"Święte zioło"czyli werbena…

Verbena_officinalisWerbena lekarska – surowcem leczniczym jest ziele. W swoim składzie zawiera: gorycze, garbniki, flawonoidy, śluz, kumaryny i olejek eteryczny. Pobudza wydzielanie soków trawiennych, poprawia czynności układu pokarmowego, zmniejsza niestrawność, biegunkę oraz stany skurczowe jelit. Od XVII wieku podaje się ją przy kaszlu i chrypce, gorączce, infekcji oraz jako środek moczopędny. W niektórych krajach jest stosowana jako środek uspokajający i łagodzący stres. W Brazylii na przykład pije się ją w celu zmniejszenia lęków i na dobry sen. Chroni przed depresją.

Zastosowanie w lecznictwie: Najczęstszą formą preparatu ziołowego jest Napar: 1 łyżeczkę surowca należy zalać 1 filiżanką gorącej wody i zaparzyć pod przykryciem przez 15 minut. Pić 2-3 razy dziennie przy utrudnionym odkrztuszaniu, na zatoki, przy stanie zapalnym jamy ustnej i gardła, pomocniczo w kaszlu i astmie oraz problemach trawiennych, również przy braku apetytu.

Napar można pić w stanach wyczerpania, stresu i nadmiernej nerwowości oraz w celu zwiększenia laktacji.

Ze względu na obecność garbników ma działanie ściągające i zmniejszające krwawienia, także miesiączkowe. Wspomaga kurację hemoroidów. Poleca się ją kobietom wchodzącym w okres menopauzy.(„Psychoactive Herbs in Veterinary Behavior Medicine”, Stefanie Schwartz)

W medycynie Chin uznawana za roślinę leczniczą w schorzeniach układu moczowego i wątroby. Posiada działanie przeciwzapalne i moczopędne. Usuwa szkodliwe substancje wraz z moczem. Pomocniczo można ją pić przy reumatyzmie oraz dnie moczanowej.

Uznawana za afrodyzjak i roślinę wzmacniającą.

Podobnie jak goździki uśmierza ból zęba i ból gardła. Obniża nieco ciśnienie.

Bardzo popularna we Francji oraz Niemczech.

W Argentynie jest jednym z najpowszechniej używanych ziół leczących rany, na przykład po ukąszeniach jadowitych zwierząt. Pamiętajmy jednak, że może wywołać odczyn alergiczny, choć łagodzi niektóre zmiany alergiczne:)

Zastosowanie w kuchni: Werbena stanowi aromatyczną przyprawę i naturalny konserwant. Dość rzadko jest jednak wykorzystywana w tym celu. Niektóre diety zalecają używanie jej zamiast soli do potraw. Można dodać ją do herbaty z cytryną, do ciast i  ciasteczek oraz puddingu.

Przykładowe ciasto z użyciem werbeny: 1 szklanka mąki, 1/2 szklanka cukru, 3-4 jajka, 1/2  kostki margaryny, aromat cytrynowy, mleko, proszek do pieczenia, werbena.

Jajka ubić z cukrem. Roztopić margarynę i ostudzić. Zmieszać z mąką, proszkiem do pieczenia i jajkami. Świeżą werbenę zagotować w mleku i wyjąć. Po ostudzeniu dodać do masy i wylać do natłuszczonej formy.Piec 50 minut w temperaturze 180ºC.

Zastosowanie w kosmetyce:     Do użytku zewnętrznego stosuje się napar jako formę toniku do twarzy z problemami skórnymi.   W tym celu najlepiej wykonać go jak wyżej i  przemywać nim twarz.  Nadaje się do cery tłustej, trądzikowej i z problemami.

Olejek werbenowy pozyskuje się z liści i kwiatów. Służy zarówno do masażu, jak i pielęgnacji cery dojrzałej. Ujędrnia i relaksuje.

Werbena jest nazywana „świętym ziołem”, gdyż podaje się ją w literaturze jako roślinę, którą opatrywano krwawiące rany Chrystusa po ukrzyżowaniu.

Bardzo ją polubiłam, bo pływa pozytywnie na każdą część naszego ciała.

