przeciwzapalny

Przytulia właściwa… czy da się właściwie przytulić?

Przytulia właściwa – Galium verum– surowiec zielarski stanowi ziele. W składzie chemicznym przytulii występują: irydoidy (glikozydowe formy, np. asperulozyd, kwas asperulozydowy i in), kwasy fenolowe, garbniki, saponiny triterpenowe, flawonoidy (rutyna), antrachinony, alkaloidy, lignany i inne związki. Stanowi źródło krzemu i potasu. Medycyna tradycyjna polecała ją jako środek moczopędny, spazmolityczny, napotny,  uspokajający i przeciwbiegunkowy. Hamowano nią krwawienia z nosa. Wypychano nią kiedyś materace, aby uchronić się przed pchłami. W Szkocji kwiaty przytulii używane są do barwienia sera. Przytulia przyspiesza ścinanie mleka. Inny gatunek rośliny – przytulia wonna zawiera kumarynę, która wykazuje działanie szkodliwe w postaci nudności.

Zastosowanie w lecznictwie:

Prof. Różański podaje 2 przepisy medycyny tradycyjnej na przetwory z ziela przytulii: napar i odwar. Napar stosowano w chorobach układu pokarmowego i oddechowego. Odwar zaś polecano w chorobach układu moczowego. Podaje także informację, że podczas kuracji przytulią występowały incydenty kolki w trakcie wypłukiwania złogów kamieni w drogach moczowych.

„Napar z ziela marzanki lub przytulii: 1-2 łyżki rozdrobnionego ziela na 200 ml wrzącej wody (parzono pod przykryciem 20 minut, cedzono). Doustnie przyjmowano 100-200 ml naparu nawet klika razy dziennie.

Odwar: 2 łyżki rozdrobnionego ziela zalać 2 szklankami wody, gotować 5-10 minut, odstawić pod przykryciem na 30 minut, przecedzić. Uzupełnić brakującą ilość wody. Pić 2-3 razy dziennie po 150-200 ml. Kuracja trwa około 1 miesiąca.” (http://espz.pl/materialy/urotropica.pdf)

W dostępnych ziołach sypkich na polskim rynku zaleca się następujący sposób przygotowywania herbatki:

1.5g suszonego ziela zalać 1 szklanką wrzącej wody, zaparzyć pod przykryciem 10-15 minut, następnie przecedzić. Pić ciepły napar przygotowany na świeżo.

Herbatkę z przytulii właściwej można stosować w formie płukanki podczas infekcji gardła.

Przeciwwskazania: ciąża, karmienie piersią. Nie zaleca się stosowania u dzieci.

Środki ostrożności: Brak szczegółowych informacji na temat możliwych działań niepożądanych.

Zastosowanie w kuchni:

Przytulia właściwa wykorzystywana jest przy wyrobie sera. W niektórych kuchniach świata dodaje się ją do potraw mięsnych, zup oraz jako środek barwiący.

Przytulia wonna służy zaś jako przyprawa oraz aromat alkoholi.

 

Zastosowanie w kosmetyce:

Napar z przytuli właściwej wykazuje działanie ściągające. Może być stosowany do przemywania ran, zmian skórnych, zmian trądzikowych oraz owrzodzeń.

Można także używać naparu do kąpieli w celu złagodzenia podrażnień i zmian dermatologicznych, takich jak łojotok, trądzik czy wyprysk.

Przytulia wonna natomiast stanowi składnik kompozycji zapachowych perfum.

