zioła w lecznictwie – Zioła od kuchni i nie tylko…

"Kuchenne perfumy czyli bazylia…"

15/09/2014 przez ziolaodkuchni

Bazylia pospolita– surowcem leczniczym jest ziele. Zawiera olejek eteryczny, flawonoidy, garbniki, saponiny oraz witaminy. Posiada charakterystyczny korzenny zapach. Ze względu na substancje gorzkie, które pobudzają wydzielanie soków trawiennych, znalazła zastosowanie w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego takich jak: niestrawność, stany skurczowe jelit, wzdęcia czy brak łaknienia. Olejek bazyliowy działa ponadto przeciwzapalnie i odkażająco. Dodatek jako przyprawy do potraw warunkuje dobre samopoczucie i pozytywny nastrój:)

Zastosowanie w lecznictwie: Napar na brak apetytu: 1 łyżkę liści bazylii zalać 1 szklanką wrzącej wody, zaparzyć przed przykryciem, pić na czczo przed posiłkiem.

Napar pity po posiłku przynosi ulgę w problemach trawiennych, wzdęciach i leniwych jelitach.

Płukanka do gardła: przygotować napar z 2 łyżek liści wg przepisu wyżej. Płukać naparem gardło po każdym posiłku. Płyn ma działanie przeciwzapalne, ściągające i odkażające. Wspomaga leczenie infekcji gardła i stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej.

Liście bazylii często spożywane zabezpieczają nas przed robakami pasożytniczymi i grzybicami, a trzymane w domu na oknie odstraszają muchy.

Nie zaleca się spożywać ich dzieciom i kobietom w ciąży.

Zastosowanie w kuchni: Bazylia jest rośliną przyprawową. Dodaje się ją do sałatek, do warzywnych potraw, twarożku, mięsnych marynat, makaronów, sosów czy zup. Wchodzi w skład pesto, które łączy się z ugotowanym spagetti. Na skalę przemysłową używa się jej do wyrobu likierów oraz konserw.

Domowe pesto: Zmiksować ze sobą: garść liści bazylii, 1 czosnek, garść startego parmezanu, oliwę z oliwek oraz kilka orzeszków pini. Podawać z ugotowanym dowolnie makaronem po uprzednim wymieszaniu go z pesto.

Tagliatelle z warzywami: 250g makaronu tagliatelle, tyle samo brokułów i kalafiora, ząbek czosnku, 1 czerwona papryka, 1 bakłażan, bazylia, pieprz, parmezan.

Warzywa obgotować w wodzie i ugotować makaron. Na oliwie z oliwek usmażyć posiekany czosnek, pocięty bakłażan i paprykę. Dodać do nich warzywa z wody i makaron. Świeżą bazylię posiekać i wrzucić do reszty. Posypać przyprawami i startym parmezanem.

Roladki z kurczakiem i bazylią: Sos pomidorowy: oliwa z oliwek, 1 cebula, 5 pomidorów, bazylia, sól, pieprz, ewentualnie chili. Farsz: 2 filety z piersi kurczaka, pół szklanki bulionu, oliwa, 3 pory, 1 łyżka musztardy, bazylia, sól, pieprz, 4 łyżeczki mąki kukurydzianej. Makaron lasagne.

Sos pomidorowy: Cebulę pokroić na drobno i zasmażyć na oliwie. Pokroić pomidory w kostkę, dodać i zasmażyć. Dodać przyprawy i posiekaną świeżą bazylię, następnie wymieszać.

Roladki: ugotować makaron lasagne w osolonej wodzie do miękkości, wyjąć z wody i trzymać w misce w cieple.

Farsz: Usmażyć pokrojonego pora oraz pierś z kurczaka do miękkości. Następnie wlać bulion, dodać przyprawy, musztardę i mąkę uprzednio wymieszaną z wodą.

Efekt końcowy: na płaty makaronu nakładamy farsz, zawijamy, a na wierzchu polewamy sosem pomidorowym.

Zapiekana sałatka z bazylią: 125g sera mozzarella, słoik czarnych oliwek, 5 pomidorów, garść liści bazylii, oliwa z oliwek, 1 łyżka octu balsamicznego, przyprawy do smaku: sól, pieprz, zioła prowansalskie lub mieszanka włoskich ziół. Ser i pomidory pokroić w talarki, a oliwki w krążki. Ułożyć na przemian: pomidor, mozzarella, oliwki, pomidor, a na wierzchu kopca umieścić ser. Zapiec w piekarniku. Wymieszać 1 łyżkę oliwy z octem balsamicznym i posmarować nimi upieczone pomidory. Dodać przyprawy, a na wierzchu posypać świeżymi listkami bazylii.

