Czarna dama polskich ogrodów, czyli o malwie czarnej…

malwa

Malwa czarna – surowiec zielarski stanowi jej kwiat. Jest niezwykle bogaty w śluz oraz antocyjany (malwidynę) barwiące jej kwiaty na ciemny kolor. Zawiera także fitoestrogeny, żywice, sole mineralne, garbniki, flawonoidy oraz kwasy fenolowe . Ze względu na zawartość śluzu kwiat malwy czarnej stosuje się w stanach zapalnych dróg oddechowych z towarzyszącym kaszlem, podrażnieniem gardła, błon śluzowych, przy chrypce oraz jako środek łagodzący na skórę. Medycyna tradycyjna poleca ją także w zaburzeniach hormonalnych podczas miesiączki oraz w celu łagodzenia objawów przekwitania ze względu na obecność fitoestrogenów. Suszone kwiaty służą do barwienia tkanin oraz win, likierów, a także wszelkich przetworów domowych i stanowią dodatek do herbatek ziołowych.

Zastosowanie w lecznictwie: Odwar z kwiatów zebranych w wakacje – 1 łyżkę kwiatów malwy zalać 1 szklanką wody, gotować do wrzenia, odstawić na pół godziny, odcedzić.

Odwar można pić w celu łagodzenia nieżytów gardła i krtani, a także stosować jako płukankę lub płyn do przemywania skóry. Łagodzi podrażnienia, objawy stanu zapalnego (kaszel, chrypka), łagodzi i koi. Można także go pić w stanach zapalnych przewodu pokarmowego podobnie jak prawoślaz lekarski.

Podobne właściwości mają maceraty z liści lub kwiatów malwy czarnej.

Antocyjany i flawonoidy uszczelniają naczynka krwionośne, wspomagają mikrokrążenie oka i jego właściwe odżywienie. Są także korzystne przy żylakach i uczuciu ciężkości nóg.

W innych celach np. łagodzeniu zaburzeń miesiączkowych zaleca się pić 1 szklankę dziennie. Medycyna tradycyjna poleca malwę czarną przy menstruacji, klimakterium, bezpłodności oraz innych zaburzeniach cyklu.

Zastosowanie w kuchni: Kwiaty malwy czarnej to przede wszystkim naturalne barwniki dodawane do żywności. Pogłębiają kolor trunków alkoholowych (likierów, win), przetworów. Najczęściej jednak spotyka się je w mieszankach ziołowych i herbatkach. Ich dodatek nadaje kolor i przyjemniejszy smak herbatkom.

Zastosowanie w kosmetyce: Odwar z kwiatów malwy uszczelnia naczynka włosowate przez co jest korzystny dla osób z cerą naczyniową i bardzo reaktywną. Można go pić w celu lepszego uszczelniania naczynek. Dodawana jest obecnie do kremów, maseczek, toników, mleczek do zmywania oraz innych kosmetyków dedykowanych cerze wrażliwej i skłonnej do zaczerwienień. Wchodzi w skład szamponów łagodzących podrażnienia.

„Rezedy wonią bogate.
Biedronkom podają usta,
A malwy dziwią się – dziwią,
Jak pięknie w barwnych im chustach…”

Malwy różowe są piękne, ale te czarne to prawdziwe damy w polskich ogrodach…

ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 4 (77), 24 – 35

Kużnicka B., Dziak M.: Zioła i ich zastosowanie. PZWL, Warszawa 1987

Kozłowski J.: Rośliny bogate w barwniki oraz ich znaczenie i zastosowanie. Cz.I. Wiad. Ziel., 2002, 5, 9-12

http://espz.pl/materialy/klimakterium.pdf
Post Fitoter 2015; (16)4: 216-222
G Nowak, J Nawrot – Herba Polonica, 2009 – herbapolonica.pl
Postępy Fitoterapii 2/2000, s. 10-16

Na wzdęcia, wiatry, czyli o koperku, ale włoskim…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Koper włoski – surowiec zielarski stanowi owoc. Pod względem terapeutycznym przypomina owoc anyżu. Zawiera w swoim składzie olejek eteryczny wraz z fenchonem, anetolem i innymi związkami, substancje zapasowe (węglowodany, tłuszcze), błonnik, flawonoidy oraz sole mineralne. Pobudza wydzielanie soków trawiennych, zapobiega wzdęciom, usprawnia proces trawienia, wspomaga pracę jelit, działa wiatropędnie. Ponadto działa wykrztuśnie i sekretolitycznie.

Olejek koprowy spełnia funkcję odkażającą, przeciwzapalną, wspomagającą trawienie i rozkurczową. Stanowi składnik do produkcji niektórych kosmetyków.

Owoc kopru włoskiego nalazł także zastosowanie w kuchni jako przyprawa do mięs, ryb lub dań warzywnych.