 

Przytulia właściwa… mało dziś już znana, choć nasze babki stosowały ją powszechnie… czy wróci do łask? Na pewno potrzeba jeszcze większej wiedzy na temat jej składu i wpływu na nasz organizm… żeby ją można było ponownie „przytulić do apteczki”…

 

 

Piśmiennictwo:

S. De Rosa, C. Iodice, M. Mitova, N. Handjieva, S. Popov and M. Anchev,Phytochemistry 54,751-756(2000).

http://journals.tubitak.gov.tr/chem/issues/kim-06-30-4/kim-30-4-13-0504-17.pdf

Bisset N.G., Wichtl M., Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals, CRC Press, Boca Raton, London, New York, Washington D.C., 2001

Tucakov J., Healing by plants, Rad, Belgrade, 2006

https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/biol.2010.5.issue-3/s11535-010-0022-4/s11535-010-0022-4.pdf

https://www.researchgate.net/profile/Snezana_Jaric/publication/6654209_An_ethnobotanical_study_on_the_usage_of_wild_medicinal_herbs_from_Kopaonik_Mountain_Central_Serbia/links/5c7e4ffd92851c695055116b/An-ethnobotanical-study-on-the-usage-of-wild-medicinal-herbs-from-Kopaonik-Mountain-Central-Serbia.pdf

Council of Europe. 2000. Natural sources of flavourings. Report No. 1. Council of Europe Publishing. ISBN 978-92-871-4324-2.Tisserand, R. and Balacs, T., 1995. Essential oil safety. A Guide for Health Care Professionals. Churchill Livingstone. Edinburgh. ISBN: 0443052603

 

 

 

 



							

				
				
				



			
				

	

				

						
Maseczka  łagodząca na wiosnę…
					

			 		

			

				

			
		

			
					

				
OLYMPUS DIGITAL CAMERA


Składniki:


2 czubate łyżki zmielonego siemienia lnianego,


1 łyżka zmielonej kozieradki


1 łyżka jogurtu naturalnego


olej z awokado (1 łyżka)


około pół szklanki naparu z rumianku


Wykonanie:


Do miseczki z siemieniem mielonym wymieszanym z kozieradką dodać napar z rumianku tak, aby go zwilżył i utworzył konsystencję papki. Następnie wymieszać z jogurtem naturalnym i  z olejem z awokado.  Nałożyć na twarz na 15 minut, po czym zmyć delikatnie wacikiem zmoczonym w ciepłej wodzie.


Działanie maseczki:


Maseczka dzięki obecności rumianku goi i łagodzi zmiany zapalne. Siemię lniane działa powlekająco i łagodząco na skórę. Olej z awokado, bogaty w witaminy, posiada właściwości natłuszczające, odżywcze i kojące.


W przypadku cery trądzikowej stosować bez dodatku oleju. Osoby uczulone na rumianek nie powinny dodawać naparu, można zastąpić go przegotowaną wodą.

							

				
				
				



			
				

	

				

						
Na niestrawność i do musztardy- gorczyca biała…
					

			 		

			

				

			
		

			
					

				
OLYMPUS DIGITAL CAMERA


Gorczyca biała – surowiec zielarski stanowią nasiona. Zawierają one związki z grupy glukozynolatów, śluz, związki mineralne, witaminy, przeciwutleniacze oraz olej tłusty. Ma palący gorzki smak, stąd nazwa gorczyca. Rozgryzione nasiona pobudzają czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększają apetyt, przyspieszają trawienie. Całe nasiona z kolei łagodzą stany zapalne i chronią błonę śluzową żołądka oraz niwelują zaparcia. Stosowane zewnętrznie działają drażniąco na skórę. Gorczyca to także powszechny dodatek do marynat i sosów. W Starożytności dodawano ją do potraw i napojów w przekonaniu, że jest afrodyzjakiem. Dziś powraca się do niej.


Zastosowanie w lecznictwie: Najprostszą formą podania jest zjedzenie nasionek gorczycy. Rozgryzione nasiona wpływają korzystnie na trawienie, gdyż zwiększają wydzielanie soku żołądkowego. Dzięki obecności śluzu nie drażnią  przy tym błony śluzowej.