Zupa chłodnik: 4 jogurty naturalne, 3 ząbki czosnku, 5 łyżek rozdrobnionych orzechów włoskich, sól, pieprz, posiekana bazylia, pietruszka, koperek. Jogurt wymieszać z drobno posiekanym czosnkiem i orzechami, a następnie zmiksować. Dodać przyprawy i zieleninę, po czym wymieszać. Podawać w miseczce z pieczywem razowym.

Zastosowanie w kosmetyce: Olejek bazyliowy stanowi składnik mydeł i perfum.Nadaje się do masażu relaksacyjnego.

Liść rozsmarowany na dłoniach odstrasza komary oraz łagodzi ich ukąszenia.

Napary i odwary z bazylii mogą stanowić dobry komponent domowych kosmetyków do pielęgnacji skóry z problemami dermatologicznymi. Można przemywać nimi twarz jak tonikiem. Wchodzą w skład gotowych preparatów złuszczających.

Kąpiel odświeżająca: 2 krople olejku bazyliowego wlać do wanny z gorącą wodą. Kąpać się 15 minut. Skóra jest po niej gładka i wypoczęta.

Dobra kuchnia musi kusić zapachem. Nie wyobrażam sobie kuchni włoskiej bez czosnku, oliwek, a już szczególnie bez bazylii…

Nie – zła babka…

11/09/2014 przez ziolaodkuchni

Babka lancetowata, zwyczajna, płesznik i owalna – surowcem zielarskim jest liść babki lancetowatej i zwyczajnej oraz nasiona babki płesznik i owalnej.

Liście zawierają irydoidy, z których najważniejszy to aukubina. Tworzy się w świeżych liściach i wykazuje działanie przeciwbakteryjne, stąd zasadne jest przykładanie zerwanego liścia babki na otartą lub zranioną nogę, kiedy nie mamy w zasięgu ręki wody utlenionej czy plastra. Zawiera ponadto garbniki, śluz, fenole i flawonoidy. Taka mieszanina związków łagodzi stany zapalne, działa osłonowo, ściągająco. Surowiec można stosować przy przeziębieniu z towarzyszącym kaszlem, stanach zapalnych górnych i dolnych dróg oddechowych oraz przewodu pokarmowego. Syrop z babki łagodzi kaszel z utrudnionym odksztuszaniem oraz zmniejsza stany skurczowe oskrzeli.

Nasiona babki płesznik i owalnej posiadają w łupinie nasiennej dużą ilość śluzu oraz błonnika. Jest w nich obecna także aukubina. Przede wszystkim wykorzystuje się je jako środek pobudzający pracę jelit i poprawiający wypróżnienia. Łagodzi zaparcia, podrażnienia jelit, żołądka. Nieznacznie obniża cholesterol i cukier.

Zastosowanie w lecznictwie: Sok ze świeżych liści – odkaża, ułatwia regenerację komórek uszkodzonej skóry, ułatwia gojenie ran, oparzeń, owrzodzeń i stanów zapalnych. Można przykładać go lub lekko roztarte liście na powieki, gdy mamy podejrzenie jakiejś infekcji. Jest silniejszy w działaniu niż przetwory suszonych liści. Zawarty w nich cynk i krzemionka ułatwiają gojenie ran i zmniejszają krwawienia. Roztarte liście są skuteczne na obrzęki, rany, ukąszenia owadów i zmiany skórne.

Odwar: 1 łyżkę stołową surowca gotujemy z dodatkiem szklanki wody pod przykryciem, następnie odcedzamy. Można go pić przy nieżycie przewodu pokarmowego, kaszlu oraz stosować zewnętrznie jako płukankę przeciwzapalną na bolące gardło czy dziąsła. Przynosi efekt ściągający.

Napar: 1 łyżkę liści babki zalać szklanką wrzątku i zaparzyć pod przykryciem 15 minut. Pić po każdym posiłku. Świetnie pomaga na katar, chrypkę i kaszel. Obniża też temperaturę. Zwalcza wszystkie główne objawy przeziębienia. Można z niego zrobić okłady na oczy przy stanach zapalnych. Medycyna ludowa zaleca jego picie na obfite miesiączki i hemoroidy w celu zmniejszenia krwawień oraz hamująco na biegunkę.