Zastosowanie w lecznictwie: Napar: 2 łyżki owoców zalać 2 szklankami gorącej wody, zaparzyć pod przykryciem, pić pół szklanki herbatki trzy razy dziennie (dorośli). Napar wpływa korzystnie na niestrawność, zaburzenia trawienia. Pomaga na bolesne skurcze jelit, także wywołane czynnikami stresowymi, zaparcia, wzdęcia oraz korzystnie wpływa na laktację. Można także go pić przy kaszlu z utrudnionym odkrztuszaniem, jako środek rozkurczowy i odkażający podczas infekcji układu oddechowego.

Podobne właściwości posiada odwar, który wykonuje się zalewając 2g owoców kopru 1 szklanką ciepłej wody, doprowadzając do wrzenia, następnie studząc. Dorośli i dzieci powyżej 10 lat: pić 2 – 3 razy dziennie po ½ szklanki odwaru.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Foeniculi aqua – woda koperkowa:
Oleum Foeniculi  0,1cz.
Talcum 1,0 cz.
Aqua 100,0 cz

Olejek koprowy rozetrzeć z talkiem, wykłócić z wodą o temperaturze: 35-40°C. Po kilku dniach przesączyć.

Woda koperkowa podobnie jak sam surowiec wspomaga trawienie i działa wiatropędnie.

Od wieków koperek stanowi tradycyjny środek wspomagający laktację. W tym aspekcie zalecano kiedyś jeść także pieczoną marchewkę i mąkę pszenną ugotowaną na mleku kozim. 🙂

W czasach starożytnych koper uchodził nawet za naturalny środek odchudzający.

Olejek koperkowy wchodzi w skład proszku troistego obok węglanu magnezu i korzenia rzewienia. Przynosi ulgę w schorzeniach takich jak: zaparcia, wzdęcia, kolka jelitowa, zaburzenia trawienia, czkawka, nadkwaśność.

Jako środek wykrztuśny wchodzi w skład preparatów na kaszel i płynów odkażających na stany zapalne błony śluzowej gardła.

Napar z owoców można również stosować zewnętrznie na przykład na stany zapalne jamy ustnej i gardła jako płukanka. Można przemywać nim skórę w przypadku zmian zapalnych i dermatologicznych.

Olejek koprowy to podobno stary środek na pasożyty, na przykład na wszy.

Przeciwwskazania do jego stosowania to ciąża i alergia na olejek eteryczny. Mimo, że w stopniu ograniczonym można stosować koper włoski u dzieci, to jednak istnieją pewne środki ostrożności, jakie podaje obecna literatura fachowa:

„Nie zaleca się stosowania produktu u dzieci poniżej 4 lat ze względu na brak wystarczających danych. Produktu leczniczego nie należy stosować u dorosłych i dzieci powyżej 12 lat dłużej niż 2 tygodnie. U dzieci w wieku od 4 do 12 lat produkt powinien być stosowany wyłącznie w przypadku wystąpienia niewielkich i przemijających objawów i nie dłużej niż przez 1 tydzień.”*

Koper znalazł zastosowanie w weterynarii jako środek zwiększający łaknienie oraz wpływający na szybszy przebieg porodu u zwierząt.

W badaniach wykazano, że koper włoski korzystnie wpływa na poziom cukru w organizmie.

Zastosowanie w kuchni: Suszone owoce kopru włoskiego nazywanego fenkułem stanowią składnik dań diety śródziemnomorskiej. Dodaje się je zarówno do dań mięsnych, jak i warzywnych, zup rybnych i dań z ryb niekiedy do pieczywa, ciasta lub likierków. Łodygi służą jako konserwant do marynat, zaś same liście można wrzucać do zupy. Liście mogą również wzbogacać smak sałatek.

Prosta sałatka z fenkułem:
Składniki:
– proporcjonalnie na jeden fenkuł jedna pomarańcza
– łyżka białego octu winnego
– 2 łyżki oliwy
– sól morska i pieprz do smaku

Fenkuł pokroić w paski, a jedną czwartą drobno posiekać. Można również drobno posiekać łodyżki. Pomarańczę obrać ze skóry jak jabłko i pokroić w kostkę. Przygotowane tak składniki zamknąć w plastikowych pojemnikach i schować na noc do lodówki. Bezpośrednio przed podaniem przygotować dressing z octu, oliwy, soli i pieprzu. Wymieszać wszystkie składniki i podawać do spożycia. Sałatkę można wzbogacić cienkimi plastrami parmezanu.

Wiele innych odmian kopru stanowi nieodłączny element dań włoskich. We Francji dodaje się go do sera i do wina.

Zastosowanie w kosmetyce: Koper zupełnie nie kojarzy nam się z użyciem go w kosmetyce. Jednak ze względu na olejek eteryczny, stanowi on komponent perfum oraz mydeł.

