zioła

Boswellia serrata – pomoże jak kadzidło… stawom …?

Boswellia serrata – kadzidłowiec indyjski, nazywany też Salai, Salai guggul.

Występuje naturalnie we Wsch. Afryce, Indiach oraz Nigerii. W lecznictwie wykorzystywana jest żywica (nazwa surowca: olibanum indicum– gumożywica). Pozyskiwana jest poprzez nacięcie pnia drzewa, przechowuje się ją w bambusowym koszu. Po wycieknięciu oleju pozostaje krzepnąca żywica.

Roślina zawiera olejek eteryczny (terpeny), gumy i polisacharydy. Działanie kadzidłowca wynika z obecności kwasów bosweliowych, a w szczególności pentacyklicznych związków triterpenowych ( ok 30%) o właściwościach przeciwzapalnych. Zawiera kwas beta -bosweliowy, kwas acetylo-beta-bosweliowy, kwas 11-keto- beta -bosweliowy oraz acetylo- 11-keto- kwas beta -bosweliowy. Najsilniejszym z nich jest  kwas acetylo- keto-beta-bosweliowy. Żywica ma wygląd półprzezroczystej masy o nieregularnych kształtach. Posiada intensywny zapach, dlatego stanowi składnik kadzideł zarówno w formie proszku jak i pałeczek.

 

Zastosowanie w lecznictwie: Roślina ta może łagodzić bóle stawowe i kostne, bóle reumatyczne oraz stany zapalne (mechanizm działania opiera się na hamowaniu powstawania procesu zapalnego). W badaniach wykazuje także pozytywne działanie na stawy w chorobie zwyrodnieniowej.

Bardzo korzystne efekty uzyskano także w badaniach na szczurach z zaburzeniami pamięci. Po 2 tygodniowej kuracji kwasem bosweliowym nastąpiła poprawa procesu zapamiętywania. Jest to zielone światło na kolejne badania  w kierunku wykorzystania substancji roślinnej w prewencji choroby Alzheimera. Trwają także badania w kierunku wykorzystania rośliny w leczeniu astmy, prewencji nowotworów oraz jako środka przeciwzapalnego w schorzeniach nie tylko stawów, ale i układu pokarmowego.

W medycynie Wschodu żywica rośliny polecana jest do ssania jako lek na poprawę pamięci oraz podaje się ją w chorobach kości i stawów. W medycynie perskiej jest podawana kobietom ciężarnym.

W tekstach ajurwedyjskich i Unani wymienia się inne jej zastosowania: na gorączkę, biegunkę, czerwonkę, czyraki, chorobę skóry, astmę, kaszel. Przypisuje się jej działanie napotne, moczopędne, ściągające i pobudzające.

 

Zastosowanie w kosmetyce: Ekstrakt z Boswellia serrata wchodzi w skład kremów pielęgnacyjnych do rąk.

 

Mimo, że zwykło się mówić, iż coś może jak „umarłemu kadzidło” to jednak w przypadku bólów stawowych tym razem na kadzidło można liczyć…

 

Piśmiennictwo:

Bishnoi M, Patil CS, Kumar A et al.: Protective effects of nimesulide (COX inhibitor), AKBA (5-LOX inhibitor), and their combination in aging-associated abnormalities in mice. Methods Find Exp Clin Pharmacol 2005; 27: 465–470

Knaus U, Wagner H.,  Effects of boswellic acid ofBoswellia serrata and other triterpenic acids on the com-plement system. Phytomedicine 1996, 3: 77–81

Orłowska-Majdak M., Neuroprotective properties of compounds of vegetable origin: pentacyclic triterpenes, PSYCHIATR. PSYCHOL. KLIN. 2014, 14 (4), p. 284–289

Bacler -Żbikowska B., Drobnik J., ANNALES ACADEMIAE MEDICAE SILESIENSIS, A botanical commentary to the medicinal plants and herbal stock mentioned in the 8th Pharmacopoeia of Poland

Poeckel D., Werz O.: Boswellic acids: biologi-cal actions and molecular targets. Curr Med Chem , 2006, 13, 3359-3369

Basch E, Boon H, Davies-Heerema T, et al. Boswellia: an evidence-basedsystematic review by the natural standard research collaboration. J Herb Pharmacother 2004; 4 (3): 63-83

Abdel -Tawab M, Werz O., Schubert -Zsilavecz M., Boswellia serrata, An Overall Assessment ofIn Vitro, Preclinical, Pharmacokinetic and Clinical Data, Clin Pharmacokinet 2011; 50 (6): 349-369