Połknięte całe nasiona zmniejszają stan zapalny oraz ułatwiają wypróżnianie. Korzystnie wpływają także na pracę wątroby i łagodzą wzdęcia. Spożycie w racjonalnych ilościach nie powoduje działań niepożądanych (inaczej niż w przypadku gorczycy czarnej, ale o niej kiedy indziej…)


Gorczyca biała może być stosowana zewnętrznie w formie okładów. W tym celu należy rozdrobić nasiona (4 łyżki stołowe) i dodać małą ilość ciepłej wody, tak aby powstała odpowiednia konsystencja papki. Następnie nakładać na bolące miejsca, takie jak: stawy, mięśnie na czas 10-15 minut. Stosować do około 2 tygodni. (wytyczne Komisji Europejskiej).


Domowym sposobem jest także moczenie bolących stóp w ciepłym naparze z nasion oraz tzw. poduszki gorczycowe na reumatyzm (poduszki wypełnione ziarnami gorczycy).


O jej korzystnych właściwościach wspominają także dawne podręczniki weterynaryjne.


Na chrypkę i kaszel na wsi zażywano ziarna gorczycy utarte z miodem oraz pomocniczo przy infekcjach jako środka bakteriobójczego.


Napar z nasion służył jako domowa płukanka na stany zapalne gardła. Na Ukrainie wdychano tabakę z dodatkiem sproszkowanej gorczycy na katar.


Ze względu na korzyści płynące z jej stosowania bywa zaliczana do składników diety antynowotworowej.


Zastosowanie w kuchni: Gorczyca to przede wszystkim przyprawa i naturalny konserwant. Każdy wie, że dodaje się ją do marynat, ogórków konserwowych, do kiełbas, wędlin, mięs, ryb czy warzyw konserwowych (takich jak: papryka, buraki, kapusta, pikle) lub grzybków. Liście tej rośliny dodawane są do sałatek lub past ziołowych. Gorczyca biała jak i inne jej odmiany stanowi składnik musztardy oraz pieprzu ziołowego.


Ulubioną marynatą do pieczonego mięsa przez mojego męża jest właśnie ta z dodatkiem gorczycy białej. Mięso po upieczeniu jest dużo bardziej kruche…


Niegdyś: „Liście lebiody drobno krajano, sparzano gotującą wodą i odcedzano »aby gorycz odeszła«. Następnie znowu zalewało się wodą, wsypywało garść kaszy jęczmiennej, dodawało masła i soli i gotowało się…”


A dziś?


1. Surówka z kapusty czerwonej: 50 dag kapusty czerwonej, majonez, szczypiorek, rzodkiewki, musztarda, sól, pieprz.


Kapustę pokroić na kawałki, dodać do niej plasterki rzodkiewek, dodać szczypiorek. Wymieszać majonez z musztardą i połączyć z warzywami. Doprawić do smaku


2. Ziołowy ocet: 4 szklanki octu winnego, przyprawy: rozmaryn, estragon, ziarna pieprzu, ziarna gorczycy,pocięte ostre papryczki (wszystkie inne przyprawy nierozdrobnione).


W butelce umieścić przyprawy i zalać je octem. Zamknąć i wstrząsnąć butelką. Odstawić na 2 tygodnie jak nalewkę mieszając od czasu do czasu. Następnie odsączyć zioła.


3. Domowa łagodna musztarda: 12 łyżek gorczycy białej, 6 łyżek białego wina, sól, pieprz, ocet winny (1-2 łyżki), miód.


Zmielić ziarenka gorczycy (Jeśli ktoś woli, by część zostawić w całości, można rozdrobnić mniej). Zalać je winem i octem, dodać przyprawy, miód i wymieszać. Schłodzić przez 24 godziny w lodówce. Przełożyć do słoiczka.


Zastosowanie w kosmetyce: Gorczyca wchodzi w skład maseczek odżywczych na włosy. Można zmieszać ją sproszkowaną z żółtkiem i oliwą, wmasować w skórę głowy, następnie spłukać. Maseczka pobudzi ukrwienie skóry głowy, a tym samym spowoduje lepsze odżywienie cebulek włosowych.