Bądź co bądź koper to lek na wzdęcia i inne trawienne dolegliwości. Trzeba tylko polubić jego smak…

Źródła:

Barbara Pokorska. Przyprawy. Vademecum. Kucharz & Gastronom. Wydawnictwo Rea
A. Lempka- Towaroznawstwo produktów spożywczych.PWE
M. Biggs i in. – Wielka księga warzyw ziół i owoców. Wydawnictwo Bellona
Acta Sci. Pol., Medicina Veterinaria 11 (1) 2012, 5-24
Postępy Fitoterapii 1/2014, s. 48-53
Family Medicine & Primary Care Review 2014; 16, 4: 387–391
Matławska I., Farmakognozja, 2004
http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_HMPC_assessment_report/2009/12/WC500018463.pdf

*http://www.farmacjapraktyczna.pl/2012/05/koper-wloski-ziolo-miesiaca/

Świętojańskie ziele, czyli dziurawiec…

Dziurawiec

Dziurawiec zwyczajny – surowiec zielarski stanowi ziele. Nazywano go świętojańskim zielem, dzwońcem lub polną rutą. Zawiera w swoim składzie: antrazwiązki (hyperycyna), flawonoidy (hyperozyd= hiperozyd), olejek eteryczny (terpeny), garbniki i kwasy fenolowe oraz ksantony. Roztwory alkoholowe (intractum) lub olejowe zmniejszają nastrój depresyjny, stany lękowe, zaburzenia snu, w tym powiązane z menopauzą. Roztwory olejowe łagodzą oparzenia i ułatwiają gojenie ran. Roztwory wodne (soki, napary) stanowią pomoc w leczeniu stanów zapalnych wątroby i zaburzeniach w obrębie dróg żółciowych. Poprawiają także trawienie, działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit oraz dróg moczowych. Poleca się picie herbatki z dziurawca profilaktycznie w zespole jelita wrażliwego oraz kamicy nerkowej.

Zastosowanie w lecznictwie: Napar: 1 łyżeczkę suszonego ziela dziurawca zalać 1 szklanką gorącej wody. Zaparzyć pod przykryciem, odcedzić. Pić na dolegliwości trawienne, jako środek żółciopędny, rozkurczowy.

Unikać ekspozycji na promieniowanie UV, zwłaszcza latem (mogą wystąpić przebarwienia lub fotouczulenia) – podczas kuracji roztworami alkoholowymi i olejowymi. Nie stosować  w ciąży, podczas karmienia piersią, u małych dzieci oraz przy terapii lekami, które mogą wchodzić w interakcję z dziurawcem (przy stosowaniu warfaryny, cyklosporyn, niektórych hormonów, dekstrometorfanu, teofiliny, digoksyny, antydepresantów).

Należy pamiętać o działaniach niepożądanych takich jak alergia, zmęczenie i inne.

W medycynie ludowej dziurawiec stosowano także na otyłość, cukrzycę oraz jako środek ściągający (na biegunkę), antybakteryjny, przeciwrobaczy oraz witalizujący. Nasze babcie stosowały go także na grypę, gościec, na bóle migrenowe oraz obfite miesiączki.

Nalewka na bóle reumatyczne: 200g ziela dziurawca zalać 1l spirytusu, odstawić na tydzień. Przecedzić przez gazę. Nacierać bolące miejsca.

Według badań dziurawiec działa także przeciwwirusowo.

Zastosowanie w kuchni: Na wschodzie Europy dziurawiec bywa dodawany do wódek

Zastosowanie w kosmetyce: Odwar z dziurawca może być stosowany zewnętrznie do przemywania skóry, na stany zapalne oraz trudno gojące rany. Można płukać nim gardło, jamę ustną (stany zapalne dziąseł, przykry zapach).

Odwar: 10g suszonego dziurawca zagotować z pół szklanki wody. Odcedzić i ostudzić. Stosować zewnętrznie.

Olej z dziurawca (czerwony olej): zerwać świeże ziele, zmiażdżyć i wycisnąć sok. Dodać olej roślinny (200ml). Odstawić na 3-4 tygodnie na słońcu. Przesączyć przez gazę do ciemnej butelki. Stosować zewnętrznie na zmiany skórne, owrzodzenia, oparzenia. Wykonać przedtem próbę na skórze w celu wykluczenia alergii na surowiec.

Niebawem 24 czerwca – czas od którego zwykle zbierano surowiec, aż do końca sierpnia. Jednym Sobótka kojarzy się z poszukiwaniem kwiatu paproci, innym ze „świętojańskim zielem”.

