Dziady, rzepy… czyli o czepliwym łopianie…

lopianŁopian większy, inne nazwy to: rzep, dziad, łopuch. W lecznictwie używa się jego korzenia, choć medycyna ludowa korzysta z wszystkich jego części. W swoim składzie zawiera: laktony seskwiterpenowe, olejek eteryczny, poliacetyleny, związki fenolowe, śluz i inulinę. Jest także źródłem witaminy C i wielu mikroelementów. Działa odkażająco (bakterie, grzyby) oraz przeciwzapalnie. Nasila wydalanie moczu. Poleca się go w schorzeniach skóry zarówno do użytku zewnętrznego jak i wewnętrznego. Owoce i korzeń (sok) polecane są w diecie antynowotworowej.

Zastosowanie w lecznictwie: Sok ze świeżych korzeni: 2 łyżki świeżego obranego startego korzenia wycisnąć przez gazę i pić kilka razy dziennie. Pobudza przemianę materii, zwiększa wydzielanie żółci, soku żołądkowego i trzustkowego. Działa moczopędnie i odtruwająco. Czyści krew i wspomaga leczenie reumatyzmu, trądziku, łojotoku. Wraz z odpowiednim nawodnieniem organizmu skutecznie oczyszcza go z toksyn i wspomaga odchudzanie. Obniża także poziom cukru we krwi.

Sok lub odwar z korzenia łopianu można stosować zewnętrznie na takie schorzenia dermatologiczne jak: łojotok, łuszczyca, trądzik, wypryski.

Odwar: 1 łyżkę surowca zalać 1 szklanką gorącej wody i gotować 20 minut pod przykryciem. Niektóre receptury zalecają go dodatkowo moczyć 3 godziny, w celu lepszej ekstrakcji substancji działających.

Medycyna tradycyjna zaleca picie go w gorączce w formie wywaru najlepiej z nasion. Powoduje wypocenie i zbicie temperatury.

Indianie podawali go swoim żonom przed porodem, aby miały siłę rodzić oraz stosowali zewnętrznie na ukąszenia i ugryzienia.

Zastosowanie w kuchni:  W Polsce rzadko używany. Kuchnia Chin serwuje korzeń i młode liście w sałatkach, zupach. Znajdziecie je także w sklepach pod nazwą „gobo”. W Japonii gotuje się je w osolonej wodzie i podaje na stole. Korzenie zawierają sporo błonnika i działają lekko przeczyszczająco.

Ja osobiście znalazłam korzenie łopianu w sprzedaży wyłącznie w formie marynowanej. Być może za mało o nich wiemy i po prostu nie używamy.

Lepiej używać młodych korzeni, nie są tak zdrewniałe i lepsze w smaku. Można je udusić z innymi warzywami. Młode liście obrabia się termicznie jak szpinak, zaś łodygi marynuje.

Polecane przepisy przez wytrawnych znawców łopianu:

Liście łopianu z imbirem: (z książki „Z łąki na talerz”, którą sprezentował mi mój mąż wczoraj): 500g młodych liści łopianu, posiekany świeży imbir, 1 cebula, 2 ząbki czosnku, olej, sok z cytryny, sól, cukier do smaku.

Młode liście blanszować i pokroić. Na oleju zasmażyć cebulę, czosnek i imbir. Dodać liście łopianu, sok z cytryny i przyprawy. Dusić pod przykryciem. Podać jako jarzynkę do mięsa.

Marynowane łodygi: 1kg młodych łodyg łopianu, 2 szklanki wody, tyle samo octu, przyprawy: ziele angielskie, liść laurowy, gorczyca, kolendra, bazylia, miód oraz sól.

Zagotować wodę z miodem i przyprawami. Dodać ocet. Obrać łodygi i pokroić, wrzucić do zalewy i gotować 3 minuty. Odcedzić i osuszyć. Włożyć do wyparzonych słoików, zalać marynatą i pasteryzować.

Zastosowanie w kosmetyce: Łopian to przede wszystkim roślina kosmetyczna. Można używać jej zaraz po zerwaniu w formie okładów na chorobowo zmienione miejsca, wycisnąć sok lud sporządzić wywar i nacierać nim skórę. Ułatwia gojenie i działa odkażająco. Jeśli wetrzemy go w skórę głowy, zapewnimy sobie więcej włosów na niej oraz pozbędziemy się łupieżu.

Do dziś pamiętam butelkę z szamponem z łopianu w moim domu i jego zapach…Na głowie sporo włosów do dziś wszyscy mamy, może to łopian…?

