Zwierzęcy przysmak, czyli o właściwościach lucerny…

Medicago lupulina
Lucerna nerkowata

Lucerna siewna, Medicago sativa (Al-fal-fa – co znaczy ojciec wszystkich produktów leczniczych)- surowce wykorzystywany do różnych celów to ziele, liście, kiełki i nasiona. Stanowią one źródło witamin i związków mineralnych, takich jak: związki wapnia, żelaza, potasu, magnezu i krzemu oraz witaminy C, D, E oraz z grupy B, beta-karotenu i znacznej ilości witaminy K. Zawierają także aminokwasy, kumaryny, związki flawonoidowe (izoflawony), alkaloidy, liczne kwasy tłuszczowe, chlorofil, pektyny, saponiny (korzeń). Lucerna posiada zastosowanie jako roślina pastewna, w weterynarii oraz w niektórych krajach jako roślina lecznicza o właściwościach detoksykacyjnych (chlorofil, flawonoidy), wzmacniających (witaminy, aminokwasy, związki mineralne), estrogennych (izoflawony), antyoksydacyjnych (w kosmetyce), jako środek wspomagający leczenie infekcji układu moczowego (działanie moczopędne – głównie w medycynie chińskiej) oraz jej korzystny wpływ na poziom hemoglobiny w anemii. Wykryto także, że posiada właściwości hipoglikemiczne, co może mieć w przyszłości znaczenie w leczeniu cukrzycy.

Zastosowanie w lecznictwie:  Odnotowane i badane właściwości lucerny:

– działanie moczopędne (wspomaganie leczenia stanów zapalnych układu moczowego, reumatyzmu oraz kuracje odtruwające)

– przeciwutleniające

– wzmacniające, uzupełniające składniki mineralne

– estrogenne (genisteina – łagodzenie objawów klimakterium) i ochronne przed osteoporozą (fitoestrogeny + wapń + wit. K + wit. D)

– zwiększenie laktacji i łagodzenie zaburzeń miesiączkowania

– poprawa zawartości hemoglobiny we krwi

– odkażające, pomocniczo w parodontozie

– korzystny wpływ na poziom cholesterolu

– pomocniczo przy wrzodach (środek alkalizujący – węglan magnezu) oraz problemach trawiennych, przy braku apetytu (witaminy i związki mineralne)

– aktywność przeciwgrzybicza (saponiny triterpenowe zawarte w korzeniu) – w badaniach

– przeciwcukrzycowe

– przeciw szkorbutowi

– środek tonizujący

W Kolumbii owoce lucerny używane są w celu łagodzenia kaszlu.

Ostrzeżenia podczas stosowania: może powodować kumulację witamin, wpływa na krzepliwość (osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe nie powinny jej stosować), nie zalecana w ciąży i niektórych schorzeniach.

Formy podania: suplementy, sok w proszku i w formie płynnej, kiełki:) i herbatki (nasiona), mieszanki ziołowe (np. na cholesterol).

Obecnie trwają także badania nad jej właściwościami przeciwwirusowymi (wirus opryszczki)  oraz przeciwnowotworowymi.

Zastosowanie w kuchni: 

Liście można spożywać na surowo lub poddane obróbce termicznej. Kiełkujące nasiona dodaje się do sałatek lub zdobi się nimi kanapki.

Według podań zgrubiałe korzenie lucerny spożywano na Podlasiu jako pokarm.

Roślina miododajna.

Zastosowanie w kosmetyce: Lucerna to także roślina, która odnalazła swoje miejsce w kosmetyce. Stosowana zewnętrznie wspomaga regenerację skóry, błon śluzowych, wspomaga leczenie parodontozy. Zawiera znaczną ilość kwasów tłuszczowych i witamin dzięki którym odżywia skórę, antyoksydantów, przez co opóźnia efekty starzenia. Jej ekstrakt np. z korzeni stanowi składnik kremów przeciwzmarszczkowych do stosowania na dzień i na noc oraz kremów ochronnych i zapobiegających przebarwieniom.

Zwierzęta zwykle wiedzą, co jest wartościowe dla nich, a co nie… Lubią lucernę, może i my powinniśmy zacząć…?

Źródła:

Łuczaj Ł. – Etnobiologia Polska, 2011 – etnobiologia.com
K Jędrzejko, M Kozłowski… – Annales Academiae …, 2009 – yadda.icm.edu.pl
Postępy Fitoterapii 3/2015, s. 144-152
Postępy Fitoterapii 2/2010, s. 76-84

Głowniak K., Widelski J., Skalicka-Woźniak K. 2007. Lucerna – niedoceniony surowiec leczniczy. Panacea, 3, 5 – 7

Zgórka G., Głowniak K. 2008: Ocena aktywności biologicznej składników czynnych lucerny (Medicago sativa L.) na podstawie badań in vitro oraz in vivo. W: Grela E.R (red.): Lucerna w żywieniu ludzi i zwierząt. 3rd International Conference „Feed and Food Additives”, Dzierdziówka-Lublin, 29-34, 2008