Idąc w ślad za moim rodzimym wieszczem Janem Kochanowskim pozostaje zakończyć jego słowami: „Święta przed tym ludzie czcili, A przedsię wszytko zrobili; A ziemia hojnie rodziła, Bo pobożność Bogu miła.”

z ” Pieśni świętojańskiej o sobótce” Jana Kochanowskiego

Odżywcze nasiona chia…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Szałwia hiszpańska – surowiec zielarski stanowią nasiona (chia). Są one bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3 – ponad 50%, omega-6). Zawierają witaminy takie jak: A, C, E, PP, B1 oraz sole mineralne (żelazo, wapń, magnez, cynk, potas). W ich składzie występują także przeciwutleniacze z grupy flawonoidów oraz kwasy fenolowe.

Ze względu na NNKT i błonnik zaleca się ich spożycie w profilaktyce miażdżycy, chorobach serca, nadciśnieniu oraz kuracjach odchudzających. Jako źródło wapnia mogą być wprowadzane do diety przez chorych na osteoporozę w celu uzupełnienia niedoborów wapnia. Dzięki błonnikowi usprawniają pracę jelit i pomagają likwidować zaparcia.

Stanowią składnik potraw wegańskich i częsty dodatek do jogurtów.

Zastosowanie w lecznictwie: Nasiona chia są bogatym źródłem kwasów omega, które zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, tworzenia się blaszki miażdżycowej, pośrednio nadciśnienia oraz zaburzeń widzenia wywołanych stanami zwyrodnieniowymi plamki ocznej (głównie za sprawą kwasu alfa-linolenowego)*.

Ich spożycie wpływa także na pamięć i łagodzi objawy depresji, wzmacnia odporność i odżywia organizm.

Nasiona chia korzystnie wpływają na trawienie dzięki obecności błonnika. Usprawniają pracę jelit, wspomagają wypróżnienie, obniżają tzw. „zły” cholesterol, hamują apetyt i wspomagają odchudzanie.

Mogą być używane przez diabetyków, są niskokaloryczne i  wspomagają utrzymanie  niskiego poziomu cukru we krwi.

Są odżywcze i bogate w białko. W produktach, które kupujemy istnieje jednak ostrzeżenie, że mogą zawierać niewielkie ilości  glutenu, toteż nie każdy może ich używać.

Stanowią źródło przeciwutleniaczy, dzięki czemu chronią organizm przed rozwojem niektórych chorób nowotworowych.

Napar z nasion chia: 1 łyżkę nasion zalać połową filiżanki gorącej wody. Pozostawić do napęcznienia, najlepiej na około 20 minut. Po ostudzeniu spożywać na dolegliwości przewodu pokarmowego.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

„Kisielek” z nasion: 1 łyżkę nasion zalać 6 łyżkami gorącej wody. Odstawić na 20 minut. Spożywać przed posiłkami analogicznie do błonnika popijając 1 szklanką wody. Papka z nasion zmniejsza apetyt i wspomaga odchudzanie.

 OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Zastosowanie w kuchni:  Nasiona chia można spożywać w całości lub rozdrobnione. Najlepiej uprzednio namoczyć je w wodzie lub w soku.

Mogą stanowić składnik: kaszek, deserów, jogurtów, sosów, zup (do zagęszczania), dań jarskich i pieczywa, naleśników, placuszków, budyniu (najlepiej zmielone). Pasują do koktajlu z truskawek, mango czy kiwi, puddingów, do domowego dżemu truskawkowego.

Olej z nasion chia można dodawać do sałatek, jednak nie należy używać go do smażenia.

Musli z chia: 1 łyżkę nasion namoczyć w pół szklanki mleka (10-15 minut). Dodać do musli, uzupełnić mlekiem.

Placuszki z jabłkami i chia: 1 łyżka namoczonych nasion (opcjonalnie ze mielonych nasion), 2 szklanki mąki, 1 jajko, mleko, woda, esencja waniliowa, jabłka pokrojone w plasterki bez pestek, cukier puder, olej słonecznikowy do smażenia.

Przygotować ciasto jak na naleśniki o konsystencji nieco mniej lejącej. Łyżką wazową kłaść na rozgrzaną patelnię z olejem ciasto z dodatkiem plasterka jabłka. Smażyć obustronnie, po ostudzeniu posypać cukrem pudrem.

Koktail bananowy z chia: 1 banan, 1 łyżka nasion chia, szklanka soku pomarańczowego. Zmiksować składniki stałe, dodać do nich sok pomarańczowy, wymieszać.

Zastosowanie w kosmetyce:  Nasiona chia to bogactwo witamin i soli mineralnych, antyoksydantów i składników odżywczych. Można dodać je do samodzielnie wykonanych maseczek do twarzy.

Maseczka odżywcza: zmieszać 1 łyżkę jogurtu naturalnego z 1 łyżką ostudzonego  naparu z nasion lub papki z nasion (przepisy powyżej). Nałożyć na twarz na 10 minut, po czym zmyć delikatnie płatkiem kosmetycznym namoczonym w wodzie. Maseczka ma działanie odżywcze i natłuszczające.