Na niestrawność, dla smaku i do ogórków- niezastąpiona gorczyca biała…


źródła:


J Klećkowska-Nawrot, R Nowaczyk… – DAWNA MEDYCYNA … – researchgate.net

Ł Łuczaj – Etnobiologia Polska, 2011 – etnobiologia.com

M Abdalla – Etnografia Polska, 1995 – lib.pia.org.pl

B Sawicka, E Kotiuk, B Bienia, B Krochmal-Marczak… – researchgate.net

W Kudełka, A Kosowska – Zeszyty Naukowe/Uniwersytet …, 2008 – yadda.icm.edu.pl

J Lipecki, A Libik – Folia Hortic. Supl, 2003 – ptno.ogr.ur.krakow.pl

M Schlegel-Zawadzka, M Barteczko – … Nauka Technologia Jakość, 2009 – yadda.icm.edu.pl

I. Matławska ,Farmakognozja, Poznań 2005

H. Szymanderska, Z łąki na talerz, Świat Książki, Warszawa, 2014

P. Czikow, J. Łaptiew,„Rośliny lecznicze i bogate w witaminy”, PWRiL, 1987

A. Mcintyre, Apteczka babuni w pospolitych dolegliwościach, tłum. J. Figlewska, wyd. Delta, 1997

							

				
				
				



			
				

	

				

						
Ziółko "uzdrawiające" oczy, czyli o świetliku…
					

			 		

			

				

			
		

			
					

				
OLYMPUS DIGITAL CAMERA


Świetlik łąkowy – surowiec zielarski stanowi ziele świetlika. Zawiera ono związki z grupy flawonoidów, irydoidy (aukubinę), kwasy fenolowe, olejek eteryczny oraz garbniki i fitosterole. Jest stosowany głównie w formach do użytku zewnętrznego jako środek odkażający, przeciwbakteryjny i przeciwzapalny. Działa także ściągająco i przeciwalergicznie. Najczęściej wykorzystuje się jego właściwości w leczeniu stanów zapalnych spojówek oraz schorzeniach skórnych.


Zastosowanie w lecznictwie: Odwar: 1 łyżeczkę ziela zalać 1 szklanką zimnej wody. Doprowadzić do wrzenia i gotować około 5 minut pod przykryciem. Ostudzić, odcedzić. Stosować w formie kompresów na powieki (z użyciem jałowych kompresów) lub do przemywania brzegów powiek.


Łagodzi stany zapalne, działa ściągająco oraz zmniejsza podrażnienia oczu wywołane różnymi czynnikami. Najkorzystniejszy efekt przyniesie kilkukrotne w ciągu dnia stosowanie  najlepiej świeżo przyrządzonego odwaru.


Nie zaleca się stosowania u kobiet w ciąży oraz podczas karmienia piersią. Nie stosować w przypadku nadwrażliwości na surowiec.


Napar z dodatkiem ziela świetlika: Zmieszać 40 g kwiatów bławatka i 30 g ziela świetlika. 2 łyżki mieszanki zalać szklanką wrzątku, po 10 minutach odcedzić. Przykładać jako przymoczki na stany zapalne oczu.


Ciekawostką jest, że badaniach przedklinicznych wykazano, że świetlik obniżał poziom cukru u zwierząt. Ponadto jeden ze składników ziela posiada właściwości przeciwwirusowe i ochronne na wątrobę, co może mieć w przyszłości duże znaczenie.


Wg Komisji Europejskiej brak udowodnionej skuteczności ziela świetlika. Do dziś jednak  używa się go w Polsce głównie zewnętrznie w formie odwaru, kropli do oczu oraz jako środka ściągającego na skórę. W Niemczech szeroko stosuje się go w homeopatii.


W medycynie tradycyjnej innych krajów Europy wywar z ziela świetlika podaje się przy suchym kaszlu,  bólu ucha i głowy, na gorączkę, na ropne zapalenie skóry, na stany zapalne jelit oraz problemy trawienne.