Panacea Nr 3 (20), lipiec – wrzesień 2007 strony: 10-11

BERTIN E., MATUR B., RAMANI S.V. 2008. Studium porównawcze wpływu podawania koncentratu białkowo-ksantofilowego z liści lucerny oraz żelaza i kwasu foliowego dla polepszenia wyników krwi u dojrzewających dziewcząt cierpiących na anemię. W: Lucerna w żywieniu ludzi i zwierząt. Monografia. Pr. zbior. Red. E.R. Grela. Dzierdziówka–Lublin. Wydaw. SRRiL „Progress”. T. 3 s. 59–63
Global Journal of Pharmacology 8 (3): 437-443, 2014

http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Maximum_Residue_Limits_-_Report/2009/11/WC500014895.pdf

Alfalfa. Review of Natural Products. factsandcomparisons4.0 [online]. 2005. Available from Wolters Kluwer Health, Inc. Accessed April 16, 2007

Lucerna w żywieniu zwierząt (konradz.webd.pl/PROGRESS/Ksiazki/ksiazka_%236.pdf)

Alfalfa – Health Benefits and Side Effects

Czarna dama polskich ogrodów, czyli o malwie czarnej…

malwa

Malwa czarna – surowiec zielarski stanowi jej kwiat. Jest niezwykle bogaty w śluz oraz antocyjany (malwidynę) barwiące jej kwiaty na ciemny kolor. Zawiera także fitoestrogeny, żywice, sole mineralne, garbniki, flawonoidy oraz kwasy fenolowe . Ze względu na zawartość śluzu kwiat malwy czarnej stosuje się w stanach zapalnych dróg oddechowych z towarzyszącym kaszlem, podrażnieniem gardła, błon śluzowych, przy chrypce oraz jako środek łagodzący na skórę. Medycyna tradycyjna poleca ją także w zaburzeniach hormonalnych podczas miesiączki oraz w celu łagodzenia objawów przekwitania ze względu na obecność fitoestrogenów. Suszone kwiaty służą do barwienia tkanin oraz win, likierów, a także wszelkich przetworów domowych i stanowią dodatek do herbatek ziołowych.

Zastosowanie w lecznictwie: Odwar z kwiatów zebranych w wakacje – 1 łyżkę kwiatów malwy zalać 1 szklanką wody, gotować do wrzenia, odstawić na pół godziny, odcedzić.

Odwar można pić w celu łagodzenia nieżytów gardła i krtani, a także stosować jako płukankę lub płyn do przemywania skóry. Łagodzi podrażnienia, objawy stanu zapalnego (kaszel, chrypka), łagodzi i koi. Można także go pić w stanach zapalnych przewodu pokarmowego podobnie jak prawoślaz lekarski.

Podobne właściwości mają maceraty z liści lub kwiatów malwy czarnej.

Antocyjany i flawonoidy uszczelniają naczynka krwionośne, wspomagają mikrokrążenie oka i jego właściwe odżywienie. Są także korzystne przy żylakach i uczuciu ciężkości nóg.

W innych celach np. łagodzeniu zaburzeń miesiączkowych zaleca się pić 1 szklankę dziennie. Medycyna tradycyjna poleca malwę czarną przy menstruacji, klimakterium, bezpłodności oraz innych zaburzeniach cyklu.

Zastosowanie w kuchni: Kwiaty malwy czarnej to przede wszystkim naturalne barwniki dodawane do żywności. Pogłębiają kolor trunków alkoholowych (likierów, win), przetworów. Najczęściej jednak spotyka się je w mieszankach ziołowych i herbatkach. Ich dodatek nadaje kolor i przyjemniejszy smak herbatkom.

Zastosowanie w kosmetyce: Odwar z kwiatów malwy uszczelnia naczynka włosowate przez co jest korzystny dla osób z cerą naczyniową i bardzo reaktywną. Można go pić w celu lepszego uszczelniania naczynek. Dodawana jest obecnie do kremów, maseczek, toników, mleczek do zmywania oraz innych kosmetyków dedykowanych cerze wrażliwej i skłonnej do zaczerwienień. Wchodzi w skład szamponów łagodzących podrażnienia.

„Rezedy wonią bogate.
Biedronkom podają usta,
A malwy dziwią się – dziwią,
Jak pięknie w barwnych im chustach…”

Malwy różowe są piękne, ale te czarne to prawdziwe damy w polskich ogrodach…

ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 4 (77), 24 – 35

Kużnicka B., Dziak M.: Zioła i ich zastosowanie. PZWL, Warszawa 1987

Kozłowski J.: Rośliny bogate w barwniki oraz ich znaczenie i zastosowanie. Cz.I. Wiad. Ziel., 2002, 5, 9-12

http://espz.pl/materialy/klimakterium.pdf
Post Fitoter 2015; (16)4: 216-222
G Nowak, J Nawrot – Herba Polonica, 2009 – herbapolonica.pl
Postępy Fitoterapii 2/2000, s. 10-16