Łopian działa także przeciwgrzybiczo. W tym wypadku skuteczne są kąpiele z dodatkiem odwaru z korzenia łopianu (najlepiej używać młodych korzeni, mają więcej substancji leczniczych).

Tonik do cery trądzikowej i tłustej: wykonać odwar jak wyżej i przemywać nim twarz 2 do 3 razy dziennie. Skutecznie odkaża i zmniejsza łojotok.

Płukanka wzmacniająca do włosów: Przygotować napar z liści pokrzywy i odwar z korzenia łopianu. Połączyć oba i płukać nimi głowę. Nie tylko wzmacnia cebulki włosowe, ale także ogranicza wydzielanie łoju i łupież.

Lubimy się rzucać dziadami, rzepami –  to takie wspomnienie z dzieciństwa. Niezwykły to chwast – dający radość w zabawie oraz skarbnica lecznicza, kulinarna i kosmetyczna…

Fotorelacja ze spotkania: Piernikowe przyprawy

Dziś odbyło się w Warszawie spotkanie kulinarno – ziołowe poświęcone ziołom wykorzystywanym w kuchni i lecznictwie, wchodzącym w skład popularnych przypraw do piernika.

Krótka fotorelacja została zamieszczona na publicznej stronie na FB:

https://www.facebook.com/pages/Zio%C5%82a-od-kuchni-i-nie-tylko/286398794895774.

Niebawem też przepis na ciasteczka z dzisiejszego spotkania…

Cynamonowy wieczór…

Gruszki pieczone z cynamonem…

3 duże gruszki, 3 łyżki brązowego cukru, sok z cytryny, 1 łyżeczka cynamonu, 50g margaryny.

Obrać gruszki, usunąć pestki i ułożyć w naczyniu do zapiekania. Polać sokiem z cytryny(nie ciemnieją wtedy). Rozpuścić margarynę lub masło, dodać cynamon i cukier, podgrzewać do rozpuszczenia. Otrzymanym sosem polać owoce. Piec 20 minut do złocistego koloru. Raz na jakiś czas polewać sosem.

Moja wariacja na temat cynamonowych gruszek rozszerza się jeszcze na podaniu ich z bitą śmietaną:). W końcu każdy ma jakieś słabości…

Ziołowy termofor czyli o imbirze…

Ginger root

Imbir lekarski – Surowiec stanowi kłącze. Zawiera ono olejek eteryczny, a w nim związki terpenowe, fenyloalkany oraz substancje zapasowe. Pobudza trawienie poprzez zwiększenie wydzielania soku żołądkowego, śliny i żółci oraz pracę jelit. Stosuje się go także w chorobie lokomocyjnej jako środek przeciwwymiotny. Herbatka imbirowa rozgrzewa i jest korzystna podczas infekcji. Olejek imbirowy w formie rozcieńczonej stosuje się w masażu i leczeniu bólów stawowych.

Zastosowanie w lecznictwie: Napar: 1 łyżeczkę surowca zalać wrzątkiem i zaparzyć pod przykryciem. Pić w niestrawności, na mdłości i wymioty oraz przy przeziębieniu. Działa rozgrzewająco, powoduje zwiększone pocenie, zmniejsza gorączkę oraz ułatwia odkrztuszanie.

W chorobie lokomocyjnej polecam napar z posiekanego świeżego kłącza imbiru. Należy wypić go na pół godziny przed podróżą.

Świeży imbir żuty przynosi ulgę w bólu zęba.

W medycynie ludowej używany jest w celu pobudzenia miesiączki oraz na brak sił witalnych u mężczyzn. Wspomaga krążenie i pracę serca. Uznawany był za afrodyzjak.

Naparem można płukać gardło i jamę ustną. Działa przeciwzapalnie, odkażająco i przeciwbólowo. Jest antyutleniaczem stosowanym w diecie antynowotworowej.

Nie poleca się go chorym na wrzody żołądka i dwunastnicy.

Olejek imbirowy wchodzi w skład preparatów farmaceutycznych przynoszących ulgę w bólach reumatycznych i mięśniowych. Stosuje się je zewnętrznie, choć imbir wchodzi w skład niektórych suplementów na stawy i kości.

Zastosowanie w kuchni: Imbir stanowi przyprawę korzenną. Stosuje się ją w cukiernictwie, jako dodatek do sosów, napojów, piwa, chleba. Jest składnikiem curry. Chroni potrawy przed zepsuciem. Ostry smak zawdzięcza składnikom żywicznym. Imbir podaje się na stołach jako smażony w cukrze, kandyzowany (szczególnie w kuchni japońskiej) lub składnik przetworów. Pasuje do melona i ciastek:)

Moja mama dodaje go do flaków.