Maść do nosa na katar (wg Van Hellemont 1985):


Skład:  Nalewka ze świetlika 5g, lanolina 5g, wazelina 15g, olejek bergamotowy 2 krople. Stosować 3 razy dziennie zewnętrznie do każdego otworu nosowego.


Przetwory z ziela świetlika służą głównie jednak do przemywania oczu, zarówno  w leczeniu i zapobieganiu zapalenia spojówek, zapalenia powiek,  na zmęczone oczy oraz na  ropne stany zapalne.


Zastosowanie w kuchni: nie znaleziono.


Zastosowanie w kosmetyce: Świetlik łąkowy stanowi składnik kosmetyków do pielęgnacji skóry wokół oczu (żele, kremy) oraz produktów do demakijażu oczu.


Ziele świetlika łagodzi  podrażnienia skórne oraz usuwa objawy zmęczenia.


Tonik odkażający – wykonać odwar jak wyżej, zmoczyć w nim wacik kosmetyczny i przemywać chorobowo zmienioną skórę. Tonik działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.


Zmęczone oczy, podrażnienia, stan zapalny, „jęczmień”… zawsze warto sięgnąć po domowe sposoby na „uzdrowienie” oczu, czyli… świetlik łąkowy.


 eyebright-420577_1280


Źródła:


1. Panacea Nr 2 (27), kwiecień – czerwiec 2009 strony: 18-19


2. Postępy Fitoterapii 4/2013, s. 256-259


3. Postępy Fitoterapii 4/2007, s. 212-215


4. B. Sari ˇ ´c-Kundali´c et al. / Journal of Ethnopharmacology 131 (2010) 33–55


5. S. S. Red`i}: Ethnotherapy in Bosnia and Herzegovina, Coll. Antropol. 31 (2007) 3: 869–890


6. http://www.nutrivitality.pl/rosliny-lecznicze-i-elementy-fitoterapii/ziola-rosliny-lecznicze-i-ich-zastosowanie/chaber-blawatek.html


7.https://books.google.pl/books?id=Ca3QAQAAQBAJ&pg=PA553&lpg=PA553&dq=Euphrasia+rostkoviana+traditional+use&source=bl&ots=QcXknQ0IQG&sig=yVT-LW6aboBED-rHm8eOuEm033o&hl=pl&sa=X&ved=0CDAQ6AEwAjgKahUKEwjXs__4qeLHAhXEWCwKHbW1C7E#v=onepage&q=Euphrasia%20rostkoviana%20traditional%20use&f=false


8.http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_HMPC_assessment_report/2011/01/WC500100385.pdf


9. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine
Volume 2015 (2015)

							

				
				
				



			
				

	

				

						
Nieparząca "pokrzywa", czyli o jasnocie białej…
					

			 		

			

				

			
		

			
					

				
OLYMPUS DIGITAL CAMERA


Jasnota biała – surowiec zielarski stanowi kwiat, a w zasadzie korona kwiatowa wraz z pręcikami, zebrana w suchy dzień. W swoim składzie zawiera związki z grupy flawonoidów (rutozyd), fenolokwasy, irydoidy, garbniki, saponiny oraz związki terpenowe i wiele innych. Ze względu na obecność flawonoidów surowiec wykazuje działanie przeciwzapalne i bywa stosowany zewnętrznie na różnego rodzaju schorzenia dermatologiczne, na stany zapalne skóry i błon śluzowych, w tym dróg rodnych. Wspomaga także usuwanie zalegającej wydzieliny z oskrzeli. Stanowi składnik mieszanek do płukania jamy ustnej o działaniu odkażającym.


Zastosowanie w lecznictwie: Kwiat jasnoty białej łagodzi stany zapalne:


– jamy ustnej i gardła,


– skóry,


– pochwy,


– przewodu pokarmowego


– układu moczowego


– układu oddechowego


– żył


– pomocniczo używa się go w reumatyzmie


– na obrzęki i siniaki.