Oliwka chia: zmieszać 2 łyżki oleju z nasion wiesiołka lub oliwy z oliwek (ja użyłam oleju z czarnuszki) z 1 łyżką naparu z nasion chia. Stosować jako oliwkę natłuszczającą do skóry suchej i bardzo suchej na przykład na suche stopy. Oliwka z oleju z czarnuszki podczas masażu ma dodatkowe właściwości rozgrzewające.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Nasiona chia-  znane od starożytności ze swoich właściwości odżywczych. Dla mnie – odkrycie tej wiosny…

 

*czasopisma.viamedica.pl

TEN TEKST BIERZE UDZIAŁ W KONKURSIE NA TEKST ROKU

Modne ziółko, czyli o czystku…

OLYMPUS DIGITAL CAMERACzystek siwy – surowiec o działaniu leczniczym stanowią głównie liście, czasem ziele. Zawiera w swoim składzie związki fenolowe (kwas elagowy i galusowy), garbniki, olejek eteryczny, żywice oraz flawonoidy.  Jest  źródłem polifenoli, które są naturalnymi przeciwutleniaczami. Ma działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, stąd może być stosowany podczas infekcji górnych dróg oddechowych, przeziębienia, grypy czy w celu łagodzenia objawów stanu zapalnego. Może być składnikiem diety antynowotworowej (istnieją doniesienia naukowe nad pewną aktywnością na raka gruczołu krokowego). Nie zastąpi jednak właściwej farmakoterapii. Prowadzone są badania nad wykorzystaniem czystka w leczeniu boreliozy. Ludy Afryki Północnej wykorzystywały napar przy leczeniu nadkażeniem Helicobacter pylori.

Zastosowanie w lecznictwie: Najczęstszą formą podania jest napar. Przyjemnie pachnie i smakuje mocno ziołowo.

Napar: 1 łyżeczkę surowca zalać 1 filiżanką gorącej wody. Zaparzać pod przykryciem około 10 minut. Odcedzić i pić świeży napar w ciągu dnia: 2-3 razy dziennie podczas infekcji.

Napar można pić w następujących schorzeniach: przy obniżonej odporności, dodatkowo w alergii, w grzybicach, infekcjach i zapaleniach. Ze względu na właściwości przeciwutleniające może być stosowany w miażdżycy i chorobach układu krążenia.

Podobne właściwości jak napar posiada nalewka (dla osób zainteresowanych jej zrobieniem autorski przepis na nią znanego farmakognosty można znaleźć na: http://rozanski.li/).

Odwar:  1 łyżkę surowca zagotować z 1 szklanką wody. Odcedzić i ostudzić. Stosować w formie okładu na chorobowo zmienioną skórę lub płukanki na gardło przy bólu gardła czy anginie. Odwar nadaje się także do picia, szczególnie na stany zapalne żołądka i jelit.

W badaniach na myszach niektóre gatunki czystka działały także ochronnie na wątrobę.

Ciekawostka: czystek znany jest  i wykorzystywany od czasów biblijnych. Jedna z odmian ze względu na barwę płatków kwiatów nazywana jest łzami Chrystusa.

Zastosowanie w kuchni:  Napar z czystka może służyć jako lecznicza herbata. Doskonale komponuje się z plasterkami cytrusów, miodem czy sokiem malinowym, które sprzyjają walce z przeziębieniem.

W celach uodparniających można pić ją regularnie. Jedni piją go codziennie, inni stosują kurację 2 tygodniową, po czym robią przerwę, podobnie jak w przypadku innych ziół stosowanych w celu podniesienia odporności (działanie nadal jest badane).

Zastosowanie w kosmetyce: Napar z czystka powoduje oczyszczenie organizmu z toksyn. Taki efekt wspomaga odchudzanie i walkę z trądzikiem.

Naturalne antyutleniacze opóźniają efekty starzenia, gdyż ogranicza rozkład kolagenu. Czystek wchodzi w skład kilku kremów przeciwzmarszczkowych.

Napar  może służyć jako płukanka do jamy ustnej. Odkaża i ułatwia gojenie zmian skórnych i błon śluzowych. Można z niego wykonać okłady na chorobowo zmienione miejsca.

Kąpiel do stóp: wykonać napar około 1 litra. Moczyć w nim stopy. Zmniejsza ich potliwość, dzięki obecności garbników.

Niektóre gatunki czystka wykorzystuje się w przemyśle perfumeryjnym.