Gulasz: 50 dag wieprzowiny, ryż, kolorowe papryki, świeży ogórek, 2 ogórki kiszone, 4 pomidory, 3 łyżki przecieru pomidorowego, odrobina masła, imbir, chilli, sól, pieprz, papryka w proszku, masło.

Warzywa udusić z masłem i niewielką ilością wody pod przykryciem. Na patelni usmażyć kawałki wieprzowiny na maśle. Składniki połączyć, doprawić do smaku i podać na półmisku z ryżem.

Ciasto imbirowe z gruszkami: 1 kostka masła, 1 szklanka mąki wraz z 1 łyżeczką proszku do pieczenia, 3 jajka, niepełna szklanka cukru, 3 łyżki zmielonego imbiru, 500 g gruszek, brązowy cukier.

Roztrzepać jajka i ubić je z cukrem, mąką, masłem i imbirem. Ciasto przełożyć do foremki. Ułożyć na nim gruszki pokrojone w plasterki i posypać brązowym cukrem. Z masła zrobić wiórki i ułożyć na wierzchu ciasta. Piec 45 minut w temperaturze 180ºC.

Zupa z dyni wg mojego męża: część dyni, bulion warzywny, oliwa z oliwek, imbir w całości, przyprawy. Dynię pokroić w kostkę i zasmażyć na oliwie. Cebulę obrać, pokroić w kosteczkę i analogicznie zasmażyć. Składniki połączyć, doprawić i dodać starty imbir. Przenieść do garnka, zalać bulionem i gotować do miękkości. Zmiksować na jednolitą masę. Podawać z dodatkiem jogurtu lub śmietany.

Napój z imbirem: świeży korzeń imbiru, 2 łyżki miodu, 1 cytryna. Zagotować 2 szklanki wody z imbirem, gotować kwadrans na małym ogniu. Dodać sok z cytryny i dosłodzić miodem.

Nalewka imbirowa z „Wielkiej księgi nalewek”: Drobno pokroić 10 dag świeżego korzenia imbiru, 2 duże cytryny na plasterki. Włożyć do szklanego naczynia. Dodać 10 dag cukru, 3 łyżki miodu. Wlać 3/4l 45% wódki. Pozostawić na 2 miesiące w ciemnym miejscu. Zlać nalewkę i przefiltrować przez bibułę. Rozlać do butelek, zakorkować i odstawić na 1 miesiąc w ciemnym miejscu.

Sałatka owocowa z imbirem: 30dag rzodkwi, sok z cytryny, 10dag truskawek, 3 jabłka, jogurt naturalny, 1/4 szklanki śmietany kremówki, imbir, cukier.

Rzodkiew, truskawki i jabłka obrane pokroić w kostkę. Sos: ubić śmietanę, dodać jogurt, imbir i cukier. Dodać do sałatki sok z cytryny i sos.

Zastosowanie w kosmetyce: Ze względu na właściwości przeciwutleniające imbir wchodzi w skład kosmetyków. Olejek imbirowy jest komponentem orientalnych perfum.

Imbir pobudza miejscowo krążenie, co sprzyja redukcji podskórnej tkanki tłuszczowej. Wchodzi w skład kosmetyków na cellulit oraz rozgrzewających, np. na zimne stopy czy dłonie (masła, balsamy, żele, maski).

Peeling antycellulitowy: 1 szklanka oliwy z oliwek, garść mielonej kawy, 1 łyżka sproszkowanego korzenia imbiru. Składniki wymieszać na jednorodną zawiesinę. Nałożyć na zwilżoną skórę i wmasować. Pozostawić na skórze 10 minut, po czym spłukać.

Na gorączkę, uczucie zimna oraz bolące gardło – jedna recepta – ziołowy termofor od wewnątrz… imbir…

Zdrowy chwast… czyli o perzu…

perz

Perz właściwy, psia pasza – surowcem leczniczym jest kłącze, które zbiera się jesienią lub wiosną i suszy. W jego skład wchodzą: polisacharydy, związki krzemu, cukry proste (fruktoza) oraz mannitol, inulina i olejek eteryczny.  Jest też źródłem potasu, żelaza i witaminy C. Ma działanie moczopędne, lekko przeczyszczające, przeciwmiażdżycowe i pomocnicze w leczeniu cukrzycy. Uważany jest za ziółko czyszczące krew.

Zastosowanie w lecznictwie: Napar: 1 łyżeczkę surowca zalać wrzątkiem i zaparzać pod przykryciem 15 minut. Pić do 3 razy dziennie. Zwiększa diurezę, przez co usuwa szkodliwe substancje w moczu. Poleca się go na stany zapalne układu moczowego (zapalenie pęcherza moczowego, cewki moczowej, kamicy moczowej), pomocniczo w reumatyzmie oraz cukrzycy, trądziku i dnie moczanowej. Przy takiej kuracji zaleca się dodatkowo spożywać przynajmniej 1l wody.