Syrop z babki: 2 naręcza liści babki, 1 szklanka cukru, 1 szklanka miodu lipowego, woda. Liście zmielić, zalać wodą aż do zakrycia, dodać cukier i miód, gotować na wolnym ogniu. Ciecz przelać do ciemnej butelki, trzymać w chłodnym miejscu. Syrop łagodzi kaszel.

Ciekawostka: Wyciągi wodne z liści babki lancetowatej pobudzają odporność organizmu na infekcje wirusowe, gdyż nasilają wytwarzanie interferonu w organizmie.

Kleik: 1 łyżkę nasion babki płesznik zalać wodą/herbatą/mlekiem i pozostawić do napęcznienia. Kleik nadaje się do spożycia w zaparciach szczególnie dla kobiet w ciąży i dzieci. Należy wypić przy tym 1 litr wody. Efekt lekkiego przeczyszczenia następuje po około dobie.

Zastosowanie w kuchni: Świeże liście mogą stanowić kulinarny dodatek do sałatek lub zupy. Mają lekko gorzkawy smak, który przypomina smak rukoli. Można je zasmażać lub robić potrawy przypominające bigos. Nasiona natomiast służą do produkcji lodów jako składnik zagęszczający. Są dobrym źródłem błonnika – poprawiają perystaltykę jelit, zmniejszają łaknienie i po spożyciu dają uczucie pełności, co sprzyja odchudzaniu. Można dosypywać je do sałatek zamiast pestek słonecznika.

Oszukane rybki: garść liści babki lancetowatej, woda, 1 szklanka mąki, jajko, olej. Przygotować ciasto trochę gęstsze niż na naleśniki, zanurzyć w nim czyste liście i smażyć na głębokim tłuszczu. Posolić lub posypać cukrem. Wyglądem przypominają smażone rybki. Inna postać to umieścić je jako nadzienie w cieście francuskim i smażyć jak wyżej.

Sałatka z liści babki: 2 garście liści babki, jogurt naturalny, miód lub cukier do smaku. Składniki wymieszać. Sałatka dzięki bogactwu minerałów wzmacnia skórę i włosy.

Zastosowanie w kosmetyce: Babka lancetowata wchodzi w skład wielu kosmetyków do cery naczyniowej, podrażnionej, alergicznej, tłustej i mieszanej oraz żelów pod oczy na obrzęki. W liściu obok cennych minerałów występują witaminy A i C, które poprawiają kondycję skóry i opóźniają procesy jej starzenia. Wyciągi służą do produkcji płynów do higieny intymnej.

Świeżym sokiem z babki można przemywać skórę twarzy u osób z trądzikiem i innymi wypryskami. Podobny efekt uzyskamy, jeśli rozgnieciemy liście na papkę przypominającą maseczkę i nałożymy na twarz na 10 minut, po czym oczyścimy zwilżonym płatkiem kosmetycznym. Dodatek niewielkiej ilości alkoholu wzmacnia działanie wysuszające. Pity sok powoduje usuwanie toksyn z organizmu, co wspomaga walkę z trądzikiem i nadwagą.

Płukanka do włosów ze skłonnością do przetłuszczania: ze świeżego surowca wycisnąć sok i wmasować w skórę głowy, pozostawić pod przykryciem 15-20 minut i spłukać wodą.

Świeże liście babki włożone do butów goją odciski.

Dla jednych chwast nic nie znaczący, dla innych kopalnia działań leczniczych, lecz gdyby się tak dokładniej jej przyjrzeć to stwierdzimy, że w sumie niezła jest ta babka…

O apteczce ludzkości czyli bzie…

20/08/2014 przez ziolaodkuchni

Bez czarny – nazywany apteczką ludzkości ze względu na szerokie zastosowanie już od czasów starożytności. W medycynie używane są kwiaty i owoce. Kwiaty zawierają flawonoidy, olejek eteryczny, związki terpenowe, pektyny, minerały, fenole i garbniki. Owoce zaś są źródłem flawonoidów, antocyjanów, olejku eterycznego i witaminy C. Zarówno w świeżych kwiatach jak i nasionach w śladowej ilości występują związki cyjanogenne (sambunigryna), które podczas suszenia rozkładają się do cyjanowodoru – substancji szkodliwej. Dlatego ważne jest dobre wysuszenie surowca lub obróbka termiczna do celów spożywczych. Kwiat bzu wykazuje działanie napotne, rozgrzewające, obniża gorączkę i łagodzi stany zapalne gardła. Zwiększa wydzielanie śluzu i ułatwia odkasływanie zalegającej wydzieliny. Kwiat jak i owoce zwiększają wydalanie moczu. Owoc działa napotnie i przeczyszczająco.