Czystek stał się bardzo modny w ostatnim czasie. Prastara roślina odzyskała blask reflektorów. Badania nad nią rokują bardzo ciekawe możliwości zastosowania i nadzieje dla wielu chorych. Nie mogę się doczekać działania na sobie czystka, bo od dziś zaczynamy pić z mężem z niego herbatkę…

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Bardzo pospolita nawłoć…

OLYMPUS DIGITAL CAMERANawłoć pospolita – jako surowiec leczniczy wykorzystuje się jej ziele. Stanowi źródło flawonoidów, garbników, saponin, olejku eterycznego oraz związków fenolowych. Jej głównym kierunkiem działania jest wpływ na układ moczowy. Zwiększa wydalanie moczu i soli, wspomaga leczenie infekcji dróg moczowych i kamicy nerkowej (flawonoidy plus saponiny). Dzięki obecności saponin działa przeciwgrzybiczo. Zawiera także substancję, która przynosi słaby efekt przeciwbólowy.  Stosuje się ją pomocniczo w nadciśnieniu, dnie moczanowej oraz reumatyzmie. W postaci do użytku zewnętrznego ułatwia gojenie ran i drobnych stanów zapalnych oraz ugryzień owadów.

Zastosowanie w lecznictwie: Najczęstszą formą podawania surowca są odwary.

Odwar: 1 lub 2 łyżki surowca zalać szklanką wody i gotować przez 15 minut pod przykryciem. Następnie odcedzić i pić przy problemach z nerkami takich jak: bakteryjne zakażenia, stany zapalne nerek, piasek nerkowy oraz reumatyzm.

Ze względu na gorycze odwar pobudza wydzielanie soków trawiennych oraz żółci i wspomaga leczenie zaburzeń trawienia: gazów, wzdęć, niestrawności, czy nieżytu żołądka i jelit. Garbniki hamują drobne krwawienia z przewodu pokarmowego.

Surowiec nieznacznie uspokaja i wchodzi w skład mieszanek wzmacniających serce.

Gotowym odwarem można przemywać zmiany skórne, drobne rany i podrażnione miejsca. Odkaża je, ściąga, zmniejsza krwawienia i przyspiesza gojenie. Nadaje się także do płukania jamy ustnej i gardła.

Pierwszy raz w tym roku zebrałam nawłoć – na potrzeby szkolne i własne… Wolałabym jednak, żeby infekcje omijały jednak raczej moje otoczenie…

Zastosowanie w kuchni: Najczęściej używaną częścią rośliny są liście. Można zaparzać je pod przykryciem jak herbatę. Istnieją doniesienia o objawach zatrucia zwierząt po spożyciu ziela nawłoci. Jednak używanie w dawkach zalecanych poza alergią nie powinno wywołać żadnego poważnego negatywnego skutku.

Zastosowanie w kosmetyce:

Tonik: Przygotować jak odwar. Przemywać nim punktowo lub całą twarz skłonną do wyprysków. Należy zwrócić uwagę na możliwość uczuleń o podobnych objawach jak po rumianku.

Kąpiel: Wlać 2 szklanki odwaru do wanny z ciepłą wodą. Kąpiel działa oczyszczająco, wspomaga gojenie wyprysków, trądziku i odświeża skórę.

Nawłoć można spotkać prawie wszędzie. Nie ma zbyt dużych wymagań, co do środowiska i gleby. Jest taka pospolita, lecz wciąż o niej jednak mało wiemy…

"… stokrotka rosła polna, a nad nią szumiał gaj''

OLYMPUS DIGITAL CAMERAStokrotka pospolita – surowcem zielarskim są koszyczki kwiatowe. W ich składzie dominują saponiny, garbniki, antocyjany, flawonoidy, kwasy organiczne, śluz oraz sole mineralne. Stanowią źródło witaminy C. Kwitną zwykle do października, choć zdarzają się lata, że mogą przetrwać nawet do zimy. Ze względu na flawonoidy surowiec działa moczopędnie oraz uszczelnia naczynka krwionośne.

Napar z kwiatów skutecznie oczyszcza drogi oddechowe (tak działają saponiny) oraz łagodzi stany zapalne górnych dróg oddechowych (garbniki, flawonoidy) i lekko odkaża (garbniki). Usprawnia pracę wątroby oraz oczyszcza organizm z toksyn.

Zastosowanie w lecznictwie: Napar z kwiatów stokrotki jest typowym środkiem wykrztuśnym. Aby go sporządzić należy 1 łyżkę stołową suszonych kwiatów (dla świeżych kwiatów należy podwoić ich ilość) zalać szklanką gorącej wody i zaparzyć pod przykryciem. Można nim płukać gardło lub pić na kaszel z utrudnionym odkrztuszaniem. Posiada aktywność przeciwgrzybiczą i przeciwbakteryjną. Sprawdza się w infekcjach górnych dróg oddechowych. W formie nasiadówek przynosi ulgę i zmniejsza krwawienia z hemoroidów, w formie podmywań łagodzi stany zapalne pochwy.

Odwar z kwiatów stokrotki: przygotowujemy jak napar z tym, że gotujemy ok.15 minut pod przykryciem i odcedzamy. Przynosi efekt moczopędny, żółciopędny, oczyszczający i wykrztuśny.