Odwar: w proporcji 0,5 – 1 łyżkę surowca / 1 szklanka wody. Gotować około 15 minut pod przykryciem, odcedzić. Zastosowanie w chorobach związanych z zaburzeniem przemiany materii oraz wydzielaniem żółci podobnie jak sok. Może być także używany w chorobach górnych dróg oddechowych – ma działanie łagodzące i powlekające.

Mannitol zawarty w kłączu jest pomocny w zaparciach, reguluje wypróżnienia.

Dłuższe picie perzu sprzyja obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi i działa ochronnie na wątrobę.

Zastosowanie w kuchni: Ze zmielonego kłącza perzu wytwarzana jest mąka. Dodaje się ją czasem na przykład do chleba o nazwie pumpernikiel. Prażone i zmielone kłącze stanowiło zamiennik kawy w czasach głodu podobnie jak cykoria.

Jakie było moje zdziwienie, kiedy w pobliskiej piekarni zobaczyłam ten chleb… i jak myślicie, co zrobiłam…

Niegdyś perzu używano w produkcji alkoholi takich jak wódka czy piwo.

Zastosowanie w kosmetyce:  Napar może służyć do przemywania zmian skórnych takich jak: wypryski, czyraki, łuszczyca ze względu na działanie odkażające i powlekające. Herbatka z perzu wspomaga walkę z trądzikiem oraz powoduje uszczelnienie drobnych naczynek.

Nasiadówki: przygotować jak napar, wlać do miseczki i usiąść w niej. Skuteczny środek łagodzący hemoroidy.

Kuracja oczyszczająca: przygotować napar jak wyżej, pić go 3 razy dziennie po posiłku na przemian z sokiem z brzozy. Wypijać przy tym 1-2 litry wody.

Perz jest chwastem trudnym do usunięcia i zazwyczaj kojarzy nam się z nieproszonym gościem. Może jednak skutecznie oczyszczać organizm z toksyn, także po antybiotykoterapii oraz wspomagać kurację odchudzającą. Zaś produkty z mąki z perzu smakują znakomicie i są źródłem soli mineralnych.

Muszkatołowa niedziela…

W klimacie ostatniego wpisu o gałce muszkatołowej:

Czekolada na gorąco:

80g czekolady deserowej, 500g mleka, 3 łyżki rumu, śmietanka kremówki, gałka muszkatołowa, ewentualnie odrobina likierku pomarańczowego lub użyć czekolady o smaku pomarańczowym.(ja używam czekolady w proszku do picia o smaku pomarańczowym).

W naczyniu rozpuścić czekoladę i podgrzewać z mlekiem do zagotowania. Dodać rum (nie podgrzewać). Na wierzchu udekorować bitą śmietaną. Posypać odrobiną gałki muszkatołowej.

No i oczywiście tarta szpinakowa z dodatkiem gałki muszkatołowej też musi być…

Aromatyczny talizman, czyli o gałce muszkatołowej

OLYMPUS DIGITAL CAMERAMuszkatołowiec, gałka muszkatołowa – surowiec leczniczy stanowi nasienie. W kuchni wykorzystuje się także kwiat muszkatołowy, czyli wysuszoną owocnię. Głównymi składnikami leczniczymi  występującymi w gałce są: związki goryczowe, olejek eteryczny i tłuszcz. W olejku dominuje: eugenol, geraniol i pinen. Zawiera także substancję halucynogenną, która w dużych dawkach może zaburzać świadomość i spowodować objawy zatrucia. Gdzieś czytałam, że zjedzenie 3 gałek muszkatołowych na raz może spowodować nawet zgon. Surowiec działa przede wszystkim na przewód pokarmowy, poprawiając jego funkcjonowanie. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, stany skurczowe jelit. Do użytku zewnętrznego zaś przynosi ulgę w bólach reumatycznych.

Zastosowanie w lecznictwie: Jako przyprawa pobudza trawienie i zmniejsza kolki jelitowe. Łagodzi wzdęcia. Jest pomocna w biegunce (używana w małych ilościach). W badaniach wykazano, że zmniejsza apetyt :), choć pobudza trawienie.

Tu przyznam szczerze, że na mnie gałka muszkatołowa  działa w ten sposób, że mocno przyspiesza przemianę materii i trawienie:).