Bardzo pospolita nawłoć…

OLYMPUS DIGITAL CAMERANawłoć pospolita – jako surowiec leczniczy wykorzystuje się jej ziele. Stanowi źródło flawonoidów, garbników, saponin, olejku eterycznego oraz związków fenolowych. Jej głównym kierunkiem działania jest wpływ na układ moczowy. Zwiększa wydalanie moczu i soli, wspomaga leczenie infekcji dróg moczowych i kamicy nerkowej (flawonoidy plus saponiny). Dzięki obecności saponin działa przeciwgrzybiczo. Zawiera także substancję, która przynosi słaby efekt przeciwbólowy.  Stosuje się ją pomocniczo w nadciśnieniu, dnie moczanowej oraz reumatyzmie. W postaci do użytku zewnętrznego ułatwia gojenie ran i drobnych stanów zapalnych oraz ugryzień owadów.

Zastosowanie w lecznictwie: Najczęstszą formą podawania surowca są odwary.

Odwar: 1 lub 2 łyżki surowca zalać szklanką wody i gotować przez 15 minut pod przykryciem. Następnie odcedzić i pić przy problemach z nerkami takich jak: bakteryjne zakażenia, stany zapalne nerek, piasek nerkowy oraz reumatyzm.

Ze względu na gorycze odwar pobudza wydzielanie soków trawiennych oraz żółci i wspomaga leczenie zaburzeń trawienia: gazów, wzdęć, niestrawności, czy nieżytu żołądka i jelit. Garbniki hamują drobne krwawienia z przewodu pokarmowego.

Surowiec nieznacznie uspokaja i wchodzi w skład mieszanek wzmacniających serce.

Gotowym odwarem można przemywać zmiany skórne, drobne rany i podrażnione miejsca. Odkaża je, ściąga, zmniejsza krwawienia i przyspiesza gojenie. Nadaje się także do płukania jamy ustnej i gardła.

Pierwszy raz w tym roku zebrałam nawłoć – na potrzeby szkolne i własne… Wolałabym jednak, żeby infekcje omijały jednak raczej moje otoczenie…

Zastosowanie w kuchni: Najczęściej używaną częścią rośliny są liście. Można zaparzać je pod przykryciem jak herbatę. Istnieją doniesienia o objawach zatrucia zwierząt po spożyciu ziela nawłoci. Jednak używanie w dawkach zalecanych poza alergią nie powinno wywołać żadnego poważnego negatywnego skutku.

Zastosowanie w kosmetyce:

Tonik: Przygotować jak odwar. Przemywać nim punktowo lub całą twarz skłonną do wyprysków. Należy zwrócić uwagę na możliwość uczuleń o podobnych objawach jak po rumianku.

Kąpiel: Wlać 2 szklanki odwaru do wanny z ciepłą wodą. Kąpiel działa oczyszczająco, wspomaga gojenie wyprysków, trądziku i odświeża skórę.

Nawłoć można spotkać prawie wszędzie. Nie ma zbyt dużych wymagań, co do środowiska i gleby. Jest taka pospolita, lecz wciąż o niej jednak mało wiemy…

Salvus znaczy zdrowie…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Szałwia lekarska – surowcem używanym w lecznictwie jest liść. Zawiera dużo olejku eterycznego, flawonoidy, garbniki, kwasy fenolowe oraz terpeny. Główny składnikiem olejku jest tujon. Szałwię można zarówno pić jak i stosować zewnętrznie. Działa odkażająco, przeciwzapalnie, pobudza wydzielanie soków trawiennych i zmniejsza pocenie. Łagodzi wzdęcia, bóle brzucha, kolki i skurcze jelit, lekkie biegunki, poprawia także wydzielanie żółci. Nie należy jednak stosować jej długotrwale w dużych dawkach, gdyż wykazuje wtedy niekorzystne działanie na organizm, czego skutkiem mogą być na przykład: wymioty, nudności oraz objawy zatrucia tujonem.

Zastosowanie w lecznictwie: Napar z liści szałwii jest skuteczny w zapaleniu bakteryjnym i grzybiczym jamy ustnej i gardła. Działa ściągająco i odkażająco. U kobiet karmiących ogranicza laktację. Pity regularnie nieznacznie obniża poziom cukru we krwi. Medycyna ludowa poleca go na skąpe miesiączki.

Napar: 1 łyżkę surowca zalać gorącą wodą, zaparzyć pod przykryciem. Po odcedzeniu płukać jamę ustną lub gardło 3-4 razy dziennie w razie infekcji, stanu zapalnego czy obrzęku.

Okłady z naparu można zastosować w przypadku: otarć, oparzeń, skaleczeń, zranień, ukąszeń. Poza tym, że działają przeciwbakteryjnie, ułatwiają zagojenie ran i owrzodzeń.