Medycyna ludowa poleca świeże rozgniecione liście nakładać na trudno gojące rany. W tym celu można też użyć wyciągu z kwiatów. Okłady te stosowane zewnętrznie, oprócz odkażania ran, znoszą obrzęk i zaczerwienienie w przypadku uderzeń, skręceń czy zwichnięć. Można nimi łagodzić  także stany zapalne powiek.

Napary ze  stokrotek nasze babcie stosowały w nieregularnych cyklach miesiączkowych, jako środki lekko przeczyszczające oraz na gorączkę i flegmę.

Poprzez działanie moczopędne mogą obniżać ciśnienie krwi, oczyszczać i odtruwać, co wspomaga pozbycie się nadmiaru wagi.

Zastosowanie w kuchni: W przygotowaniu potraw jako składnik można wykorzystać wiosenne liście z pączkami. Nadają się do surówek i sałatek, masła, zup, sosów czy białego sera.

Surówka: 3 garści liści szczawiu lub liści szpinaku, garść liści stokrotek, 1 cebula, 2 łyżki oliwy, sól, pieprz, sok z 1 cytryny. Zielone komponenty wymieszać ze sobą, dodać do nich cebulę pokrojoną w kosteczkę, zalać sokiem z cytryny oraz oliwą z przyprawami.

Syrop do herbaty: 0,5 kg kwiatów, 3/4 l wody, 750g cukru, 1 cytryna. Kwiaty zalać wrzącą wodą, dodać do nich pokrojoną w kosteczkę nieobraną cytrynę. Odstawić na dobę. Następnego dnia oddzielić kwiaty od roztworu. Jeśli pozostały ich elementy w roztworze, usunąć je przesączając przez gazę. Do płynu dodać cukier i na gorąco mieszać. Słodzić nim herbatę. Przyniesie ulgę w chorobach gardła.

Zupa ze stokrotkami:   1l bulionu warzywnego, 1 cebula, pieczarki, sól, pieprz, garść stokrotek, olej. Zasmażyć pieczarki na oleju, dodać do bulionu warzywnego, doprawić. Kwiaty pokroić na drobno i dodać do zupy. Gotować do miękkości.

Przyznam, że tylko dwa razy w życiu jadłam stokrotki, jako dodatek do deseru i do napoju w pobliskiej restauracji. Bardzo chciałabym zrobić w przyszłości syrop ze stokrotek. Do dziś pamiętam lekcje z Farmacji Stosowanej, gdzie wykonywaliśmy różne postaci leku, szczególnie te nietypowe jak cukierki dla konia, pręciki czy wody aromatyczne. Była w tym jakaś tajemniczość, do której lubię wracać robiąc coś czasem z ziół…

Zastosowanie w kosmetyce: Zarówno napary jak i odwary można wykorzystywać do odkażania zewnętrznej powierzchni skóry. Łagodzą one objawy zapalne, wypryski, trądzik oraz nadmierną reaktywność skóry naczyniowej i zasinienia. Podobnie działa okład ze zgniecionych świeżych kwiatów.

Dla skóry z problemami lub łojotokiem poleca się kąpiele z użyciem kwiatostanów lub odwaru z nich. Woda powinna mieć temperaturę zbliżoną do temperatury ludzkiego ciała oraz czas trwania zanurzenia w wodzie nie może być krótszy niż 15 minut.

Stokrotki stanowią także środek zapachowy do wyrobu perfum i wód toaletowych.

Stokrotka po łacinie bellis znaczy piękna – uśmiecha się do mnie z trawnika, otwiera swoją główkę na początek słonecznego ranka i spogląda na mnie z ulubionych perfum Daisy… Patrząc na nią, czuję się wtedy bardzo bellis…

Nagietkowe specjały z domowej apteki…

ssssss

Nagietek lekarski – najbogatszą  w substancje lecznicze częścią  rośliny jest kwiat nagietka. Zawiera w swoim składzie: olejek eteryczny, cenne flawonoidy, barwniki i fitosterole. Może być stosowany zarówno w formie do picia jak i zewnętrznie na wszelkiego rodzaju dolegliwości dermatologiczne. Herbatki łagodzą stany zapalne przewodu pokarmowego, nasilone objawy wrzodów żołądka, zaburzenia pracy wątroby i stany skurczowe przewodu pokarmowego. Częściej jednak spotykamy się z jego zastosowaniem na zewnątrz. Przyspiesza bowiem proces gojenia ran, łagodzi stany zapalne skóry i błon śluzowych oraz odkaża. Poleca się go zarówno w drobnych zmianach skórnych, oparzeniach, trudno gojących ranach, wypryskach, hemoroidach, zakażeniach grzybiczych, odciskach, a także  stanach zapalnych błon śluzowych  górnych dróg oddechowych oraz w ginekologii.