Napar: 1 łyżeczkę kwiatów jasnoty białej zalać 1 filiżanką gorącej wody, zaparzyć pod przykryciem, odcedzić. Pić przy zalegającej wydzielinie w celu ułatwienia odkrztuszenia oraz na stany zapalne przewodu pokarmowego. Wspomagająco na kaszel u palaczy.


Napar można stosować do użytku zewnętrznego jako okład lub do przemywania skóry z problemami: wypryskami, trądzikiem oraz na obrzęki, stany zapalne czy siniaki. Napar z 1 łyżki surowca może służyć do nasiadówek lub podmywań w przypadku stanów zapalnych pochwy czy pomocniczo w hemoroidach (uszczelnia drobne naczynka krwionośne).


Wyciąg z surowca wykazuje działanie kurczące na macicę i stanowi on środek wspomagający leczenie zaburzeń miesiączkowych. Odwar z kwiatów jasnoty zmniejsza krwawienia przy obfitych miesiączkach (proporcje: 2 łyżki surowca, na 0,5l wody, pić kilka razy dziennie). Hamuje także mikrokrwawienia z dróg rodnych.


W lecznictwie ludowym Ukrainy napary z kwiatów jasnoty białej, nazywanej głuchą pokrzywą, podawano na febrę. W Bułgarii natomiast surowiec w formie herbatki  jest  do dziś stosowany jako środek moczopędny, ściągający, wzmacniający, hamujący krwawienia oraz wzmagający skurcze macicy. W Turcji lokalna jego nazwa to ballibaba i jest używany w leczeniu reumatyzmu i dny moczanowej.


W Iranie jasnota biała wykorzystywana jest jako środek przeciwbólowy i obniżający poziom cukru.


Zastosowanie w kuchni: Jasnota biała jest rośliną jadalną. Można spożywać zarówno kwiaty, jak i liście.


W odróżnieniu od pokrzywy liście są mniej smaczne, gorzkie i z dziwnym posmakiem. Kwiaty są słodsze- pewnie znajdzie się ktoś, kto w dzieciństwie zrywał kwiaty i wypijał z nich nektar;)


Liście można dodać do: sałatek, surówek, sosów i zupy.


Zastosowanie w kosmetyce:  Jasnota biała jest wykorzystywana do kąpieli relaksujących (jeśli ktoś śledzi wpisy to pamięta niedawny  wraz z proporcjami). Warto też wspomnieć jej korzystny wpływ na problemy skórne takie jak: wypryski, trądzik, zmiany zapalne. Napar z kwiatów można potraktować jak tonik i przemywać nim twarz 2 razy dziennie.


W medycynie tradycyjnej naparu z kwiatów jasnoty używano jako płukanki do włosów, w celu poprawy kondycji i ich wyglądu.


Do dziś ekstrakt z kwiatów jasnoty jest składnikiem szamponów do włosów.


Jasnota biała to roślina przydrożna. Przypomina w wyglądzie pokrzywę, ale nie parzy. Przykuła moją uwagę ze względu na duży potencjał  zastosowań. 


Źródła:

1. Matławska I. Farmakognozja, 2005

2. Journal of Ethnopharmacology 82 (2002) 51/53

3. J Lutomski – Postępy Fitoterapii, 2002

4. E Szot-Radziszewska – Analecta: studia i materiały z dziejów…, 2007

5. ML Leporatti, S Ivancheva – Journal of ethnopharmacology, 2003 – Elsevier

6. PLANTS USED AS ANALGESIC IN THE FOLK MEDICINE OF TURKEY KHC BAfiER – Proceedings of the IVth International Congress of Ethnobotany  (ICEB 2005) 21-26 August 2005 Istanbul

7. Journal of Medicinal Plants Research Vol. 7(7), pp. 284-289, 17 February, 2013