Kimmatkar N., Thawani V., Hingorani L., Khiyani R., Efficacy and tolerability of Boswellia serrataextract intreatment of osteoarthritis of knee –A randomized double blind placebo controlled trial, Phytomedicine 2003,  10: 3–7

Dhiman AK. Delhi: Daya Publishing House; 2006. Ayurvedic Drug Plants; pp. 326–7

Lemenih M, Teketay D. Frankincense and myrrh resources of Ethiopia: II.Medicinal and industrial uses. Ethiop J Sci. 2003;26:161–72

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3309643/

 

 

 

 

 

 

 

 

Wpis z okazji 15.08, czyli o tym, jakie zioła się święciło…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

15.08 to data, w której w tradycji Kościoła obchodzi się Święto Matki Boskiej Zielnej (Święto Wniebowzięcia NMP). W tym dniu w Polsce święci się zioła i bukiety kwiatów.

Wzmianki o tym zwyczaju znaleziono w polskiej literaturze z XIX wieku, choć wiadomo, że do czasu Reformacji był to obrzęd powszechny w całej Europie. W polskich wydaniach wspominano o takich ziołach, jak: lubczyk, ziele św. Wawrzyńca, kosaciec, bluszcz, dysfania (nazywana polską mirrą), wrotycz, mięta, pszenica, maki czy piołun i wielu innych. Stanowiły one symbol  wegetacji, urodzaju, płodności, bogactwa i życia. Podkreślano ich znaczenie lecznicze oraz uznawano je za zwiastuny zmian w przyrodzie. W bukietach występowały także różne kwiaty ogrodowe.

Bukiety, które zostały poświęcone miały kilka swoich zastosowań. Służyły na przykład do okadzania zwierząt i chorych, odpędzania burzy, piorunów lub do wykonywania lekarstw dla domowników i bydła. Kłosy zbóż dodawano do pierwszego zasiewu oraz święcono nimi pola. Takie bukiety miały być formą wdzięczności za plony. W niektórych regionach Polski bukiety kładziono pod głowę umarłego na znak jego łączności z Bogiem. Odczyniano nimi uroki oraz „wspomagano” porody, poprzez włożenie ich do posłania rodzącej. Makówki z bukietów wkładano dziecku do kołyski, aby „zapewnić” mu spokojny sen.

Nasze obecne bukiety różnią się znacznie od tych tworzonych chociażby na początku XX wieku. Można w nich dziś znaleźć takie rośliny jak: wrotycz, krwawnik, bylica, koper, macierzanka, nawłoć, dziurawiec i mięta. Wkłada się także do bukietów gałązki z owocami: jabłoni, kaliny oraz leszczyny. Na końcu zdobi się je zbożami, głównie pszenicą, jęczmieniem, żytem i owsem oraz kwiatami (są to astry, dalie czy aksamitki). Piękny zwyczaj święcenia ziół, kwiatów i owoców przetrwał. Od nas zależy, czy przekażemy go dalszym pokoleniom, by nie zanikł całkowicie.

Opracowano na podstawie:

Łuczaj Ł 2009. Bukiety święcone w dniu Matki Boskiej Zielnej w Beskidzie Niskim i Dołach Jasielsko-Sanockich. – Płaj 36: 56-65

Łuczaj Ł.- etnobiologia.com

Ł Fitkowski – Etnobiologia Polska, 2011

B. Ogrodowska, Polskie tradycje i obyczaje rodzinne, Warszawa 2007, s. 25, 33; Małopolska – czas ludzi, red. K. Bik, Kraków 2009, s. 99 – 101;

H. Szymanderska, Polskie tradycje świąteczne, Warszawa 2003, s. 298 – 303;

J. Smosarski, Oblicza świąt, Warszawa 2005, s. 199 – 205; M. Petro, Wýznam rastlin a ich produktov v litugickom roku v Greckokatolickej cirkvi na Slovensku, [w:] Ogród Pana , red. J. Brusiło, Kraków 2010, s. 48

 

Czarna dama polskich ogrodów, czyli o malwie czarnej…

malwa

Malwa czarna – surowiec zielarski stanowi jej kwiat. Jest niezwykle bogaty w śluz oraz antocyjany (malwidynę) barwiące jej kwiaty na ciemny kolor. Zawiera także fitoestrogeny, żywice, sole mineralne, garbniki, flawonoidy oraz kwasy fenolowe . Ze względu na zawartość śluzu kwiat malwy czarnej stosuje się w stanach zapalnych dróg oddechowych z towarzyszącym kaszlem, podrażnieniem gardła, błon śluzowych, przy chrypce oraz jako środek łagodzący na skórę. Medycyna tradycyjna poleca ją także w zaburzeniach hormonalnych podczas miesiączki oraz w celu łagodzenia objawów przekwitania ze względu na obecność fitoestrogenów. Suszone kwiaty służą do barwienia tkanin oraz win, likierów, a także wszelkich przetworów domowych i stanowią dodatek do herbatek ziołowych.

