano, sparzano gotującą wodą i odcedzano »aby gorycz odeszła«. Następnie znowu zalewało się wodą, wsypywało garść kaszy jęczmiennej, dodawało masła i soli i gotowało się…”

A dziś?

1. Surówka z kapusty czerwonej: 50 dag kapusty czerwonej, majonez, szczypiorek, rzodkiewki, musztarda, sól, pieprz.

Kapustę pokroić na kawałki, dodać do niej plasterki rzodkiewek, dodać szczypiorek. Wymieszać majonez z musztardą i połączyć z warzywami. Doprawić do smaku

2. Ziołowy ocet: 4 szklanki octu winnego, przyprawy: rozmaryn, estragon, ziarna pieprzu, ziarna gorczycy,pocięte ostre papryczki (wszystkie inne przyprawy nierozdrobnione).

W butelce umieścić przyprawy i zalać je octem. Zamknąć i wstrząsnąć butelką. Odstawić na 2 tygodnie jak nalewkę mieszając od czasu do czasu. Następnie odsączyć zioła.

3. Domowa łagodna musztarda: 12 łyżek gorczycy białej, 6 łyżek białego wina, sól, pieprz, ocet winny (1-2 łyżki), miód.

Zmielić ziarenka gorczycy (Jeśli ktoś woli, by część zostawić w całości, można rozdrobnić mniej). Zalać je winem i octem, dodać przyprawy, miód i wymieszać. Schłodzić przez 24 godziny w lodówce. Przełożyć do słoiczka.

Zastosowanie w kosmetyce: Gorczyca wchodzi w skład maseczek odżywczych na włosy. Można zmieszać ją sproszkowaną z żółtkiem i oliwą, wmasować w skórę głowy, następnie spłukać. Maseczka pobudzi ukrwienie skóry głowy, a tym samym spowoduje lepsze odżywienie cebulek włosowych.

Na niestrawność, dla smaku i do ogórków- niezastąpiona gorczyca biała…

źródła:

J Klećkowska-Nawrot, R Nowaczyk… – DAWNA MEDYCYNA … – researchgate.net
Ł Łuczaj – Etnobiologia Polska, 2011 – etnobiologia.com
M Abdalla – Etnografia Polska, 1995 – lib.pia.org.pl
B Sawicka, E Kotiuk, B Bienia, B Krochmal-Marczak… – researchgate.net
W Kudełka, A Kosowska – Zeszyty Naukowe/Uniwersytet …, 2008 – yadda.icm.edu.pl
J Lipecki, A Libik – Folia Hortic. Supl, 2003 – ptno.ogr.ur.krakow.pl
M Schlegel-Zawadzka, M Barteczko – … Nauka Technologia Jakość, 2009 – yadda.icm.edu.pl
I. Matławska ,Farmakognozja, Poznań 2005
H. Szymanderska, Z łąki na talerz, Świat Książki, Warszawa, 2014
P. Czikow, J. Łaptiew,„Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, PWRiL, 1987
A. Mcintyre, Apteczka babuni w pospolitych dolegliwościach, tłum. J. Figlewska, wyd. Delta, 1997