Olejek muszkatołowy znalazł zastosowanie w zwalczaniu bólów reumatycznych. Drażni miejscowo i wywołuje przekrwienie w miejscu aplikacji, poprawia krążenie miejscowo i rozgrzewa. Przynosi ulgę w bólach o różnej przyczynie.

U kobiet w ciąży spożywanie dużych ilości gałki może wywołać poronienia, gdyż nasila produkcję prostaglandyn, odpowiedzialnych za kurczliwość macicy.

Napar: pół łyżeczki sproszkowanej gałki muszkatołowej zalać wrzątkiem i zaparzyć pod przykryciem. Odcedzić i płukać gardło przy infekcji lub pić na kaszel.

Zastosowanie w kuchni: Gałka muszkatołowa jest powszechną przyprawą nie tylko w Polsce. W małych ilościach jest bezpieczna. Nadaje wspaniały aromat zarówno ciastom, sosom, wypiekom, warzywom oraz owocom. Można dodać ją do zupy z dyni, do kapusty, a także do mięsa (baranina, jagnięcina, ryby). Wchodzi w skład niektórych likierów. Ma ostry i gorzkawy smak.

We Włoszech jadłam cielęcinę doprawioną gałką muszkatołową. Jednak uważam, że najlepiej komponuje się ze szpinakiem.

Tarta ze szpinakiem wg Ani, w której jestem szczerze zakochana:

Ciasto półkruche: 0,5 kg mąki, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, 25 dkg schłodzonego masła, jajko, łyżka śmietany, ½ łyżeczki soli (ewentualnie łyżeczka octu). Mąkę z proszkiem do pieczenia posiekać z masłem, dodać jajko, śmietanę, sól i zagnieść jak najszybciej razem. Zostawić w lodówce na co najmniej 2 godziny.

Masa: Szpinak (2 opakowania mrożonego), czosnek, sól, pieprz, gałka muszkatołowa, szklanka śmietany (12% albo 18% – gęsta), 4 jajka, (ewentualnie trochę startego żółtego sera). Na patelni rozgrzać oliwę, wrzucić 2 ząbki posiekanego czosnku, dodać szpinak (używam mrożonego). Zostawić do ostudzenia. W misce wymieszać śmietanę, jajka i przyprawy. Połączyć z chłodnym szpinakiem. Formę do tarty wyłożyć cienką warstwą ciasta, na to wyłożyć masę szpinakową, wkładać do gorącego piekarnika. (~ 200 stopni), piec około 20 minut, do zrumienienia. Z przepisu wychodzą 2 tarty.

Krem marchewkowo – pomarańczowy (przepis mojego męża): 8 marchewek, sok z 1 pomarańczy, kawałek imbiru, 2 ziemniaki, 1 serek topiony śmietankowy, gęsta śmietana, gałka muszkatołowa, świeża kolendra, szklanka bulionu.

Ugotować obrane i pokrojone w plasterki marchewki oraz ziemniaki w bulionie. Zmiksować i dodać starty imbir i serek topiony. Wlać sok z pomarańczy. Na środku talerza z zupą zrobić wyspę z łyżki gęstej śmietany, na nią świeża kolendra, na całość zaś starta gałka muszkatołowa.

Można podawać ją z groszkiem ptysiowym, grzankami, pestkami słonecznika, itd. lub doprawić octem balsamicznym.

Zastosowanie w kosmetyce: Olejek muszkatołowy jest używany w kosmetyce jako składnik mydeł i perfum.

Olej muszkatołowy (masło) stanowi podłoże maści i kremów.

Gałka muszkatołowa służyła wędrowcom za talizman obok serca nietoperza i zębów borsuka… W niektórych krajach zalicza się ją do afrodyzjaków. Budzi ciekawość jej lecznicze i kulinarne działanie oraz efekty nie koniecznie pożądane…To taka trochę niegrzeczna roślinka…

Z cyklu: Jem zdrowo i z głową: Pigwa…

OLYMPUS DIGITAL CAMERAPigwa to polska cytrynka.

Można z niej zrobić dobry kompot, syrop, nalewkę i inne dobra. Można ją piec lub gotować. Jest źródłem: cukrów prostych, witaminy C, pektyn, olejku eterycznego, garbników i składników mineralnych.

Jej nasiona zawierają dużo śluzu. W niektórych krajach przygotowuje się z nich domowe preparaty na kaszel, do użytku zewnętrznego na oparzenia oraz na zaparcia.

U męża w domu suszy się pokrojone owoce pigwy jak grzyby i stosuje się je do herbaty zamiast cytrynki. Ja jednak polecam ją w formie przetworów i nalewek… mniam…

 

OLYMPUS DIGITAL CAMERA