Zastosowanie w lecznictwie: Odwar z kwiatów zebranych w wakacje – 1 łyżkę kwiatów malwy zalać 1 szklanką wody, gotować do wrzenia, odstawić na pół godziny, odcedzić.

Odwar można pić w celu łagodzenia nieżytów gardła i krtani, a także stosować jako płukankę lub płyn do przemywania skóry. Łagodzi podrażnienia, objawy stanu zapalnego (kaszel, chrypka), łagodzi i koi. Można także go pić w stanach zapalnych przewodu pokarmowego podobnie jak prawoślaz lekarski.

Podobne właściwości mają maceraty z liści lub kwiatów malwy czarnej.

Antocyjany i flawonoidy uszczelniają naczynka krwionośne, wspomagają mikrokrążenie oka i jego właściwe odżywienie. Są także korzystne przy żylakach i uczuciu ciężkości nóg.

W innych celach np. łagodzeniu zaburzeń miesiączkowych zaleca się pić 1 szklankę dziennie. Medycyna tradycyjna poleca malwę czarną przy menstruacji, klimakterium, bezpłodności oraz innych zaburzeniach cyklu.

Zastosowanie w kuchni: Kwiaty malwy czarnej to przede wszystkim naturalne barwniki dodawane do żywności. Pogłębiają kolor trunków alkoholowych (likierów, win), przetworów. Najczęściej jednak spotyka się je w mieszankach ziołowych i herbatkach. Ich dodatek nadaje kolor i przyjemniejszy smak herbatkom.

Zastosowanie w kosmetyce: Odwar z kwiatów malwy uszczelnia naczynka włosowate przez co jest korzystny dla osób z cerą naczyniową i bardzo reaktywną. Można go pić w celu lepszego uszczelniania naczynek. Dodawana jest obecnie do kremów, maseczek, toników, mleczek do zmywania oraz innych kosmetyków dedykowanych cerze wrażliwej i skłonnej do zaczerwienień. Wchodzi w skład szamponów łagodzących podrażnienia.

„Rezedy wonią bogate.
Biedronkom podają usta,
A malwy dziwią się – dziwią,
Jak pięknie w barwnych im chustach…”

Malwy różowe są piękne, ale te czarne to prawdziwe damy w polskich ogrodach…

ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 4 (77), 24 – 35

Kużnicka B., Dziak M.: Zioła i ich zastosowanie. PZWL, Warszawa 1987

Kozłowski J.: Rośliny bogate w barwniki oraz ich znaczenie i zastosowanie. Cz.I. Wiad. Ziel., 2002, 5, 9-12

http://espz.pl/materialy/klimakterium.pdf
Post Fitoter 2015; (16)4: 216-222
G Nowak, J Nawrot – Herba Polonica, 2009 – herbapolonica.pl
Postępy Fitoterapii 2/2000, s. 10-16

Zioła w ciąży…

1.    Czy kobiety w ciąży mogą stosować zioła?

Kobiety w ciąży mogą stosować zioła, ale tylko te, które są bezpieczne dla nich i dla dziecka. Ważne jest to: jakie ciała czynne one zawierają, jaki niosą ze sobą efekt terapeutyczny, czy posiadają działania niepożądane oraz czy nie wchodzą w reakcję z przyjmowanymi preparatami. Niektóre z nich mogą nawet wspomóc zwalczanie dolegliwości ciążowych.
2.    Jakie więc zioła można stosować w ciąży?