Płyn do podmywań: Użyć w tym celu naparu wykonanego jak wyżej. Jest skuteczny w stanach zapalnych błony śluzowej pochwy oraz grzybicach okolic intymnych.

 W przypadku nadmiernej potliwości można kąpać się w wodzie z dodatkiem naparu oraz  pić go zamiast herbaty. Świeże liście włożone do butów hamują potliwość stóp. Należy je zmienić kilkukrotnie w ciągu dnia. Szałwia jest bardzo skuteczna w zwalczaniu tej dolegliwości, co potwierdza mój mąż. Problem w tym, że jak zaprzestanie się jej stosowania, zanika niestety dość szybko jej efekt.

Herbatka na niestrawność: 1 łyżeczkę surowca zalać gorącą wodą, zaparzyć pod przykryciem. Pić na czczo. Łagodzi wzdęcia, biegunkę, stany zapalne przewodu pokarmowego oraz nieżyty. Mechanizm działania wiąże się z obecnością goryczy, które pobudzają wydzielanie soków trawiennych oraz działaniem rozkurczowym olejku eterycznego. Podana po posiłku może likwidować takie objawy jak; katar, kaszel, obrzęk, stan zapalny. Jest pomocna w astmie, anginie i chorobach zatok. W tym ostatnim przypadku z własnego doświadczenia wiem, że bardzo skuteczne są inhalacje mocnym naparem z liści szałwii.

Zastosowanie w kuchni: Jest rośliną przyprawową. Decyduje o aromacie potraw zarówno w kuchni brytyjskiej jak i włoskiej. Można dodawać do potraw zarówno świeże jak i suszone liście szałwii. Pasują do różnych mięs: wieprzowiny, wołowiny, dziczyzny, baraniny, wędlin, kiełbas, ryb oraz warzyw: fasoli, sałaty oraz serów. Wchodzą w skład potraw narodowych Włoch takich jak wątróbki z szałwią czy saltimbocca – cielęcina. Służy jako aromat do napojów alkoholowych takich jak wermut.

Makaron z ziołami (przepis prosto z Dicomano z naszej podróży po Italii): makaron – dowolny np. spaghetti, 5 łyżek masła, 2 ząbki czosnku, 70 ml wywaru warzywnego, 70 ml białego wina, zioła: po 2 łyżki bazylii, oregano, rozmarynu, szałwii oraz pietruszki (najlepiej świeżo zerwane).

Rozgrzać masło w rondelku, dodać posiekane świeże zioła i zasmażyć je 2 minuty. Dodać wino i bulion warzywny. Ugotować makaron, przełożyć go na patelnię i wymieszać z sosem.

Kule szpinakowe: 100g świeżych liści szpinaku, 1 kostka twarogu, 1-2 ząbki czosnku, sól, pieprz, garść natki pietruszki, szczypiorku i 2 listki szałwii.

Zblanszować liście szpinaku poprzez podgotowanie umytych liści w niewielkiej ilości wody przez 5 minut. Osuszyć je na ręczniku papierowym. Dno kilku filiżanek wyściełać liśćmi. W salaterce wymieszać twaróg z rozdrobnionym czosnkiem, świeżymi ziołami i przyprawami. Małe porcje masy serowej umieścić na szpinakowych liściach i nakryć je nimi. Obciążyć filiżanki na wierzchu jakimś ciężarkiem, na przykład drugą pustą filiżanką i wstawić do lodówki na 1 godzinę. Podawać z tostami lub pitą.

Sałatka z ziemniaków: 500g ziemniaków, suszone pomidory, 5 łyżek majonezu, 5 łyżek jogurtu naturalnego, garść natki pietruszki, sól, pieprz, 4 listki szałwii.

Ziemniaki ugotować do miękkości. Przygotować sos mieszając majonez, jogurt naturalny, świeże zioła pokrojone na drobno, sól, pieprz oraz suszone pomidory podzielone na paseczki. Ziemniaki ostudzić, pokroić na mniejsze kawałki, polać je sosem i wymieszać. Wstawić w chłodne miejsce na pół godziny.

Sałatka pasuje do obiadu lub jako przystawka.

Zastosowanie w kosmetyce: Szałwia od wieków wchodzi w skład preparatów do higieny jamy ustnej takich jak pasty czy płukanki oraz kosmetyków do pielęgnacji włosów. Najbardziej znaną formą są płukanki do włosów. Wzmacniają strukturę włosa, ograniczają potliwość, łojotok oraz łupież. Należy przygotować odwar z 1 łyżki liści szałwii i 1 szklanki wody. Gotować je około 2 godzin, wystudzić i płukać włosy. Jeśli dołożymy do tego 1 łyżkę czarnej herbaty uzyskamy pogłębienie ciemnej barwy włosów.