Zastosowanie w lecznictwie:  Napar: 1 łyżeczkę kwiatów nagietka zalewamy szklanką wrzątku i zaparzamy, odsączamy. Przemywamy zmiany skórne lub podmywamy okolice intymne. Można także stosować jako okłady na chorobowo zmienione miejsca. W połączeniu z rumiankiem nagietek  w formie podmywań jest skuteczny w stanach zapalnych pochwy. Przeciwwskazaniem do ich zastosowania jest alergia. Aby sprawdzić, czy nie jest się uczulonym na te zioła, należy zastosować napar na małej powierzchni skóry np. na wewnętrznej części nadgarstka czy za uchem. Obserwować, czy nie wystąpiło zaczerwienienie, swędzenie lub wysypka.

Napar można pić jako herbatkę w stanach zapalnych przewodu pokarmowego. Regularne picie nagietka łagodzi także objawy PMS – zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Wiele kobiet pije nagietek w celu wyregulowania cyklu miesięcznego.

Odwar: 1 łyżeczkę kwiatów zagotować z 1 szklanką wody, odsączyć. Płukać gardło.

Domowa maść nagietkowa: 2 łyżki stołowe kwiatów nagietka, 200g podłoża  np.euceryny. Eucerynę podgrzewamy w naczyniu, dodajemy kwiaty, mieszamy, nakrywamy i zostawiamy na tydzień aż do powstania pomarańczowego zabarwienia.  Ponownie podgrzewamy i oddzielamy kwiaty od płynnej maści. Na naczynie nakładamy gazę i przelewamy przez nią powstałą maść. Pozostawiamy do zastygnięcia. Smarujemy miejscowo 2-3 razy dziennie. Do wykonania maści można użyć także innego podłoża np. smalcu ze sklepu – maść będzie tłustsza, ale i mniej trwała po wykonaniu. W tym przypadku smalec z kwiatami pozostawiamy na 1 dzień. Maść łagodzi podrażnienia, stany zapalne, zmiany skórne.

Na trudno gojące rany można nałożyć miejscowo rozgniecione świeże płatki kwiatów.

Zastosowanie w kuchni: Barwniki zawarte w kwiecie nagietka służą do nadawania żółtej barwy masłu, serom czy ciastom. Kwiaty mogą zastępować w kuchni drogi szafran. Płatki nagietka mogą stanowić ozdobę potraw oraz być składnikiem ciast i jajecznicy.

Placki z nagietkiem: 2 szklanki mąki, 1 jajko, jogurt naturalny, cukier wanilinowy, woda, płatki nagietka,  olej do smażenia, cukier puder do posypania. Składniki wymieszać dodając tyle wody, aby otrzymać ciasto trochę gęściejsze niż na naleśniki. Na końcu dodać płatki nagietka. Wymieszać. Smażyć na rozgrzanej patelni z olejem aż do zarumienienia. Podawać posypane cukrem pudrem.

Risotto z nagietkiem: 400g  ryżu. 3 łyżki masła, 2 cebule, bulion własny,  100-150g sera pleśniowego, woda, 100ml wina. Na drobno pokroić cebulę i zeszklić ją na maśle. Zalać winem, dodać ryż i gotować aż do odparowania. Wlać bulion małymi porcjami ciągle mieszając do momentu uzyskania miękkiego ryżu. Na końcu dodać płatki nagietka. Wyłożyć gorący ryż na talerze, dodać ser pleśniowy i nakryć drugim talerzem na 2 minuty. Potrawę posypać natką pietruszki.

 Zastosowanie w kosmetyce: Oliwka nawilżająca: garść kwiatów nagietka, oliwa. Obieramy płatki kwiatów, zalewamy oliwą i zamykamy szczelnie w naczyniu. Przefiltrowujemy przez gazę i nakładamy na suche miejsca: łokcie, stopy, nadgarstki. Oliwka ma działanie natłuszczające i gojące.

Nagietek jest używany do produkcji płynów do higieny intymnej, balsamów i kremów do twarzy, maseczek przeznaczonych do skóry suchej, podrażnionej i zniszczonej pod wpływem różnych czynników.

Kąpiel z nagietkiem: do wanny wrzucić płatki nagietka, kąpać się 15 minut w ciepłej wodzie. Kąpiel działa oczyszczająco na skórę i łagodzi stany zapalne.

Tonik nagietkowy: przygotować napar z nagietka jak wyżej. 2 razy dziennie rano i wieczorem przecierać twarz nasączonym nim płatkiem kosmetycznym. Tonik łagodzi stany zapalne skóry, drobne zmiany i wypryski, podrażnienia. Polecam szczególnie do cery z problemami, trądzikiem, do cery tłustej i mieszanej.

Nagietek posiada niezwykłą moc. Jego zachowanie pozwala określić, czy danego dnia będzie padać. Słoneczną pogodę zwiastują płatki kwiatów rano ułożone w linii równoległej do ziemi. Inaczej trzeba jak dziś na spacerze mieć ze sobą parasol, bo nigdy nie wiadomo…