Zastosowanie w lecznictwie: Odwar z kwiatów: 3g kwiatów bzu zalać szklanką wody i zagotować, odsączyć. Można pić przy przeziębieniu lub płukać jamę ustną w stanach zapalnych. Dla zwiększenia efektu można połączyć z lipą, malinami i pić przy grypie

Odwar z owoców: 1 łyżeczka owoców na 100g wody, zagotować i odcedzić. Pić przy zaparciach.

Syrop z kwiatów bzu czarnego: 5 kwiatostanów bzu, ok. 1kg cukru, 1l wody, cytryna. Kwiaty bzu oczyścić z szypułek, sparzyć i zostawić pod przykryciem na pół dnia. Następnie przecedzić, dodać cukier i na gorąco mieszać, aż do rozpuszczenia. Dodać sok z cytryny i wlać do butelki. Może służyć jako syrop lub dodatek do rozgrzewających herbatek stosowanych przy infekcjach gardła.

Świeże liście można przykładać do twarzy jako środek miejscowo łagodzący ból. Roztarte na skórze liście odstraszają owady. Zapach bzu jest nieprzyjemny dla myszy i szczurów.

Zastosowanie w kuchni: Z owoców bzu pozyskuje się naturalny barwnik do pokarmów. Kwiaty bzu można smażyć obtoczone w cieście naleśnikowym i podawać na słodko lub na słono.

Napój gazowany: 6 kwiatostanów bzu czarnego, pół kilograma cukru, 4l wody, 2 cytryny. Wodę zagotować, dodać cukier i ostudzić. Dodać pokrojone cytryny bez nasion i świeże kwiaty bzu. Pozostawić na tydzień w naczyniu. Gotowy roztwór wlać do butelek, zamknąć i przechowywać w chłodnym miejscu. Napój nadaje się do spożycia maksymalnie do miesiąca.

Musli z owocami bzu czarnego: 5 łyżek płatków owsianych, szklanka owoców bzu czarnego, 3 łyżki cukru, szklanka wody, sok cytrynowy do smaku, 2 łyżki śmietany, orzechy lub inne bakalie tak 40g. Owoce bzu zagotować z wodą, cukrem i sokiem cytrynowym. Namoczyć płatki owsiane w wodzie, dodać do nich śmietanę, mus z owoców i bakalie.

Konfitura z owoców bzu: 1kg jabłek, 1kg owoców bzu czarnego, 750g cukru, opakowanie pektyny. Jabłka zasmażyć z niewielką ilością wody, do nich dodać owoce bzu bez zielonych listków, połowę cukru i gotować kwadrans. Potem dodać resztę cukru i pektynę, zawekować. Konfiturę można przyprawić odrobiną cynamonu lub skórką cytrusową.

Deser z owocami bzu: szklanka owoców bzu, kostka twarogu, cukier, odrobina mleka, cytryna. Owoce zagotować z cukrem (2-3 łyżki) i wyciśniętym z cytryny sokiem. Po ostygnięciu dodać do twarogu wymieszanego z mlekiem. Schłodzić.

Zastosowanie w kosmetyce: Napar oczyszczający do twarzy: 1 kwiatostan bzu zalać szklanką wrzątku i zaparzyć pod przykryciem, ostudzić i przemywać skórę. Tonik polecany jest w pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej, gdyż zawiera kwasy organiczne mające działanie lekko złuszczające – taki naturalny peeling kwasowyJ. Polecany jest także do cery naczyniowej ze względu na zawartość w kwiatach rutyny – substancji uszczelniającej kruche naczynka. Jest skuteczny w regeneracji skóry po nadmiernej ekspozycji na słońce – wygładza i wybiela ją.

Wywar z kory bzu może służyć jako płukanka do ust.

Kąpiele wygładzające: 1 szklanka świeżych kwiatów, woda. Napełnić kwiatami płócienny woreczek i zanurzyć w wannie. Kąpać się do 15 minut w ciepłej wodzie. Kąpiel przynosi ukojenie i wygładza skórę, szczególnie tłustą i z niedoskonałościami.

Ciekawostka: Niegdyś bzem farbowano włosy, brwi i rzęsy. Stawały się one ciemniejsze.