Maseczka: 2 garście świeżych liści szałwii rozetrzeć w moździerzu na papkę. Nałożyć na twarz na 15 minut, zmyć ciepłą wodą. Maseczka ma właściwości ściągające i odkażające. Polecam dla osób cierpiących na trądzik, nadmierną potliwość czy ze skłonnością do wyprysków.

Tonik: wykonać napar jak wyżej. Zamoczyć w nim wacik kosmetyczny i przemywać twarz kilka razy dziennie. Tonik odkaża, oczyszcza oraz działa ściągająco. Wielokrotnie wykonywałam go jako licealistka, która chciała uniknąć wyprysków w okresie dojrzewania:)

Olejek szałwiowy stosuje się w aromaterapii, przemyśle perfumeryjnym oraz w produktach leczniczych.

W Grecji używana była na ukąszenia węży, w Polsce w średniowieczu – na padaczkę, przeziębienie i brudne zęby, we Włoszech – na ciężki brzuch… Szałwia miała i ma obecnie wiele zastosowań leczniczych, kulinarnych i kosmetycznych. Niewątpliwie jej łacińska nazwa salvus, co znaczy zdrowie, jest aktualna od starożytności do dziś.

Ja też bardzo lubię szałwię w kuchni, w apteczce i w łazience…

,,… na dole fiołki…"

Ziele fiołka trójbarwnego czyli bratka od niepamiętnych czasów znajduje zastosowanie w leczeniu chorób dermatologicznych takich jak stany zapalne skóry, trądzik, egzemy czy ciemieniucha. Jego właściwości wynikają z obecności pochodnych kwasu salicylowego, garbników i śluzu, który łagodzi podrażnienia. Może być podawany zewnętrznie w formie miejscowych okładów. Forma doustna  znajduje znacznie szerszy wachlarz możliwości użycia. Działa wykrztuśnie (saponiny), napotnie, łagodnie przeczyszczająco, uszczelnia drobne  naczynka krwionośne (antocyjany, flawonoidy) – w leczeniu hemoroidów. Pomaga regulować przemianę materii, wspomaga odchudzanie, leczenie trądziku, dny moczanowej. Zawiera również witaminę C i E, karotenoidy i olejek eteryczny.

Zastosowanie w lecznictwie: Okłady: 3-10g surowca na 100g gorącej wody, zaparzyć ziele i odcedzić. Namoczyć kompres gazowy, przykładać na chorobowo zmienione miejsca. Na wypryski trądzikowe skuteczne jest zarówno picie bratka jak i stosowanie okładów. Dziesięciokrotnie rozcieńczony napar nadaje się do kąpieli leczniczej przy zapaleniach skóry. Herbata z fiołka rozgrzewa przy przeziębieniu, kaszlu, bólu gardła.

Zastosowanie w kuchni: Bratek należy do grupy jadalnych kwiatów. Może być dodawany do sałatek i zup  lub służyć jako element dekoracyjny do ciast i deserów (np. do panna cotta, czy na tort) oraz zapachowy do win i likierów.

Fiołki w cukrze: fiołki, jajko, cukier. Smarujemy delikatnie kwiaty białkiem, obtaczamy w cukrze i suszymy w temperaturze do 90 stopni. Przechowujemy w słoikach oddzielone pergaminem.

Galaretka z fiołków: 2 szklanki fiołków na pół litra gorącej wody, odstawić na 3 godziny, odcedzić, dodać 1/4 szklanki soku z cytryny i szklankę cukru żelującego, doprowadzić do wrzenia i pogotować jeszcze ze 3 minuty, wlać do słoików i zawekować.

Zastosowanie w kosmetyce: Fiołek wchodzi w skład płynów i kremów o działaniu łagodnie ściągającym i przeciwzapalnym. Stanowi dodatek do perfum.

Kąpiel odprężająca: zaparzamy 1-2 łyżki kwiatów bratka, dodajemy do wanny z wodą i kąpiemy się krótko 5-10 min. Kąpiel działa wygładzająco i odprężająco.

Maseczka łagodząca podrażnienia: 1 łyżkę kwiatów zalać małą ilością gorącej wody. Dodać 1 łyżkę mąki ziemniaczanej. Składniki połączyć w miseczce do uzyskania jednolitej papki. Nałożyć na twarz na 15 minut, spłukać.

fiolek