Jednym z dopuszczonych do użytku w ciąży jest siemię lniane, czyli nasiona lnu.
Zawiera ono śluz, który działa powlekająco i łagodząco na błonę śluzową. Poleca się je pić w formie:
– naparu: 1 łyżka zmielonych nasion na pół szklanki gorącej wody, po zalaniu nasion pić po upływie 1 godziny,
– maceratu: 2 łyżki nasion lnu zalać szklanką przegotowanej i ostudzonej wody, następnie odstawić na noc,
– odwaru: gotować zmielone siemię w wodzie (proporcje jak wyżej)  i jeść 3 łyżki papki 3 razy dziennie.
Siemię lniane zaleca się pić na czczo. Łagodzi wtedy stany zapalne przewodu pokarmowego, wrzody żołądka i dwunastnicy oraz wspomaga leczenie zgagi, która jest jednym z najczęstszych niedogodności w ciąży.
Nasiona lnu można także dodać do musli, ciastek lub pieczywa. Osobiście polecam deser z lnem oraz chałwę z bloga.

Drugie zioło to pokrzywa zwyczajna. Stanowi ona źródło witamin i minerałów: C, B, K, kwas foliowego oraz magnezu, potasu i wapnia. Działa moczopędnie, wskutek czego zapobiega obrzękom nóg i lekko wspomaga obniżenie ciśnienia. Z pokrzywy najczęściej wykonuje się napar: 2 łyżki pokrzywy zalać pół szklanki wrzątku, 10 min parzyć pod przykryciem i odcedzić. Pić 1 raz dziennie. Można także wyciskać sok ze świeżych liści, skropić cytryną i wypić. Napar ten po ostudzeniu można zastosować jako płukankę witaminizującą i wzmacniającą cebulki włosowe, ale wyłącznie do włosów ciemnych, gdyż jasne barwi na zielono.

3.    A co z malinami, które często stosujemy?

Tutaj zdania są podzielone. Z jednej strony maliny stanowią cenne źródło witaminy C oraz działają lekko napotnie, co sprawdza się przy pierwszych objawach przeziębienia. Z drugiej strony napar z liści malin jest w medycynie tradycyjnej od lat powszechnie stosowany w celu złagodzenia porodu. Ma to swoich przeciwników, jak i zwolenników.
4    Teraz bardzo modne stało się używanie zielonego jęczmienia, czy kobiety w ciąży mogą dodawać go do potraw?

Jak najbardziej. Zielony jęczmień to prawdziwy koktajl witaminowy. Dostarcza niezbędnych składników witaminowych, mineralnych oraz odżywczych, w tym żelaza, którego poziom często spada podczas ciąży oraz wapnia.

5- Czego zatem kobiety w ciąży nie powinny stosować?

Na pewno z chwilą, gdy kobieta planuje ciążę powinna zaprzestać stosowania roślinnych środków przeczyszczających, szczególnie zawierających związki antrachinonowe, takich jak: senes, kora kruszyny, rzewień, aloes czy inne. Drażnią one jelito i zwiększają ruchy jelit. Mogą jednak wywołać atonię jelit oraz źle wpłynąć na dalszą ciążę.
Nie zaleca się też używania do wewnątrz ziół zawierających tujon: piołunu czy szałwii. Tujon może spowodować objawy zatrucia. W przypadku szałwii warto odstawić jej picie aż do czasu, kiedy kobieta będzie chciała zakończyć laktację. W tym celu pomoże picie naparów z liści szałwii.
Nie poleca się także używania niektórych przypraw, takich jak bazylia czy lubczyk.
6- Jak zatem dowiedzieć się, co kobieta może zażywać, a czego nie?

Pierwszym źródłem informacji jest lekarz prowadzący ciążę. Od niego kobieta powinna dowiedzieć się o diecie oraz preparatach, które powinna bądź nie powinna zażywać. Może skorzystać także z porady farmaceuty w aptece. Kolejnym źródłem mogą być fachowe opracowania dotyczące ziół i ich zastosowania.
Na pewno należy zachować zdrowy umiar, pamiętając, że niektóre rośliny mogą wpłynąć na późniejsze w skutkach objawy alergii u dziecka.

Jak truskawki to i nalewka z truskawek…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Nalewka truskawkowa: 

Składniki: 1kg truskawek, 2 szklanki cukru, spirytus, wódka, 1 łyżeczka kwasku cytrynowego, 1 szklanka wody.

Umyte truskawki zalać połączonymi ze sobą 2 szklankami spirytusu i 2 szklankami wódki (40%). Pozostawić dobę w nasłonecznionym miejscu, po czym zlać sok i wycisnąć owoce. Wykonać syrop z wody i z cukru na gorąco. Wlać powoli nalewkę do syropu i dodać kwasem cytrynowy. Rozlać do butelek po ostudzeniu. Nalewka powinna odstać około miesiąca w ciemnym miejscu.

Pozostaje czekać i … delektować się ubiegłoroczną…